پیاده در مدارصلح
نگاهی تطبیقی به آیین‌‌های پیاده‌روی زیارت
در جهان امروز، پیاده‌روی به مراکز زیارتی به‌عنوان عمل معنوی و داوطلبانه از سوی پیروان ادیان مختلف انجام می‌شود. هرساله گروههای مختلفی از مردم با اهداف متفاوتی ازجمله برآورده‌شدن خواسته‌‌‌های این‌جهانی و آن‌جهانی یا کسب احساس عمیق از نزدیکی به امر مقدس در جریان تجربۀ دینی و رسیدن به آرامش معنوی به اماکن مذهبی مختلف سفر می‌کنند. از این میان زیارت برخی از زیارتگاه‌ها و اماکن مقدس بر اساس سنت قدیمی با پای پیاده انجام می‌شود.
مهشید رضائی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر دکتری تاریخ ایران معاصر
88 معبد ژاپن
«88 مکان» در شیکوکو فقط نام 88 معبد نیست؛ بلکه 488 ری1 است، که به نظر می‌رسد از زمان موروماچی تأسیس شده اند. مردم محلی زائران را «زیارتی» می‌نامند. علاوه بر این، در گذشته تابلو‌های تبلیغاتی به دروازه‌ها و تالار اصلی میخ می‌شدند که زائران بر آن ضربه می‌زدند، به‌همین دلیل بازدید از معبد «ضربه‌زدن» نیز خوانده می‌شود. برخی می‌گویند ایمون سابورو كه به‌دنبال عذرخواهی از كوكایی بود و به این زیارت رفت، آغازگر این زیارت بوده است. زیارت 88 معبد یا هنرو شیکوکو، از معدود آیین‌‌های زیارتی است که در یک مسیر مدارگونه انجام می‌شود؛ یعنی از نقطۀ ابتدا آغاز و به همان نقطه ختم می‌شود. مسیر پیاده‌روی که معابد مقدس را به هم وصل می‌کند، جادۀ زیارتی نامیده می‌شود و طول مسیر زیارت با عبور از 88 مکان، در حدود 1100 -1400 کیلومتر است. خدمات خیریه و داوطلبانه بخش مهمی از زیارت شیکوکو است. در زیارت 88 معبد حداکثر تا 300 هزار نفر شرکت می‌کنند.
کومبه‌میلا
آیین زیارتی و در واقع جشنواره مذهبی کومبه‌میلا، در هند، آیینی همراه با غسل در رود مقدس گنگ است. در میان آیین‌‌های مورد مطالعه، کومبه‌میلا، به‌دلیل آنکه در واقع برای زیارتِ «رودخانه مقدس» انجام می‌شود، متمایز است. قدمت دقیق این جشنواره نامشخص است. آدی‌شانکارا در قرن هشتم میلادی، کومبه‌میلا را در پرایاگ آغاز کرد تا ملاقات مردان مقدس هندو را از مناطق مختلف ممکن کند. طبق منابع هندویی، ویشنو قطره‌‌‌های آب زندگانی را که در یک گلدان یا کومباها حمل می‌کرد، در چهار مکان ریخت. این چهار مکان به‌عنوان محل‌‌‌های کنونی کومبه‌میلا هستند. در واقع کومبه‌میلا به جشنواره‌ای معروف شده که در آن شهد جاودانگی به کام انسان ریخته می‌شود. در این آیین، پس از آنکه زائران مسافتی را از راه‌‌های گوناگون پیاده به‌سوی رود حرکت می‌کنند، تن به آب رودخانه می‌سپارند تا گناهانشان را بشویند. این واقعه هر 12 سال در چهار منطقۀ هریدور، ناشیک، الله‌آباد و اویجِین برگزار می‌شود. فاصله‌‌های این مراسم و زمان‌بندی‌ها بسته به تقویم هندویی، با فاصلۀ سه سال انجام می‌شود. جمعیت این آیین در کومبه بزرگ تا 100 میلیون و بیش از آن نیز گفته شده است.
سانتیاگو اسپانیا
از زمان کشف پیکر سنت‌جیمز در سانتیاگو د کامپوستلا در قرن نهم میلادی و ساخت کلیسای جامع در این شهر، این مکان، تبدیل به یکی از مهم‌ترین مکان‌ها و سومین شهر مقدس و زیارتی مسیحیان در جهان شده است. سنت‌جیمز یکی از دوازده حواریون و مبلغ دین مسیحیت است. مریدانش پیکر بی‌جان او را به سانتیاگو د کامپوستلا آوردند و در آنجا دفن کردند. این آیین، زیارتی متعلق به مسیحیان کاتولیک است. هرچند هرساله مراسم مخصوص زیارت سانتیاگو در 25 جولای برگزار می‌شود، اما اگر 25 جولای مصادف با یکشنبه باشد، سال مقدس اعلام می‌شود که هر 6 سال، 5سال، 6سال و 11 سال اتفاق می‌افتد. طولانی‌ترین مسیر پیاده‌روی به‌سوی‌سانتیاگو در حدود 800 کیلومتر است. نماد «صدف» که در هاله‌ای از روایت‌‌های اسطوره‌ای معنا یافته، مهم‌ترین نماد سفر به سانتیاگو است. به این نماد باید «گذرنامه زائر» را نیز افزود که تأییدیۀ رسمی زیارت، برای زائران است. دفتر زائران هرساله بیش از 100000 کمپوست به زائران بیش از 100 کشور مختلف می‌دهد که نشان‌دهندۀ تنوع فرهنگی زائران سانتیاگو است. جمعیت زائران سانتیاگو بر حسب آخرین آمار در سال 2018 میلادی نزدیک به 350 هزار نفر بوده است.
فاطیما
فاطیما یکی از مهم‌ترین اماکن مقدس مسیحیان در جهان است و در چهارراه برخی از مهم‌ترین اماکن میراث تاریخی و فرهنگی پرتغال واقع شده است. مراسم ویژۀ این زیارتگاه روز 13 می هر سال برگزار می‌شود. فاطیما دومین مقصد زیارتی مهم در شبه‌جزیره ایبری است. مبدأ داستانِ زیارت فاطیما، به تجربه معنوی سه کودک چوپان مربوط می‌شود که بانویی تسبیح بر دست را می‌بینند که بر آنها ظاهر شده و آنها را به دعا برای خیر عمومی و پرهیزکاری دعوت می‌کند. این ملاقات‌ها شش بار دیگر در سیزدهم هر ماه تکرار می‌شود و آرام‌آرام مردم به آنچه بر آنها واقع شده، اعتماد و توجه می‌کنند. نکتۀ مهم این ماجرا، سه راز مهمی است که بانوی مقدس به آن سه کودک می‌گوید. از این میان، دو راز یکی مربوط به انقلاب روسیه و دیگری وقوع جنگ جهانی دوم است. اما راز سوم همچنان پنهان می‌ماند. فاطیما آیینی است که با جمعیتی حدود 500 هزار زائر تا به حال چندین‌بار میزبان پاپِ کلیسای کاتولیک در دوره‌‌های مختلف بوده است، سفرهایی که اهمیت این زیارت و زیارتگاه رانشان می‌دهد.
فرانسیجنا
ماهیت پیاده‌روی فرانسیجنا با زیارت سانتیاگو همبستگی دارد. پیاده‌روی در فرانسیجنا، برای بسیاری از زائران، همراه با گذر از سانتیاگو و عبور از چهار کشور انگلیس، فرانسه، سوئیس و ایتالیا است. مقصد این آیین، کلیسای پیتر مقدس است. اولین ردپای مستند این پیاده‌روی به قرن نهم میلادی بازمی‌گردد. از آن زمان تاکنون گروههای مختلفی از مسیحیان این مسیر طولانی را که به حدود 1800 کیلومتر می‌رسد، پیاده طی می‌کنند. پیاده‌روی فرانسیجنا، سفر فرهنگی مهمی است که از کانتربری در انگلستان تا رم در ایتالیا را به هم پیوند می‌دهد و با هیجان کشف ردپای باقی‌مانده در قرن‌ها، عبور از مناظر دست‌نخورده و گنجینه‌‌های هنری پیموده می‌شود. پیاده‌روی زیارتی فرانسیجنا نسبت به اغلب آیین‌‌های پیاده‌روی زیارتی، کمترین مناسک و مراسم را دارد و بیش از همه در مسیرِ حرکت است که تجربۀ معنویِ زیارت برای زائر شکل می‌گیرد. فرانسیجنا با نماد خاص خود روی لباس یا وسایل زائران، به آنها هویت می‌بخشد. در این میان، باز هم به زائران اعتبارنامه داده می‌شود. در نهایت، زائران به واتیکان می‌رسند. در مجموع فرانسیجنا در عین اینکه از مسیری طولانی در دل چهار کشور برخوردار است؛ اولاً کمترین مناسک و ثانیاً کمترین تنوع را در مسیر پیاده‌روی دارد.
بانوی گوادالوپ
نماد مقدسِ «بانوی گوادالوپ» در مکزیک، سالانه تا 23میلیون زائر را به‌سوی خود می‌خواند. از این نظر، پیاده‌روی اربعین و آیین گوادالوپ، شانه‌به‌شانۀ هم از نظر جمعیت به شمار می‌روند. «بانوی گوادالوپ» در عین حال، همزمان با جنبه‌‌های مقدسِ مذهبی، جنبه هویتِ بخشی و ملی نیز برای مردم مکزیک دارد. مبدأ این آیین، ملاقات و تجربه معنویِ خوان‌دیگو در دیدنِ بانوی مقدس گوادالوپ است. این ملاقات برای نخستین‌بار در 9 دسامبر 1531 میلادی رخ داد اما اوج این تجربه، شفای عموی خوان‌دیگو در روز 12 دسامبر به‌دست بانوی گوادالوپ بود. بر همین اساس، این روز مبدأ این آیین زیارتی شده است. به‌دلیل جنبه های نمادینِ مختلف، بانوی گوادالوپ، در واقع با «خدایِ مادر» در اساطیر آزتک‌ها ارتباط تنگاتنگ یافته است. بر همین اساس، بانوی گوادالوپ، مادر مقدسِ دینی و مادر همۀ ملت مکزیک قلمداد می‌شود. جمعیت زائران دو روز ویژۀ زیارتی در گوادالوپ به بیش از 6 میلیون نفر نیزرسیده است.
اربعین
مبدأ پیاده‌روی اربعین به روز چهلم واقعه عاشورا می‌رسد. طبق روایت‌‌های موجود، در آن روز جابر بن عبدالله انصاری به زیارت قبر حسین(ع) آمد. طبق برخی روایت‌‌های دیگر، همزمان با آن، اهل‌بیت حسین(ع) که به اسیری برده شده بودند، در مسیر بازگشت به زیارت قبر حسین(ع) و یارانش آمدند. پنج مسیر اصلی و نهایی، سیل زائران را به‌سوی کربلا هدایت می‌کنند. رنگ‌ها بخش مهمی از نماد‌های مربوط به اربعین را در مسیر‌های پیاده‌روی معنا می‌بخشند. سیاه بیش از همه و پس از آن سبز و قرمز، رنگ‌‌های نمادین اربعین، کربلا و عاشورایند که در مسیر پیاده‌روی به چشم می‌خورند. این آیین با جمعیت نزدیک به 20میلیون نفر در آخرین سال برگزاری، پرجمعیت‌ترین گردهمایی دینی شیعیان است. بیشترِ زائرانِ پیاده‌روی اربعین را شیعیان عراقی تشکیل می‌دهند اما در سال‌های اخیر، تعداد زیادی زائران مسلمان و غیرمسلمانان از سایر کشورها نیز به آنها افزوده شده است.
پیش از بحث اشتراکات و تفاوت‌‌های ظاهری این آیینها باید دربارۀ انگیزۀ زیارت پیاده که در بین زائران این چند آیین وجود دارد صحبت شود. می‌توان گفت اولین و مهم‌ترین انگیزه در این آیینها، زیارت مکان دینی و شخص مقدسی است که فرد به آن باور عمیق دارد. بخش دیگر انگیزه‌‌های زائران به‌طور عام، و زیارت‌‌های پیاده به‌طور خاص، «معنویت» و نه‌لزوماً معنویت موجود در دین است. اینکه معنویت بدون دین هم امکان وجودی دارد، برای درک جستجوی همیشگی معنا در زندگیِ انسان‌هایی که حتی ممکن است دیندار نباشند، اهمیت اساسی دارد. حضور در پیاده‌روی زیارتی نیز می‌تواند مصداق جذابی از امکان جستجوی معنا برای چنین افرادی باشد. سومین تفسیر از این تناقض ظاهری در دو روند عرفی‌شدن و افزایش میل به زیارت، به خدمات سفر مربوط می‌شود. عامل اصلی در اینجا به پیشرفت‌‌های تکنولوژی و امکانات حمل‌ونقل و سفر مربوط می‌شود. در نهایت در سفر‌های زیارتی پیاده، شرایط حضور در اجتماع واحد مؤمنان، کاملاً فراتر از آنچه در سفر‌های زیارتی معمول تجربه می‌شود، فراهم است. حتی اگر فرد به‌تنهایی به مسیر پیاده‌روی زیارت قدم گذاشته باشد، باز هم خود را در یک اجماع همنوع، هم‌مسیر و هم‌هدف حس می‌کند که به او نشاط و تجربۀ جمعی خاصی می‌دهد. حضور در چنین اجماع دینی سیال، حتی اگر همراه با مشقت و رنج سفر، کمبود امکانات اقامتی و بهداشتی و خطر‌های گوناگون باشد، باز هم آن‌قدر واجد ویژگیهای انرژی‌بخش و نشاط‌آور است که به‌خصوص دینداران و مؤمنان را از سراسر مناطق و جوامع به‌سوی خود فراخوانَد. این آیینها در دو وجه امر مقدس و پیام‌ها دارای اشتراکاتی هستند.
زمان مقدس: هرچند بیشترِ پیاده‌روی‌‌های زیارتی، در زمان‌‌های خاصی از سال رسمیت و اهمیتِ ویژه دارد، در طول سال نیز قابل‌انجام است. در این میان برخی از آنها همچون فرانسیجنا، اختصاص به زمان خاصی ندارند؛ اما در مقابل، برخی دیگر همچون پیاده‌روی اربعین، اساساً ماهیت خود را از زمانِ مشخص و مناسبت خاصِ رخ‌دادِ یک واقعه گرفته‌اند.
مکانِ مقدس: تمامی آیین‌‌های پیاده‌روی زیارتی به‌سوی مقصدی مقدس در جریان‌اند و به امید رسیدن حرکت می‌کنند. سیالیت زیارت‌‌های پیاده با حرکت و با امید به رسیدن، معنا می‌یابد. از این نظر، تمامی آیین‌‌های پیاده‌روی مورد مطالعه به هم شباهت دارند.
نماد‌های مقدس: امر مقدس در سراسرِ آیین‌‌های پیاده‌روی، از مسیر حرکت تا مقصد، قابل‌مشاهده است. نماد‌های مقدس در تمامی اشیاء، رنگ‌ها، غذاها و نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌شود، قابل مشاهده‌اند. رنگ نارنجی در کومبه‌میلا، رنگ آبی در گوادالوپ و رنگ سیاه در اربعین نمونه‌هایی از این نمادها است.
شخصیت‌‌های مقدس: وجه مهم دیگر در آیین‌‌های زیارتیِ پیاده، شخصیت‌‌های مقدس است. این اشخاص مقدس ممکن است راهبان، اسقف‌ها، کشیشان، آخوندها، یا هر شخص دیگری در کسوت روحانی در اجتماع دینی هندوها، بودایی‌ها، مسیحیان، یا مسلمانان باشد.
اَعمال مقدس: در اینجا پیش از هرچیز، قدم‌‌های زائر، مقدس است. صرف‌نظر از نیت و هدفِ سیاحتی برخی مسافرانِ مسیرها و زیارتگاه‌ها، مؤمنان و زائرانی که با زمینه و هدفِ دینی پای در این مسیر می‌گذارند، عموماً با این باور آغاز به حرکت می‌کنند که هر گام آنها، نه‌تنها در مسیر رفتن به زیارت، بلکه خودِ زیارت است.
پیام‌‌های مشترک زیارت‌‌های پیاده
صلح: تمامی آیین‌‌های پیاده‌روی زیارتی، پیام‌آور صلح هستند. این آیینها از شما دعوت می‌کنند تا صرف‌نظر از تفاوت‌ها در قومیت و نژاد و وضعیت اقتصادی یا جایگاه اجتماعی، در مسیرِ تجربه معنویِ دینی قرار بگیرید. سانتیاگو با دعوت از تمامی فرهنگ‌ها، رنگ‌ها و ملیت‌ها؛ کومبه‌میلا به‌عنوان مراسم و جشن مذهبیِ یک آیین اخلاقیِ صلح‌جو؛ زیارت 88 معبد با منشأیی که بر اساس رد هرگونه نگاه سلطه‌جویانه بر دیگران بنا شده است و پیاده‌روی اربعین، که در قلبِ خود، حسین(ع) را دارد، در راز سه‌گانه‌ای که بانوی فاطیما با کودکان در میان می‌گذارد، دغدغۀ جنگ و خشونت که صلح و آرامش دنیا را به هم می‌ریزد؛ به‌روشنی وجود دارد. این‌ها همگی پیام‌آور صلح و مهرورزیِ بدون تبعیض به انسان‌ها هستند. بسیاری از زائرانی که از این زیارتگاه بازدید می‌کنند نیز هدف خود از زیارت را دعا برای صلح عنوان کرده‌اند.
خیر: در آیینها و مناسکِ دینی گاه جلوه‌هایی برجسته از نیکی در حقِ دیگران مشاهده می‌شود. کمک به زائران در امور مختلف یا تأمین اسکان و تغذیۀ رایگان یا ارزان برای آنان، بخشی از این خیر است که از سوی مؤسسات مذهبی، گروههای داوطلب و سایر افراد انجام می‌شود. این، نمودِ بارزِ آن‌گونه از نیکوکاری است که می‌توان به‌عنوان «خیر دینی» تعریف کرد. از این جهت، خیر دینی‌ای که فرد در بسترِ آیین زیارتی انجام می‌دهد یا در حق او به‌عنوان زائر انجام می‌شود، می‌تواند مصداق تجربۀ دینی نیز باشد.
تعاملِ بین‌فرهنگی: هرچند دعوت از انواع گروههای مختلف حتی غیردینداران برای حضور و ارتباط بین‌فرهنگی، در میان آیین‌‌های زیارتی مسیحی بیش از سایر آیین‌‌های پیاده‌روی زیارتی مشاهده می‌شود، به‌طور کلی در تمامی آیین‌‌های مورد مطالعه نیز روند تنوع در زائران و مسافران از سایر کشورها، ادیان و مذاهب رو به فزونی است. این تنوع فرهنگی در کنار هم، به‌ویژه برای آیین‌‌های مسیحی‌اروپایی می‌تواند سکولار‌شدنِ درونیِ این آیینها را در پی داشته باشد، امری که در برخی موارد، خود برگزارکنندگان آیین‌‌های زیارتی نیز چندان مقاومتی در برابر آن ندارند. آنها گاه از شما دعوت می‌کنند که حتی اگر مسیحی معتقدی نیستید برای گفت‌وگوی بین‌فرهنگی با مردم سایر کشورها و فرهنگ‌ها و امکان ارتباط با یکدیگر، با آنها هم‌مسیر و همراه شوید. این پیاده‌روی‌‌های زیارتی، جایی برای گفت‌وگوی بین ادیان و فرهنگ‌ها و در نتیجه امکان مناسبی برای اصلاح تصویر‌سازی‌ها و کلیشه‌‌های فرهنگی از طریق آشنایی بی‌واسطه با مردمِ دیگر جوامع و ادیان است.
به‌طور منطقی، تفاوت‌ها بیش از شباهت‌ها در میان آیین‌‌های زیارتی پیاده، به چشم می‌خورند اما در اینجا تأکید اصلی بر تمایز خاص هر آیین در قیاس با سایر آیین‌‌های مدنظر است. هرچند ممکن است هریک از این آیینها چند وجه تمایز و ویژگی برجسته داشته باشند.
کومبه‌میلا، بزرگ‌ترین اجتماعی دینی جهان است که البته هر 12 سال شکل می‌گیرد. بنابراین جمعیتِ زائران، وجه تمایز مهم این آیین در مقایسه با سایر آیین‌هاست. همچنین این آیین تنها آیینی است در آن زائران، به قصدِ آب و مکانِ مقدسِ شستشوی تن و البته شستشوی گناهان حرکت می‌کنند.
زیارت 88 معبد، تنها آیین زیارتی است که به‌صورت دورِ کامل انجام می‌شود و زائر در انتهای مسیر، به نقطۀ آغاز بازمی‌گردد. این آیین، تنها آیینی است که زیارتِ معابد و نیایش‌گاه‌ها، بدون آنکه هریک از آنها محل حادث‌شدنِ وقایع خاص یا دفن یک فرد مهم مذهبی یا انجام اَعمالِ ویژۀ مذهبی باشند، انجام می‌شود. انجام این آیین، شبیه به زیارت دوره در میان برخی اماکن مسلمانان است.
زیارت سانتیاگو، مشهورترین پیاده‌روی زیارتی مسیحیان و البته نه‌پرجمعیت‌ترینِ آنها است. این زیارت، یکی از طولانی‌ترین مسیر‌های پیاده‌روی است و البته پرتنوع‌ترین جمعیت زائران از نظر فرهنگی، متعلق به این آیین پیاده‌روی است.
وجه تمایز زیارت فاطیما، راز آلودبودنِ آن در پرتوِ پنهان‌ماندنِ راز سوم از راز‌های سه‌گانه‌ای است که بانوی مقدس فاطیما با سه کودک چوپان در میان نهاده است. رازی که تنها کلیسای کاتولیک از آن خبر دارد. بلند‌ترین مسیر پیاده‌روی، متعلق به فرانسیجنا است. پیاده‌روی در این مسیر، شامل گذر از چهار کشور خواهد بود که در نهایت به مقبرۀ پیتر مقدس در رم ختم می‌شود. از این جهت وجه تمایز فرانسیجنا، مسیر پیاده‌روی خاص آن از دل طبیعت بکر کوه‌ها و دشت‌‌های غرب تا مرکز و جنوب اروپاست.
زیارتِ گوادالوپ از این جهت که واجد هر دو جنبۀ ملی و مذهبی است، در تمام آیین‌‌های پیاده‌روی زیارت، منحصربه‌فرد است. گویی بانوی گوادالوپ، بانوی کل مکزیک و بلکه مادرِ مکزیک است. در نتیجه باید گفت که آیین پیاده‌روی در این مسیرِ زیارتی، در درجه اول هویتیِ مکزیکی‌کاتولیکی دارد. بنابراین، مناسک و اَعمال زیارتی و اسطوره‌‌های مربوط به آن نیز در هاله‌ای از افسانه‌‌های آزتک‌ها و خدایانِ آنها، درهم تنیده شده است. این ویژگی دوگانۀ ملی‌مذهبی در زیارتِ گوادالوپ، آن را به پرجمعیت‌ترین اجتماع دینیِ مسیحیان کاتولیک، بلکه کل جهان مسیحیت تبدیل کرده است.
یکی از ویژگیهای مهم آیین پیاده‌روی اربعین که می‌تواند وجه تمایز آن از سایر آیین‌‌های پیاده‌روی زیارتی باشد، تکثّر امر خیر دینی در آن است. هرچند در برخی آیین‌‌های دیگر همچون زیارت 88 معبد نیز برخی خدمات رایگان یا با قیمتی ارزان به زائران ارائه می‌شود و در بسیاری از موارد این کار از سوی خیّران، گروههای داوطلب و مؤسسات مذهبی یا غیردولتی انجام می‌شود، این کار هیچ‌گاه برای همۀ زائران و بدون محدودیت نیست. در مقابل، در پیاده‌روی اربعین، می‌توان گفت که تقریباً هیچ زائری بدون غذا یا سرپناه نمی‌ماند. علاوه‌براین، سایر نیاز‌های اساسی او نیز فراهم است. دعوتِ همراه با اصرار میزبانان عراقی برای ورود به موکب یا مضیف‌شان، صحنه‌ای است که زائران اربعین، فراوان با آن مواجه می‌شوند. علاوه بر تکثیرِ عمومیِ خیر دینی، پیاده‌روی اربعین، ویژگی دیگری نیز دارد و آن، جمعیت زائران است. از این نظر، همان‌طور که اشاره شد، پیاده‌روی اربعین، بزرگ‌ترین اجتماع دینی شیعیان و بلکه همۀ مسلمانان است. در عین حال، باتوجه به برگزارشدن کومبه‌بزرگ در کومبه‌میلا به‌صورت هر 12 سال، می‌توان گفت پیاده‌روی اربعین پرجمعیت‌ترین اجتماع زیارتی سالانۀ جهان است. در اینجا اشاره به این نکته ضروری است که مجموع زائرانِ سالانه در گوادالوپ، در آخرین آمارها، به بیش از 23میلیون نفر رسیده است. اما آنچه موجب تمایز پیاده‌روی اربعین می‌شود، جمعیت حدود 20 میلیونی زائران است که فقط در ایام اربعین به‌سوی کربلا می‌روند. ویژگی متمایز دیگر این که اربعین، تنها آیین پیاده‌روی است که همراه با عزاداری است. سایر آیینها یا بدون عزاداری، یا حتی به‌صورت جشنواره‌ای پر از شور و شادی، همچون کومبه‌میلا برگزار می‌شوند.
صدور اعتبارنامه سفر زیارتی، مشخصۀ برخی از آیین‌‌های مطرح‌شده است. زیارت 88 معبد، کامینو دِ سانتیاگو و فرانسیجنا از این جهت دارای نظامی کاملاً تعریف‌شده هستند. در مقابل، در سایر آیینها همچون کومبه‌میلا، فاطیما، گوادالوپ و پیاده‌روی اربعین، چنین مدرکی به زائر داده نمی‌شود. البته این گواهی بیش از آنکه کارکردی مادی برای فردِ زائر داشته باشد، بیشتر جنبه یادبودِ سفر زیارتی را دارد.
پیاده به زیارت‌رفتن، دنیایِ خاصی از تجربۀ معنوی در دنیایی است که از پسِ مدرنیته، از نوعی گم‌شدگیِ معنا رنج می‌‌برد. زیارت پیاده، فرصتی برای دوری از هیاهوی روزانه، تن‌دادن در معنایی عمیق و تجربۀ معنوی دینی، نه فقط در یک مکان، بلکه در طول مسیر پیاده‌روی است. بر این اساس طی دهه‌‌های گذشته تا امروز، تعداد زائران پیاده‌روی‌‌های زیارتی به‌طور خاص، افزایش یافته است. این در حالی است که سکولارشدن جهان نیز در این مدت، متوقف نشده و حتی در جوامع بیشتری نشانه‌‌های سکولارشدن در حال بروز است.