شماره دو - ۰۷ آبان ۱۴۰۲
باور - شماره دو - ۰۷ آبان ۱۴۰۲ - صفحه ۲۵۹

رساله الغفران

 از معروف‌ترین آثار ابوالعلاء معری رساله‌الغفران است. این اثر معراج نامه‌ای در جواب به نامه دوست خود یعنی علی ابن منصور حلبی معروف به ابن القارح، ادیب مشهور شامی است. ابن القارح مسائل متعددی در نامه می‌نویسد، از شوق دیدار تا فقه و نحو تا نکوهش ملحدان و ده‌ها موضوع دیگر! و ابوالعلاء همۀ آنان را به ترتیب جواب می‌دهد. در واقع ابوالعلا رسالۀ الغفران را از زبان ابن القارح نوشته است تا برای مردم، وسعت رحمت خدا را روشن کند و به آنان بفهماند که بیشتر شاعران مسلمان و سخنوران دوران جاهلیت که به عقیدۀ بعضی از فقها اهل دوزخند، ممکن است اهل بهشت باشند. این رساله گفت‌و‌گوهایی است که نویسنده با شاعران روزگار جاهلی و دورۀ اسلامی و دیگر ادیبان داشته و با ایشان در باب آثار و قصایدشان به سخن پرداخته است. نیز سفری ذهنیست به بهشت و دوزخ، مانند کمدی الهی دانته! عمر فروخ نویسندۀ کتاب ابوالعلاء فیلسوف معره، به الهام گرفتن دانته از رساله الغفران در نوشتن کمدی الهی اشاره می‌کند و سبک داستان‌نویسی و تحول فکر دانته و نقد احوال قهرمانان را همگی، وام گرفته شده از رساله الغفران می‌داند .او با سفری خیالی به جهان آخرت، احوال بهشتیان و ذوزخیان را به نظاره می‌نشیند. کتاب مملو از شگفت کاری‌های زبانی و علمی مانند به کار بردن واژگان نامأنوسی مانند خثارم ، کثکث ، جزیز و غیره است. واژگانی که معمولا پیران و فرهیختگان ادبیات عرب از آن‌ها سر در می‌آورند. خلق معانی و مضامین متعدد از یک واژه مانند قضیب که دست کم در دوازده معنای متفاوت از هم، در جای‌جای متن بکار رفته است از دیگر ویژگی‌های این متن است. ابو‌العلاء معری شاعری نابینا و فیلسوفی شک‌گرا و ضد مذهب بود. او باور داشت ادیان افسانه‌هایی هستند که توسط مردم باستان خلق شده‌اند. مترجم توانمند کتاب، ضمن ترجمۀ این اثر ارزشمند و کشف واژگان سخت آن، توانسته شرحی خلاصه از این کتاب ارائه نماید. 
جستجو
آرشیو تاریخی