تولید نانوسامانه جدید دارورسانی برای درمان موثرتر سرطان
محققان دانشگاه تبریز موفق به تهیه و شناسایی سیستم‌های جدید دارورسانی بر پایه «پلی‌ساکاریدها/چارچوب‌های آلی کووالانسی» به منظور انتقال هدفمند دارو به سلول‌های سرطانی شدند.
حسن نمازی، دانش‌آموخته دکتری شیمی آلی پلیمر از دانشگاه دالهوزی (Dalhousie) کانادا و استاد دانشگاه تبریز در توضیح این طرح که با حمایت بنیاد ملی علم ایران اجرا شده گفت: شیمی‌درمانی رایج‌ترین روش برای درمان سرطان است. بااین‌حال نباید فراموش کرد که استفاده مستقیم داروهای ضدسرطان با عوارض جانبی ناخواسته زیادی همراه است. به همین دلیل، در دهه‌های اخیر، در زمینه طراحی سیستم‌های دارورسانی جدید، به‌ویژه با استفاده از نانوذرات مطالعات زیادی شده است.
تجویز مستقیم داروهای ضدسرطان به دلیل تجمع در اندام، بافت یا سلول‌های غیر هدف می‌توانند عوارض جانبی زیادی ایجاد کنند. علاوه بر این، مولکول‌های دارویی ضدسرطان دارای محدودیت‌هایی مانند پایداری پایین، کارایی هدف‌گیری پایین، نفوذپذیری کم و انتشار غیر کنترل شده دارو هستند.
در سال‌های اخیر، سیستم‌های جدید حامل دارو، به‌ویژه حامل‌های بر پایه نانوذرات متخلخل دارای ظرفیت بارگذاری بالا و قابلیت آزادسازی کنترل‌شده دارو تا حد زیادی مشکلات و محدودیت‌ها را برطرف کرده‌اند. چارچوب‌های آلی کووالانسی هم به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود قابل توجه‌ترین مواد آلی متخلخل نوظهور هستند؛ ازاین‌رو در این طرح تحقیقاتی از چارچوب‌های آلی کووالانسی با پیوندهای ایمنی حاصل شده در نتیجه واکنش آلدهیدها و آمین‌های مختلف بر روی بستری از نانوذرات یا پلی‌ساکاریدها استفاده شد که بتوان از آن‌ها به‌منظور انتقال هدفمند دارو به سلول‌های سرطانی بهره برد.
امروزه، محققان حوزه نانو پزشکی نیز تأثیر استفاده از نانومواد بر درمان بیماری‌ها را در حوزه بیوپزشکی بررسی و مطالعه می‌کنند و نتایج منتشر شده نشان می‌دهد که عموماً نانومواد قادر هستند رویکردهای مؤثرتری در تشخیص بیماری و نیز تحویل داروها ارائه دهند. تاکنون مطالعات متعددی برای بررسی قابلیت سیستم‌های نانوکامپوزیتی در دارورسانی سرطان انجام شده است. بااین‌حال جستجوی ما در این منابع نشان داد که تاکنون هیچ تحقیقی در مورد طراحی، سنتز و ارزیابی عملکرد نانوسیستم‌های ارائه شده در این تحقیق، برای حمل و آزادسازی کنترل‌شده داروهای شیمی‌درمانی به سلول‌های سرطانی سینه وجود ندارد.
نبود امکانات، گران‌شدن داروهای موردنیاز آزمایش و نداشتن تجهیزات و ابزارها و امکانات لازم برای انجام سنتزهای آزمایشگاهی از جمله چالش‌های موجود در انجام این طرح بود. افزایش نرخ دلار هم بر کندشدن روند فعالیت‌های تحقیقاتی تأثیر به سزایی داشت؛ اما با همه این مشکلات، سرانجام این تحقیق به ثمر نشست.