افغان‌ستیزی یک پروژه ضد امنیتی است
مصاحبه با مسعود اسدالهی، کارشناس مسائل سیاسی1
سلام علیکم، وقت شما بخیر.
علیکم السلام، در خدمت شما هستم.
از اینکه امشب در برنامه‌ی ما حضور پیدا کردید بسیار سپاسگزارم. بنظر بحث نیاز به یک مقدمه‌ای دارد که بدانیم روند مهاجرت ملت افغانستان به ایران از کجا شروع شده است.
پس از اینکه شوروی در دی ماه ۱۳۵۸ افغانستان را اشغال کرد، انقلاب اسلامی هم هنوز یک‌ساله نشده بود. قبل از شروع جنگ تحمیلی اولین موج مهاجرت شروع شد. افغانستان اشغال شده بود و رژیمی کمونیستی بر سرکار آمد. مردم افغانستان هم که ملتی بسیار متدین با عقاید سنتی خیلی قوی هستند تحمل این شرایط برایشان بسیار سخت بود. تحولات بسیاری رخ داد، پس از ۹ سال شوروی رفت و حکومت مجاهدین بر سرکار آمد. سر و کله‌ی یک گروه جدیدی به اسم طالبان پیدا شد که حکومت مجاهدین را سرنگون کرد. در این هنگام هم شاهد یک موج جدیدی از مهاجران بودیم.
یعنی یک موج هم در این تاریخ داریم؟
بله، چون طالبان با عقاید بسیار تندروانه و افراطی آمده بودند، همین باعث شد که ما شاهد یک موج جدید مهاجرت باشیم. بعد از حادثه ۱۱سپتامبر آمریکایی‌ها بلافاصله به افغانستان حمله کردند و باعث سرنگونی طالبان شدند. در اینجا هم شاهد یک موج مهاجرت دیگر بودیم.
این‌ها اثرات جنگ بود؟
بله، ناتو افغانستان را اشغال کرده بود. البته لازم به ذکر است که این موج به اندازه‌ی موج‌های قبلی نبود. متاسفانه آمریکایی‌ها برنامه‌ای برای توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و... افغانستان نداشتند. آنها قصد داشتند افغانستان را به یک کانون بحران امنیتی برای کشورهای همسایه یعنی روسیه، ایران، آسیای میانه، چین و حتی دورتر تبدیل کنند. هیچ‌کار عمرانی که باعث بشود فرصت شغلی ایجاد شود در افغانستان انجام ندادند. پس از بیست سال در شهریور ۱۴۰۰ دیدیم که طالبان به قدرت برگشت و آمریکایی‌ها با فضاحت تمام از افغانستان خارج شدند. در این هنگام هم موج مهاجرتی نه تنها به ایران بلکه به پاکستان هم شروع شد.
شبهاتی مطرح شده است که تعداد کسانی که مهاجرت کرده‌اند از ده میلیون شروع شده و به ۱۷-۱۸ میلیون رسیده است.
با این حساب افغانستان خالی شده است.
آمار دیگری هم دارم که ۱۵ میلیون است! در حال حاضر چقدر برادر و خواهر مهاجر افغان داریم؟
آماری که توسط مسئولین و رسیدگی به امر مهاجرین در ایران وجود دارد، عددی بین ۵-۶ میلیون است. این آمارهایی که بیان کردید اصلا صحت ندارد، چون با احتساب آنها درحال حاضر افغانستان خالی از سکنه است. در ضمن مهاجرین فقط به طرف ایران نیامده‌اند، تعداد زیادی از آنها در پاکستان هستند.
پس چرا اینقدر تراکم جمعیت افغان‌ها زیاد است؟
پاسخ به این سوال به بحث افغان‌ستیزی هم مرتبط است. عموما افغان‌ها برای بحث کار به ایران مهاجرت می‌کنند چون فقر و فلاکت در افغانستان بسیار زیاد است. فرصت شغلی در افغانستان وجود ندارد و اکثراً سعی می‌کنند مهاجرت کنند. افغان‌ها به همه جای دنیا مهاجرت کرده‌اند اما به طبع همسایه بودن با ایران تعداد مهاجرین در بخش‌هایی از ایران که فرصت شغلی وجود دارد بیشتر است.
حال هنگامی که این‌ها در مناسبت‌های مختلف دینی و غیردینی تجمع می‌کنند، باعث تعجب شهروند ایرانی می‌شوند.
دقیقا حمله‌ی رسانه‌ایشان هم از اینجاست.
همین نشان می‌دهد که این‌ها برای جنگ و کار امنیتی نیامده‌اند، اگر نه چرا فقط به جایی که فرصت شغلی هست می‌روند؟ اتفاقاً نیروی کار بسیار متعهدی هم هستند و بسیاری از پیمانکارها و کارفرماها ترجیح می‌دهند از افغان‌ها استفاده کنند.
خب حالا قصد داریم متوجه شویم که رسانه‌های معاند چه نقشه‌ای کشیده‌اند. در سابقه‌ی تاریخی ما هست که دشمن ان چگونه با فتنه میان دو ملت ایران و افغانستان جدایی انداخته‌اند. بنظر می‌رسد جریان اخیر هم مشکوک است. نظر شما در این باره چیست؟
همانطور که گفته شد در ماه‌های اخیر و قبل از آن هیچ اتفاقی نیفتاده است اما یکباره میبینیم، یک حرکت سازماندهی شده ضدافغان در فضای مجازی راه می‌افتد. در یک هفته گذشته که هیچ در ماه گذشته چه اتفاقی افتاده که اینقدر مسئله‌ی افغان‌ستیزی راه افتاده؟ مهم‌ترین اتفاق هفته‌ی اخیر پروژه‌ی سالگرد اعتراضات سال گذشته بود که با شکست مواجه شد و هیچ تحرکی در ایران و نه حتی در غرب کشور صورت نگرفت.
نکته دوم اینکه ما با دو بحران مرزی روبرو هستیم که یکی تلاش‌های جمهوری آذربایجان در معبر زنگ‌زور است که مربوط به امنیت ملی ما است و دیگری هم گروه‌های کرد ضدانقلاب ایرانی که در عراق هستند. قرار بود این گروهک‌ها خلع سلاح شوند و از عراق هم اخراج شوند که حال ادعا می‌شود خلع سلاح شده‌اند اما مبحث اخراج منتفی است. رسانه‌های معاند هم به همین دلایل دنبال این هستند که یک بحران داخلی بسازند تا توجه رسانه‌ها، مسئولین و دستگاه‌های امنیتی به سمت داخل باشد.
یعنی جمع‌بندی شما این است که در دو نقطه از مرز می‌توانند ایجاد بحران کنند؟
بحران نه، فرصت.
خب هنگامی که حکومت در افغانستان هیچ مشکلی برایش پیش نیامده است، ناگهان تصویر نان گرفتن برادران افغان در فضای مجازی دست به دست می‌شود و یک خط خبری شکل می‌گیرد. خروجی این خط خبری چیست؟
این‌ها قصد دارند احساسات ملت ایران را تحریک کنند و باعث ایجاد وحشت شوند؛ از طرف دیگر هم با عوامل خودشان مهاجران را در داخل ایران تحریک کنند و باعث واکنش ۵-۶ میلیون افغان در داخل ایران شوند. در ابتدا زمینه را با این خشم ایجاد می‌کنند و با کمک عوامل خودشان افغان‌ها را اذیت کنند، شکنجه دهند یا بکشند و یک فضایی را ایجاد کنند که این چند میلیون مهاجر احساس کنند برای دفاع از خودشان باید کاری کنند.
یعنی این یک پروژه‌ی امنیتی است؟
بله، یک پروژه‌ی امنیتی بسیار سنگین که باعث می‌شود در هرجایی که افغان‌ها باشند ما حواسمان به مدیریت و کنترل آنجا باشد و توجه‌مان از مرز‌هایمان کم شود. به عبارتی کاملا قصد دارند توجه ایران را به سمت مسائل داخلی بفرستند. اگر زمینه‌ای داشت و اتفاقی افتاده بود می‌گفتیم یک نفر احساساتی شده و عکسی را پخش کرده اما هیچ اتفاقی خاصی نیافتاده. من برای دوستان ارزشی و کل ملت ایران یک نمونه را عرض میکنم. پارسال ما چندین ماه در کشورمان درگیر اغتشاشات بودیم. اگر برادران افغان قصد داشتند کار امنیتی انجام دهند بهترین فرصت همان موقع بود که می‌توانستند به اسم همراهی خرابکاری کنند. به صورت عمده نداشتیم اما مواردی وجود داشته است که با طرف تماس گرفته بودند که اگر کاری که می‌خواهیم را انجام دهی ۵۰ میلیون پول دریافت خواهی‌کرد، این موارد کم هم بیشتر از سر فقر و ناچاری بوده است. ما در اینجا صحبت از ۵-۶ میلیون افغان میکنیم، اگر این تعداد وارد اغتشاشات می‌شدند، آن اوضاع به جنگ داخلی تبدیل می‌شد.
پس چرا همان‌موقع روی افغان‌ها سرمایه‌گذاری نشده بود؟
اینان برای فرار از فقر و فلاکتی که داشتند مهاجرت کردند و انجام کار امنیتی ایده‌آل آنها نبوده است.
حال به لحاظ رسانه‌ای ما باید چکار کنیم؟ چون آنها یک تصویری تولید کرده‌اند که روی فضای جامعه ما تاثیر گذاشته است.
اولین کار ما باید این باشد که یک معرفی از افغان‌ها برای مردم ایران داشته باشیم.
از این آماری که وجود دارد ۱۰ درصد ورود غیرمجاز به ایران داشتند که همین‌ها هم از سفارت ویزا گرفته‌اند.
یک آماری به ما می‌دهید که چقدر از مهاجرین در واقع دانشجو و این‌ها هستند؟
یک و نیم میلیون کسانی که آمده‌اند شیعه هستند، ۳۵درصد این‌ها با خانواده مهاجرت کرده‌اند، کسی که به قصد آشوب بیاید با خانواده مهاجرت نمی‌کند. در میان این‌ها ۷۰۰هزار دانش‌آموز داریم، بیش از ۸۰هزار دانشجوی افغان در حال تحصیل داریم، بیش از ۱۹هزار طلبه‌ی افغان داریم که همه‌ی این‌ها برای تحصیل آمده‌اند. امسال در مراسم اربعین ۵۷۰هزار تبعه‌ی خارجی از ایران به سمت کربلا رفتند که بیشترشان افغان بودند. در میان این مهاجرین تعدادی تاجر و فعال اقتصادی افغان داریم که بخش عمده‌ای از صادرات ایران به افغانستان را انجام می‌دهند و به اقتصاد ایران خدمت می‌کنند.
یعنی شما می‌فرمایید برای این آمارها تصویرسازی انجام دهیم و به جامعه منتقل کنیم؟
بله، مهاجرین افغان یک جامعه‌‌ی مسالمت‌آمیز هستند و برای جنگ و اینطور چیزها نیامده‌اند. مثل مهاجران مکزیکی که برای کار به آمریکا می‌روند، حتی با وجود اینکه ترامپ میان این دو کشور دیوار کشید باز هم به آمریکا رفتند. مهم این است که به صورت هدفمند اقداماتی برای ساماندهی‌شان انجام شود. در دولت آقای رئیسی یک سامانه‌ی متمرکز بر روی مهاجرین افغان به اسم سامانه هوشمند مهاجرین و اتباع تشکیل شده است که بسیار متمرکز است.
یعنی خدمات کنسولی هدفمند شده است؟
هدفمند شده و مشخص است که هرکس برا چه ویزا میخواهد! مشکل دیگری که ما با افغان‌ها داریم، این است که در افغانستان به دلیل نابسامانی‌های بسیار هیچ نوع ثبت احوالی وجود ندارد و ملت افغانستان شناسنامه ندارند. به خاطر همین اگر کسی یک بار به صورت غیرمجاز به ایران بیاید، این شخص به افغانستان باز می‌گردد و با یک هویت جدید دوباره برمی‌گردد؛ خب به این صورت هیچ وقت نمی‌شود مانع ورودش شویم. در این سامانه‌ای که راه اندازی شده مشخصات بیومتریک افراد مثل اثر انگشت، عنبیه، قرنیه و چهره را اسکن و ثبت می‌کنند. به این صورت اگر شخصی قصد ورود داشته باشد تمام اطلاعاتش ثبت شده است. از طریق این سامانه کد هویتی مانند کد ملی به اتباع داده شده است. قرار است از طریق کد هویت اتباع بتوانند، به اسم خود حساب بانکی و سیم کارت تلفن داشته باشند. به همین دلیل تمام فعالیت‌هایشان تحت کنترل خواهد بود و هیچ حرکت خارج از چارچوبی نخواهند داشت.