تکنولوژی ناجی قضاوت‌ها خواهد بود؟

در تحولی مهم و مورد انتظار، فدراسیون فوتبال ایران سرانجام مجوز استفاده از سیستم کمک‌داور ویدیویی (VAR) را برای لیگ برتر بانوان و لیگ یک آزادگان از فیفا دریافت کرد. این اقدام، پس از سال‌ها درخواست و اعتراض باشگاه‌ها به اشتباهات داوری، بارقه‌ای از امید را در دل فعالان و علاقه‌مندان به فوتبال زنان زنده کرده است. آیا VAR می‌تواند عدالت را به مستطیل سبز بیاورد یا صرفاً یک رویای تکنولوژیک دست‌نیافتنی باقی خواهد ماند؟
مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال، با انتشار بیانیه‌ای رسمی، این خبر را رسماً اعلام کرد و آن را حاصل رایزنی‌های گسترده با فیفا و همکاری باشگاه‌ها دانست. وی تأکید کرد که فدراسیون قصد دارد اجرای VAR را به صورت گام‌به‌گام و پله‌پله، مشابه الگوی موفق لیگ برتر مردان، پیاده‌سازی کند. تاج همچنین ابراز امیدواری کرد که بهره‌مندی از فناوری در رقابت‌های باشگاهی با جدیت دنبال شود و به توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای سطح کیفی فوتبال زنان کمک کند.

با وجود اخذ مجوز، مسیر پیاده‌سازی VAR همچنان با موانع متعددی روبروست. یکی از مهم‌ترین این موانع، زیرساخت نامناسب ورزشگاه‌های بانوان است. بسیاری از زمین‌های میزبان مسابقات بانوان فاقد امکانات لازم برای نصب سیستم VAR، اتاق مخصوص داوری و دوربین‌های با کیفیت هستند. 

دهه‌هاست که لیگ بانوان ایران با معضلات جدی در زمینه داوری دست و پنجه نرم می‌کند. مربیان و باشگاه‌ها بارها و بارها به کمبود فناوری، نقص در زیرساخت ورزشگاه‌ها و ضعف آموزش داوران اشاره کرده‌اند. نبود سیستم‌هایی مانند VAR و تجهیزات ارتباطی مناسب، داوری را به نقطه ضعف جدی در برخی مسابقات تبدیل کرده بود. این مسائل نه تنها به اعتبار رقابت‌ها خدشه وارد می‌کرد، بلکه احساس نابرابری را در بین تیم‌ها و بازیکنان دامن می‌زد. از این رو، درخواست باشگاه‌ها برای ورود VAR به لیگ بانوان، اگرچه دیر، اما کاملاً بجا و معنادار بود.علاوه بر این، تعداد دستگاه‌های VAR در کشور محدود بوده و هزینه‌های نصب، نگهداری، حمل و نقل و آموزش نیروهای فنی بسیار بالاست. این هزینه سنگین ممکن است باعث شود که در ابتدا، تنها تعداد محدودی از مسابقات بانوان از VAR بهره‌مند شوند. فدراسیون نیز اعلام کرده است که در فاز اول، بازی‌های حساس‌تر و ورزشگاه‌های مجهزتر را در اولویت قرار خواهد داد.
البته که اجرای صحیح و اصولی VAR می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ فوتبال زنان ایران باشد. حضور کمک‌داور ویدئویی نه تنها به عدالت در قضاوت کمک می‌کند، بلکه پیامی مهم به سرمایه‌گذاران و رسانه‌ها ارسال می‌کند: "فوتبال زنان جدی است و باید به استانداردهای جهانی نزدیک شود." تاج امیدوار است که اجرای VAR به تقویت زیرساخت ورزشگاه‌ها کمک کرده و در بلندمدت، به توسعه فوتبال کشور در حوزه‌های فنی، داوری و زیرساختی در هر دو بخش مردان و زنان منجر شود.

صدور مجوز VAR برای لیگ بانوان، بی‌شک یک گام رو به جلو در راستای توسعه و پیشرفت فوتبال زنان ایران است. با این حال، این تنها آغاز راه است و نه پایان آن. اگر فدراسیون و باشگاه‌ها بتوانند با همکاری و همفکری، زیرساخت‌ها را بهبود بخشیده و سیستم را به صورت تدریجی و اصولی پیاده‌سازی کنند، VAR می‌تواند به تضمینی برای عدالت داوری و ارتقای سطح کیفی رقابت‌ها تبدیل شود. در غیر این صورت، اگر اجرای VAR با مشکلات فنی و مالی غیرقابل پیش‌بینی مواجه شود، ممکن است وعده انقلاب در داوری، به یک شعار توخالی بدل گردد.

برای فوتبال زنان ایران، VAR فرصتی بزرگ است؛ فرصتی برای دیده شدن بیشتر، رقابت سالم‌تر و داوری منصفانه‌تر. اکنون نوبت آن است که این فرصت به یک واقعیت ملموس تبدیل شود.