الربیع الأول
انتشارات هرمس به‌تازگی کتاب الربیع الأول وضّاح خنفر را با ترجمۀ محمّدرضا مروارید و تحت عنوان نخستین بهار منتشر کرده است. آنچه در این اثر مورد توجّه خنفر قرار داشته است، بازخوانی سیرۀ پیامبر اسلام(ص) با توجّه به راهبردهای گوناگون ایشان در وقایع گوناگونی همچون هجرت از مکّه به مدینه، جنگ‌ها، انعقاد پیمان با قبیله‌های گوناگون و فتح مکّه است. از نگاه خنفر کسی که به سیرۀ پیامبر(ص) می‌نگرد، هماهنگی پیوسته و یکنواختی را در اقدامات راهبرانۀ ایشان می‌بیند که خود را در امور زیر نشان می‌دهد: شفافیت دائمی اولویت‌ها، درک روزآمد موازنه‌ها، احاطۀ دقیق به جزئیات، آگاهی از پیشینه و حافظۀ تاریخی قبایل و جوامع، نگاه نافذ برای شناخت شکاف‌های استراتژیک میان بلوک‌های مختلف و در نهایت توان استفاده از همۀ این ویژگی‌ها برای عقد قراردادها و تشکیل ائتلاف‌ها. خنفر به‌عنوان نمونه از اقدامات پیامبر(ص) برای تشکیل «ایلاف مدینه» در مقابل «ایلاف قریش» سخن گفته و همان‌طور که اشاره کرده است این اقدام بدان جهت بود که پیامبر(ص) به اهمّیت وجود حرم کعبه و همچنین امر تجارت پی‌برد و با تشکیل‌دادن این ایلاف، تلاش کرد تا پایه‌ای استوار برای روابطش با دیگر قبایل و قدرت‌ها برقرار سازد. بنابراین در نگاه وی، پیامبر(ص) همواره از اهمیت شهر مکّه و همچنین جایگاه قبیلۀ قریش آگاه بود و می‌کوشید تا با تقویت قوای دولت تازه‌تأسیس مدینه از طریق محاصرۀ اقتصادی و نظامی آن‌ها و مثلًا بستن راه تجاری میان مکّه و شام، قدرت خویش را بر بزرگان قریش تحمیل کند. لذا پیامبر(ص) پیوسته در پی آن بود که مکّه بدون خون‌ریزی و درگیری فتح شود؛ یعنی با حفظ جایگاه پیشین شهر مکّه و قبیلۀ قریش، روح یک اندیشه و باور دینی جدید به کالبد آن دمیده شود. او فتح‌الفتوح پیامبر(ص) و مسلمانان را «صلح حدیبیه» می‌داند چراکه مقدّمه‌ای برای فتح مکّه و خیبر شد و قدرت و مال فراوانی را برای مسلمانان به ارمغان آورد.
از دیگر نکاتی که مدنظر خنفر است و در گفت‌وگوهایش دربارۀ کتاب نیز به آن اشاره کرده، توجّه به سرچشمۀ این راهبردهای پیامبر(ص) است. از منظر وی، این سرچشمه در اغلب موارد، بیش از آنکه بر پایۀ وحی باشد، بر اساس چاره‌جویی‌های پیامبر(ص)، مشورت و شورا و تاکتیک‌های جنگی بوده است. خنفر گزارش‌های تاریخی و برخی از آیات قرآن درباب مشورت را شاهدی بر باور خود می‌داند. وضاح خنفر درس‌آموختۀ رشتۀ روابط بین‌الملل در آفریقای جنوبی و از چهره‌های برجستۀ رسانه‌ای در سطح جهانی است. وی پس از سال‌ها همکاری با شبکۀ خبری الجزیره، هشت سال نیز در سِمت مدیر عامل این شبکه فعالیت کرده است. سال‌های پایانی دوران مدیریت وی بر الجزیره، همزمان با خیزش‌های فراگیر مردمی در برخی از کشورهای عربی موسوم به «بهار عربی» بوده و خنفر این کتاب را نیز با الهام از همان رخدادها «الربیع الاول» نامیده است.
نویسنده: وضاح خنفر
مترجم: محمدرضا مروارید
ناشر: هرمس
تعداد صفحات: 534