شماره دو - ۰۷ آبان ۱۴۰۲
باور - شماره دو - ۰۷ آبان ۱۴۰۲ - صفحه ۲۵۵

آغازه‌های علم کلام جدید

احساس نیاز شدید جهت تألیف اثری مقدماتی برای مشخص کردن چارچوب کلی علم کلام جدید و ارائۀ معیاری برای دسته‌بندی هویت متکلم و کلام جدید و همچنین ترسیم نقشۀ راه جدید برای محققین و پژوهشگران این علم،  نویسنده را بر به نوشتن این کتاب راغب کرده است. خاستگاه این کتاب پرسش‌های متافیزیکی کلانی است که پاسخ به آنان نهایتی ندارد. مولف با به چالش کشیدن آراء جزم اندیشانۀ مبتنی بر اجتهاد صاحب‌نظران اولیۀ علم کلام، معیاری را پیشنهاد می‌دهد که بتوان از طریق آن تشخیص داد که آیا افرادی که مباحث کلامی را مطرح می‌کنند در زمرۀ متکلمان جدید هستند یا قدیم و سپس بصورت پله‌پله به طرح دیدگاه‌های جدیدی در علم کلام می‌پردازد. این اثر دعوتی برای بازسازی دوبارۀ علم کلام در جهان اسلام است. البته دعوت به بازسازی علم کلام،  بیش از نیم سده پیش در ایران آغاز شد و به سرعت در آثار اندیشمندان تبلور یافت.  این اثر در سال ۱۴۰۰ شمسی در بیروت چاپ و تبدیل به متنی درسی در دانشگاه های جهان عرب شد. علی زاهد پور و حمیدرضا تمدن، دو مترجم جوان و توانای این کتاب هستند و به نظر می‌رسد توانسته‌اند به خوبی از پس برگرداندن این اثر به فارسی برآیند. این کتاب در ابتدا به تاریخ پیدایش علم کلام و مختصات مقدماتی و اولیۀ این علم میپردازد. سپس به سراغ بررسی حد و مرز تجدید علم کلام جدید می‌رود. سپس به طرح اصلاح این علم از طریق میراث کهن ‌آن می‌رود و در روبناهای قدما متوقف نشده است و می‌کوشد روش‌های بحث کلامی را به روز رسانی کند. در بخشی از این کتاب شاهد آن هستیم که مؤلف، نقشۀ این علم را بر اساس فهم جدیدی از وحی ترسیم می‌کند و مدعی است که هر گونه بازسازی تفکر دینی در اسلام بدون بازسازی و نقد و اصلاح مبانی کلامی آن، پرشی به نتیجه بدون طی کردن مقدمات است! در قسمت دیگری از کتاب، مؤلف با نگاهی به هند سعی می‌کند از میان نظرات اقبال لاهوری و فضل الرحمان و دیگران از طلیعه‌های دعوت به بازسازی علم کلام ، پرده برداری نماید. دکتر عبدالجبار الرفاعی، متولد 1954 میلادی و دانش آموختۀ سطوح عالی حوزۀ نجف و قم است.او سال‌ها شاگردی بزرگانی چون سید محمود هاشمی شاهرودی، شیخ محمد حسین وحید خراسانی و دیگران را کرده است و دارای اجازۀ روایت از آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی و تعداد دیگری از علماء است. 
جستجو
آرشیو تاریخی