بافت تاریخی شیراز در حال حاضر توسط دو طرح بزرگ 57 هکتاری پیرامون حرم حضرت شاهچراغ و همچنین طرح زیرگذر حضرتی که شهرداری شیراز بهدنبال اجرای آن است، تهدید میشود. کارشناسان اجرای این دو طرح را باعث از بین رفتن کامل یکی از مهمترین بافتهای تاریخی میدانند. تخریب بافت تاریخی از دهه 70 و به نام توسعه حرم شاهچراغ(ع) شروع شد، اما باوجود تخریب 8 هکتار از یکی از مهمترین بافتهای تاریخی هیچ اتصالی بین دو حرم شاهچراغ و سیدعلاءالدین به وجود نیامد. آن چیزی که در واقعیت اتفاق افتاد، تجاریسازی بافت تاریخی بود. 80 هزار مترمربع بافت تاریخی و ارزشمند شیراز از بین رفت و به جای آن پارکینگ طبقاتی، مجتمع تجاری، شورای شهر، هتل و دفتر نمایندگان مجلس در ابتدای دهه 90 به بهرهبرداری رسید. این طرح در ابتدای 1400 و با تفویض اختیار به استان دوباره روی میز اجرای سازمان راه و شهرسازی، شهرداری و... رفت. این در حالی بود که قبل از مصوبه کمیسیون ماده 5 استان در ابتدای سالجاری که بهدنبال اجرای طرح 57 هکتاری بود، مرحوم رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در نامهای در سال 1400 خواستار ابطال تفویض اختیار استان با هدف حفظ بافت تاریخی شهر شیراز شده بود؛ نامهای که البته از دید رسانهها پنهان ماند و صورت اجرایی به خود نگرفت.
زیرگذر حضرتی
بافت تاریخی شیراز، فقط دلنگران طرح 57 هکتاری توسعهای حرم مطهر شاهچراغ نیست. شهرداری شیراز بدون مصوبه کمیسیون ماده 5 و بدون اجازه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تصمیم گرفته با هدف حل معضل ترافیک، زیرگذر حضرتی را احداث کند. این زیرگذر بهطول حدود 1600 متر از خیابان دستغیب آغاز میشود، از خیابان 9 دی عبور میکند و وارد خیابان حضرتی شده و تا میدان شاهزاده قاسم امتداد پیدا میکند. همچنین این زیرگذر بهصورت دوطبقه در نظر گرفته شده است تا دسترسی به پارکینگ زیرزمینی مجتمع تجاری اداری بینالحرمین را تأمین کند. کارشناسان اعتقاد دارند زیر گذر شهرداری، گره ترافیک منطقه را باز نمیکند اما در کنار طرح 57 هکتاری آستان حرم شاهچراغ(ع)، بافت تاریخی شیراز را از بین میبرد.
نامهنگاریها برای حفظ تاریخ
چندی پیش مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی کشور نیز در نامهای به دبیر هیأت دولت خواستار لغو تفویض اختیار به استان فارس درباره طرح 57 هکتاری پیرامون حرم حضرت شاهچراغ(ع) با هدف حفظ بافت تاریخی شیراز شد. مهرداد بذرپاش پس از مرحوم رستم قاسمی دومین وزیر راه وشهرسازی کشور است که خواستار حفظ بافت تاریخی شهر شیراز بهعنوان یکی از مهمترین بافتهای تاریخی شیعی کشور شده است. بذرپاش با یادآوری تجربه تلخ تخریب بافت تاریخی پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع) خواستار تصمیمگیری درباره بافت تاریخی شهر شیراز در سطح ملی میشود. پیش از نامه بذرپاش به بهادری جهرمی، دبیر هیأت دولت، شورای عالی معماری و شهرسازی کشور در تصمیمی، تفویض اختیار استان فارس درباره طرح 57 هکتاری آستان حرم مطهر شاهچراغ(ع) را باطل کرد و تصمیمگیری درباره بافت تاریخی شیراز را در ید اختیار شورای عالی شهرسازی و معماری ایران قرار داد. این مصوبه اما با مقاومتهایی در سطح استان روبهرو شده است. همین مقاومتها هم به نامهنگاری مهرداد بذرپاش برای لغو تفویض اختیار به استان انجامید.