شکست سلطه دلار چشماندازی است که پیشتر «ترامپ» آن را به معنای شکست در یک جنگ جهانی توصیف کرده بود؛ کسی که خود در زمان ریاست جمهوری با متوقف کردن اجرای تعهدات امنیتی و اقتصادی امریکا و بازگرداندن تحریمهای اقتصادی علیه ایران پروژه تضعیف هژمونی کشورش را کلید زده بود. در همین راستا کشورهایی که در سالهای اخیر هدف موج تحریمهای امریکایی قرار گرفتهاند در تلاش برای بیاثر کردن این تحریمها به سمت و سوی پیمانهای پولی دوجانبه با شرکا و همپیمانان روی آوردهاند. پیمان پولی دوجانبه یک کانال امن بانکی بین دو کشور و بدون درگیر شدن ارز ثالث است که در شرایط اعمال تحریمهای بانکی میتواند به عنوان یک کانال مطمئن و فارغ از ارتباط با نظامهای مالی تحت کنترل غرب عمل کند. ایران این اقدام را از سالهای گذشته و نسبت به شماری از طرفهای تجاری خود همچون چین و روسیه مورد توجه و پیگیری قرار داده است. اما این تنها کشورهای آسیایی نبودهاند که تلاش برای به چالش کشیدن سیطره دلار بر مناسبات اقتصادی جهان را به جریان انداختهاند. پیشتر اندیشکده «بنیاد هریتج» رقابت ارزی گروه اقتصادی بریکس شامل چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی با دلار امریکا را مورد توجه قرار داده و تصریح کرده بود که در صورت عملیشدن چنین طرحی، سلطه بیش از ۸۰ ساله دلار از بین خواهد رفت؛ امری که در ادامه به افزایش تورم و زیان دهی بانکها و کاهش قدرت ملی امریکا میانجامد. در این راستا حتی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه هم نسبت به مواجهه دلاری در مناسبات اقتصادی کشورش موضعگیری کرده و اعلام کردهاند که «اروپا باید وابستگی خود به برون مرزی بودن دلار امریکا را کاهش دهد که یکی از اهداف کلیدی سیاست مسکو و پکن نیز است.»
همه اینها در حالی است که مبادلات اقتصادی خارج از چتر دلار روندی است که در بطن خود نیازمند پیش شرطهایی همچون عزم ملی کشورهای طرف مبادله، حفظ مناسبات سیاسی در بالاترین سطح و هم ترازی کلان اقتصادی کشورهای طرف مبادله است. آنطور که از روند تحولات اقتصادی میان کشورهای منطقه و آسیا و همچنین نگرانی مقامهای امریکایی بر میآید، اراده پایان بخشیدن به سیطره دلاری ایالات متحده در سیاست بسیاری از بازیگران صحنه بینالملل از جمله قدرتهای بزرگ مجموعه «بریکس» و کشورهایی همچون ایران، روسیه، چین و هند پدیدار شده است. این کشورها سعی دارند دلار را از روند تعاملات تجاری پرشمار خود کنار بگذارند و به الگویی برای دیگر کشورها تبدیل شوند که همواره نگران مجازاتهای فراسرزمینی ایالات متحده با حربه دلار هستند.