محمود المبحوح؛ مردی که ترور او تاریخ سرویس‌های امنیتی را متحول کرد
اتاق مرگ
شهید محمود المبحوح، سیاستمدار فلسطینی و رهبر حرکت مقاومت اسلامی (حماس) 19ژانویه2010 در اتاق230 هتلی در شهر دبی امارات متحده عربی توسط اسرائیل ترور شد. خانواده وی در ژوئن2017 تأیید کردند که دست‌اندرکاران آن کشتار در امارات زندگی می‌کردند.
تولد و تربیت در «جبلیه»
محمود عبدالرئوف المبحوح 14فوریه1960 در اردوگاه جبلیه در نوار غزه به دنیا آمد. تا کلاس ششم دبستان، در مدارس اردوگاه درس خواند و در سنین جوانی به کار فنی مشغول شد. او به‌عنوان مکانیک خودرو کار می‌کرد تا اینکه در سال1989 غزه را ترک کرد؛ پس از آنکه اشغالگران اسرائیل دست‌داشتن او را در ربوده‌شدن سربازان، «آوی اسپورت» و «ایلان سعدون»، کشف کردند.
سرآغاز تجربه سیاسی
المبحوح در سال1986، توسط نیروهای اشغالگر دستگیر شد و او را به مدت یک سال در زندان «السرایا» در غزه به اتهام داشتن سلاح و عضویت در جنبش حماس بازداشت کردند. در1366 با وقوع انتفاضه اول، از زندان آزاد شد و در خفا و بااحتیاط به فعالیت‌های ضداشغالی خود ادامه داد.
عملیات اسارت 2نظامی صهیونیستی
در1988، مبارزان گردان‌های عزالدین قسام (شاخه نظامی جنبش حماس) به فرماندهی شهید محمود المبحوح توانستند یک گروهبان ارتش صهیونیستی به‌نام آوی‌اسپورت را داخل سرزمین‌های اشغالی به اسارت بگیرند و مدتی بعد او را به هلاکت برسانند و جسدش را مخفی کنند.
پس از موفقیت نخستین عملیات اسارت، مبارزان قسامی در 3مه1989 توانستند نظامی صهیونیستی دیگری به نام ایلان سعدون را به‌همراه تجهیزات نظامی‌اش به اسارت بگیرند، اما با توجه به اینکه حفظ او کار دشواری در آن زمان شمرده می‌شد، مجبور به قتل و مخفی‌کردن جسد او نیز شدند.
پس از افشای نقش شهید المبحوح در عملیات‌های مذکور در 11مه1989، گروه ویژه‌ای از نظامیان رژیم صهیونیستی اقدام به محاصره منزل شهید و هلی‌برن نیرو روی بام و بالکن خانه وی کردند و بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی با انداختن بمب‌های صوتی به داخل منزل وی باعث شکسته‌شدن درها شدند و پس از یورش به داخل خانه، تمامی افراد خانه اعم از کودک و بزرگ را بازداشت کردند.
از سوی دیگر، تعدادی از نظامیان صهیونیستی نیز با لباس مبدل و در پوشش کارگر مزرعه در کارگاه شهید المبحوح منتظر رسیدن وی به آنجا بودند تا او را بکشند یا به اسارت بگیرند. زمانی که برادران این فرمانده قسامی به کارگاه وی وارد شدند، نظامیان رژیم صهیونیستی با تیراندازی به سوی آنها باعث زخمی‌شدن «فایق» شدند و او را بازداشت کردند.
باوجود محاصره منزل و تعقیب شهید المبحوح از سوی نظامیان رژیم صهیونیستی، وی برای دیدن برادرش و اطمینان از سلامتی وی به بیمارستان رفت. در1990، دادگاه رژیم صهیونیستی حکم به تخریب منزل و مصادره زمین المبحوح به اتهام اسارت نظامیان صهیونیستی داد.
مبارزی کهنه‌کار با تجربه اطلاعاتی گسترده
المبحوح از فعالان باسابقه، رزمنده‌ای با تجربه اطلاعاتی و عملیاتی گسترده و مسئول هماهنگی ارسال تسلیحات از ایران به غزه بود، اما از همراه‌کردن محافظان امنیتی با خود در دبی خودداری می‌کرد و اطلاعات انجام این عملیات برای موساد کاملاً دقیق بود و احتمالاً ایمیل او هک شده بود؛ بنابراین از قبل اطلاعات مربوط به تحرکات موردانتظار او مشخص شده بود. جوخه ترور در میدان راه‌اندازی شد و هتل و اطراف آن به‌خوبی مورد بررسی قرار گرفت. راه‌های دسترسی و عقب‌نشینی از آن، فعالیت در داخل آن، شکل ظاهری و نحوه دسترسی به طبقات و سیستم دوربین‌های مداربسته موجود در آن نیز مورد مطالعه قرار گرفت.
مهمان‌کشی در امارات
محمود المبحوح 19ژانویه2010 در هتلی در دبی ترور شد و موساد اسرائیلی متهم به دست‌داشتن در این عملیات شد.
در 16ژوئن2017، سازمان عربی حقوق بشر در بریتانیا گفت که حداقل دو متهم از تیمی که در سال2010 محمود المبحوح، رهبر فلسطینی را در دبی ترور کردند، در امارات زندگی می‌کنند و به اتهام تأمین تجهیزات لجستیکی و حمایت از تیم ترور محاکمه نشده‌اند.
این سازمان افزود: «ع.ش» (چهل‌وپنج‌ساله)، افسر سرویس امنیت پیشگیری و «ع.ح» (سی‌وپنج‌ساله)، افسر سرویس اطلاعاتی فلسطین با توجه به شواهدی مبنی‌بر دخالت آنها در ترور المبحوح به پادشاهی اردن گریخته‌اند. وی خاطرنشان کرد: یکی از فیلم‌های ضبط شده در سالن پذیرایی فرودگاه دبی، یکی از اعضای موساد را نشان می‌دهد که در جلسه عملیات ترور با «ع.ح» شرکت کرده است. بعداً -طبق شواهد ارائه‌شده- مشخص شد که این دو نفر حمایت لجستیکی کرده و تیم ترور را در دستیابی به هدف پشتیبانی کرده‌اند.
پرونده‌ای که هرگز روشن نشد
این سازمان تأیید کرد که مقامات دبی درخواستی برای بازپس‌گیری آنها از دولت اردن ارائه کردند و آنها سه هفته پس از تاریخ ترور، به مقامات اماراتی تحویل داده شدند. وی خاطرنشان کرد: مقامات قضایی دبی دو فرد مذکور را به یک محاکمه عادلانه و شفاف که نقش واقعی آنها را در ترور نشان می‌دهد، معرفی نکردند و پرونده مخفی شد و بعداً مشخص شد که افراد مجرم آزاد شده‌اند.
بازگشت قاتل به صحنه جرم
خانواده المبحوح در شکایتی به این سازمان گفتند: «رفتار مقامات اماراتی، بویژه مقامات امنیتی، شبهات زیادی ایجاد می‌کند، زیرا آنها ما را از پیشرفت تحقیقات با افرادی که دستگیر شده‌اند، مطلع نکرده‌اند. از ما نخواستند که طبق معمول در چنین مواردی در هیچ جلسه‌ای شرکت کنیم. حتی تا این لحظه، وسایل شخصی شهید به ما تحویل داده نشده است.»
این خانواده افزودند، وقتی پسرشان برای دریافت جسد پدرش به دبی سفر کرد، گویا در مقابل یک افسر اطلاعاتی اسرائیل مورد بازجویی قرار گرفت و آنها هیچ سؤالی که به‌نفع افشای دست‌اندرکاران این ترور باشد، نپرسیدند بلکه دغدغه آنها اطلاع از روابط محمود در امارات بوده است.
جزئیات عملیات ترور
منابع اسرائیلی درباره جزئیات عملیات ترور المبحوح می‌گویند: «حوالی ساعت8 شب، تیم عملیات در اتاق۲۳۷ به اتاق۲۳۰ که اتاق المبحوح بود، رفتند و با بی‌صبری و اعصابی متشنج منتظر او ماندند. به‌محض ورود المبحوح به هتل، تیم عملیات درحالی‌که در اتاقی تاریک مخفی شده‌اند و منتظر روشن‌شدن چراغ هستند، مطلع می‌شوند. به‌محض ورود المبحوح به اتاق، به‌آرامی به او حمله کردند و او را بستند و به او سم تزریق کردند که به‌سرعت در بدنش پخش و منجر به کشتنش شد. بدون اینکه اثری از این سم باقی بماند تا اینچنین وانمود شود که وی به طور طبیعی مرده است. سپس قاتلان لباس رسمی او را از تنش درآورده و لباس راحتی بر او پوشاندند. با لباس خواب، او را در رختخوابش قرار دادند که انگار درحال خواب است و همه این اقدامات ظرف ۲۰دقیقه تمام شد. سپس تیم ترور اتاق را ترک کرد.»
روزنامه «القدس العربی» در همان سال نخست ترور شهید المبحوح، با اشاره به اینکه واحد «کیدون» سازمان جاسوسی رژیم صهیونیست مسئول این ترور بوده، نوشت: «اطلاعات موجود درباره واحد کیدون موساد بسیار اندک است و دلیلش این است که رژیم صهیونیستی از انتشار هرگونه اطلاعات مربوط به آن در مطبوعات این رژیم جلوگیری می‌کند و هرگونه درج اطلاعات درخصوص این واحد را ضربه به امنیت این رژیم می‌داند؛ به همین دلیل اطلاعاتی که از این واحد در دست است، از رسانه‌های خبری غربی به دست آمده است.»
ترور المبحوح موساد را ناکام کرد
رونن برگمن، کارشناس امور اطلاعاتی که برای روزنامه عبری «یدیعوت آحارونوت» و «نیویورک‌تایمز» امریکا کار می‌کند، در نشریه «اسرائیل‌دیفنس» می‌نویسد: ارزیابی اسرائیل این بود که ترور المبحوح ضربه سختی به حماس وارد کرد، اما در درازمدت هیچ اثر استراتژیک واقعی ندارد، زیرا مانند «زدن ضربه‌ای به بال یک هواپیما» است که فقط آن را تکان می‌دهد اما با گذشت زمان، آسیبی به ساختار این نیرو، تجهیزات و عملیات این جنبش نظامی وارد نمی‌کند؛ زیرا اگر «سر افعی» در حماس قطع شود، او می‌داند که چگونه به‌سرعت خود را با این موضوع و واقعیت جدید وفق دهد و بدون ترس به کار خود ادامه دهد.
واحد ویژه موساد؛ مجری ترور المبحوح
روزنامه القدس العربی با اشاره به ترور محمود المبحوح همچنین نوشت: پس از این ترور، گوردون توماس، روزنامه‌نگار انگلیسی، در خبری با استناد به منابع بلندپایه نوشت، «موساد المبحوح را ترور کرده است» و پس از آن، یوسی میلمن، تحلیلگر امور راهبردی در روزنامه صهیونیستی «هاآرتص»، با انتشار مقاله‌ای نوشت «روزنامه‌نگاران انگلیسی که از اسرائیل به‌نفع روزنامه گاردین فعالیت می‌کنند، از اعتبار بالایی برخوردار هستند، زیرا به منابع امنیتی اسرائیل استناد می‌کنند و آنچه درمورد موساد و بویژه واحد کیدون نوشته است، صحیح است.» به‌نوشته میلمن، این واحد از ده‌ها زن و مرد تشکیل شده است که در بسیاری از زمینه‌ها ازجمله سلاح، مواد منفجره، رانندگی در انواع خودروها و حتی موتورسواری آموزش دیده‌اند و آموزش‌ها و مهارت‌های آنها غیرقابل‌تصور است و آموزش‌های آنها به‌مراتب بیشتر و سخت‌تر از مزدوران سازمان سیای امریکاست. به‌گفته این تحلیلگر صهیونیست، افراد این واحد سال‌های طولانی آموزش می‌بینند و پس از آن، مأموریت‌های محول‌شده را انجام می‌دهند. ازجمله مأموریت‌های مشهور تلاش برای ترور «خالد مشعل»، رئیس‌دفتر سیاسی حماس در پایتخت اردن، در سال‌های 1995 و 1997 است. همچنان که این واحد ترور دکتر «فتحی شقاقی»، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین در جزیره مالت را انجام داد و گفته می‌شود که «زیپی لیونی»، وزیر خارجه سابق اسرائیل، نیز در دهه80 قرن گذشته یک دانشمند هسته‌ای عراق را ترور کرد.
هدف از ترور المبحوح
منابع اطلاعاتی رژیم صهیونیستی اظهار می‌کنند که ترور المبحوح در 19ژانویه در دبی، در راستای تحقق سه هدف انجام شد:
- حذف و ازبین‌بردن توانمندترین و مفیدترین مدیر تسلیحات حماس و شبکه فراهم‌کننده برنامه‌های این گروه در سراسر جهان؛
- رقابت‌های اطلاعاتی بین اسرائیل و دیگرطرف‌های منطقه‌ای ازجمله ایران؛
- اثبات این قضیه به مقاومت فلسطین و تهران که دبی و امکانات خوب آن تحت کنترل و نظارت اسرائیل است.
اما رژیم صهیونیستی نمی‌دانست که مقاومت فلسطینی فقط یک المبحوح ندارد، بلکه تمام رزمندگان مقاومت برای خود یک محمود المبحوح هستند.
انگیزه‌های دشمن از ترور شهید المبحوح
به‌گفته صهیونیست‌های تروریست، نقش المبحوح در تلاش‌های حماس برای موشکی‌سازی مقاومت فلسطین و رسیدن سایر تسلیحات به نوار غزه تحت کنترل حماس «کلیدی» بود و او یک عنصر استراتژیک برای حماس بود. تأمین تسلیحات حماس از مسیر دریا و زمین از طریق سودان و مصر یکی از ادعاهای اثبات‌نشده صهیونیست‌ها بود. مقامات حماس او را «یک شخصیت رهبری نظامی» توصیف کردند و یک منبع حماس گفت که او تا لحظه مرگ، به کار خود ادامه داد. براساس گزارش اسرائیل، «المبحوح در یک بازه بلندمدت تحت تعقیب ارتش اسرائیل بود» و مشخص شد که موساد بیش از یک‌بار برای ترور او تلاش کرده است. موساد ادعا می‌کند که او پشت کامیون اسلحه‌ای است که حدود یک سال پیش از شهادتش، توسط هواپیماهای اسرائیلی در سودان بمباران شده بوده، اما هیچ‌گاه ثابت نشد.