رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد:
لزوم تأمین تجهیزات پایش هوشمند برای یگان های حفاظت محیط زیست/ تامین کوادکوپتر برای محیط بانان ضروری است
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست با مشکلات انباشته‌ای در حوزه تجهیزات محیطبانی، بویژه خودروها، از سنوات گذشته مواجه است. این کمبودها باید در ابعاد مختلف زیرساختی، فنی و نیروی انسانی، رفع و تقویت شوند.
ایران آنلاین: یک حقوقدان می‌گوید که محیطبانان ایرانی باید مثل پلیس مجهز به لباس‌های دوربین‌دار (Body Cam) باشند. فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور هم از برنامه‌ریزی برای تجهیز محیطبان‌ها به لباس‌های دوربین‌دار خبر می‌دهد. «رضا رستگار» همچنین از مجلس می‌خواهد تا قانون استفاده از سلاح توسط محیطبان‌ها را اصلاح کند.
محیطبانان شهید، دو نیروی مؤثر سازمان بودند
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، از هدایت‌الله دیده‌بان، مسئول منطقه حفاظت‌شده خائیز و یاسر (کاظم) مصدق، محیطبان پارک ملی گلستان، به‌عنوان دو نیروی کیفی(مؤثر) سازمان یاد می‌کند که به‌دلیل ایستادگی در برابر تخلفات، جان خود را فدای حفاظت از طبیعت کرده‌اند.
شینا انصاری، با اشاره به وضعیت سخت یگان‌های محیطبانی در کشور می‌گوید: «در حال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست با مشکلات انباشته‌ای در حوزه تجهیزات محیطبانی، بویژه خودروها، از سنوات گذشته مواجه است. این کمبودها باید در ابعاد مختلف زیرساختی، فنی و نیروی انسانی، رفع و تقویت شوند.
او از پیگیری‌هایی سخن می‌گوید که منجر به تخصیص بودجه‌ای از سوی سازمان برنامه و بودجه شده است. انصاری با اشاره به شرایط نامطلوب ناوگان خودرویی محیطبانان می‌افزاید: «با توجه به وضعیت نامناسب خودروها، تصمیم گرفتیم در وهله اول، خودروی مورد نیاز استان‌ها را تأمین کنیم.
انصاری وضعیت فعلی خودروهای یگان را «بحرانی» توصیف کرده و در خصوص زمان تحویل آنها چنین توضیح می‌دهد: «بر اساس قانون مناقصه، خرید خودروها حدود ۵ ماه طول می‌کشد.»
به گفته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، این خودروها «عملیاتی» بوده و قرار است در مناطق حفاظت‌شده به کار گرفته شوند.
انصاری تعامل با بسیج اشاره کرده و از برنامه‌ای برای بهره‌گیری از نیروهای داوطلب در مدیریت مناطق حفاظت‌شده خبر می‌دهد. او می‌گوید: «قصد داریم از نیروهای داوطلب به‌عنوان همیار در مدیریت مناطق حفاظت‌شده استفاده کنیم. به‌عنوان مثال، در پارک ملی توران، یکی از مشکلات اساسی، وجود گله‌های شتر است. همیاران می‌توانند در خروج این گله‌ها از پارک به محیطبانان کمک کنند.
او همچنین به روند ورود به فرآیند افزایش نیروی انسانی در سازمان اشاره کرده و می‌افزاید: «همیاران محیط زیست می‌توانند به‌عنوان یک مسکن موقت در این دوران گذار، به یاری محیط‌زیست بشتابند.»
شینا انصاری، بر لزوم تأمین تجهیزات پایش هوشمند تأکید کرده و توضیح می‌دهد: «در برخی از مناطق، دوربین نصب شده، اما از سنوات گذشته غیرفعال مانده‌اند. این دوربین‌ها باید وارد مدار شوند.»
او با اشاره به مناطق پرتنش می‌گوید: «تجهیزات پایش هوشمند با اولویت مناطقی که بحران‌خیز هستند، حیات‌وحش بالایی دارند و کانون تعارضات میان محیطبانان و شکارچیان به شمار می‌روند، تأمین خواهد شد.»
انصاری همچنین به نیاز فوری محیطبانان به فناوری‌های نو اشاره می‌کند و می‌گوید: «تأمین کوادکوپتر برای محیطبانان ضروری است. وجود چنین تجهیزاتی به آنها کمک می‌کند تا پیش از ورود به منطقه بتوانند شرایط محیط را بسنجند.
قانون باید در حمایت از محیطبانان بازنگری شود
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به شهادت محیطبان هدایت‌الله دیده‌بان، تأکید می‌کند: «شهید دیده‌بان به معنای واقعی کلمه، نام و مأموریتش یکی بود؛ دیده‌بان طبیعت. او جلوی شکارچیان غیرمجاز ایستاده بود و اجازه نمی‌داد حیات‌وحش را شکار کنند. به همین دلیل برای حذف او برنامه‌ریزی کردند و نهایتاً او را به شهادت رساندند.»
رضا رستگار به قانون حمایت از محیطبان‌ها و جنگل‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «این قانون تصویب شده است اما هنوز حمایتی که باید از محیطبان شود، اعمال نمی‌شود. بویژه در موضوع قانون به‌کارگیری سلاح، که در حال حاضر حمایت کافی از محیطبانان نمی‌کند.»
رستگار می‌خواهد در یک طرح دوفوریتی توسط مجلس، قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیطبانان اصلاح و بازنگری شود و می‌گوید: «من از نمایندگان مجلس و دست‌اندرکاران قانونگذاری تقاضا دارم به این موضوع اولویت دهند.»
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست به شهادت دو محیطبان در مدت ۴۰ روز اشاره می‌کند و می‌گوید: «در سال‌جاری دو شهید محیطبان داشته‌ایم. درست است که شهادت در راه حفاظت از طبیعت افتخار است، اما باید کاری کنیم که کمترین تلفات را داشته باشیم. اگر قانون دست محیطبان را باز بگذارد، شکارچی غیرمجاز نمی‌تواند به‌راحتی مرتکب جنایت شود و جان محیطبان را بگیرد.»
او درباره محدودیت‌های فعلی در استفاده از سلاح می‌گوید: «محیطبان مجوز حمل سلاح دارد، اما شرایط استفاده از آن محدود و مبهم است. لازم است این قانون تقویت و روشن‌تر شود.
فرمانده یگان با اشاره به تجربه خود در قوه قضائیه تأکید می‌کند: «قاضی باید درک کند که محیطبان در چهارچوب وظیفه عمل کرده، نه برای منافع شخصی. اگر شکارچی زخمی یا کشته شود، قاضی نباید صرفاً براساس این ظاهر قضاوت کند. همان‌طور که پلیس برای امنیت مردم عمل می‌کند، محیطبان هم برای امنیت طبیعت اقدام می‌کند.
او بر آموزش محیطبان‌ها تأکید می‌کند و می‌گوید: ما باید سطح آموزش محیطبانان را ارتقا دهیم؛ آموزش‌های تخصصی و به‌روز، مبتنی بر تجربه کشورهای دیگر. گزارش‌نویسی دقیق، مستندسازی کامل، تهیه اسناد و مدارک متقن از صحنه جرم. همه این موارد باید تقویت شود. اگر گزارش محیطبان متقن باشد، قاضی نیز از او حمایت خواهد کرد.
رستگار از اختصاص بودجه اختصاصی برای خرید تجهیزات نوین، به دنبال تلاش‌های رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نهاد ریاست جمهوری خبر می‌دهد و می‌گوید: «افزایش تعداد پاسگاه‌های محیطبانی، تقویت نیروها، ارتقای آموزش، استفاده از فناوری‌هایی مانند پهپاد و سیستم‌های پیشگیری اطلاعاتی، از جمله برنامه‌هایی است که در دستور کار داریم.»
او می‌گوید: ما باید محیطبان را مجهز کنیم و قانونی از او حمایت کنیم. فقط در این صورت است که می‌توانیم از طبیعت ایران به‌درستی حفاظت کنیم.
ترس، همراه همیشگی محیطبان
در بسیاری از مناطق حفاظت‌شده ایران، محیطبانان نه‌تنها با تهدیدهای طبیعی مواجه‌اند، بلکه گاه در برابر متخلفان مسلح قرار می‌گیرند، آن هم بدون حمایت کافی. محسن آهنگر، حقوقدان، معتقد است که در حال حاضر «ترس» یکی از عناصر ثابت در ذهنیت یک محیطبان است. او با انتقاد از کمبود تجهیزات در اختیار محیطبانان می‌گوید: «وقتی یک محیطبان فقط چند متر با فرد متخلفی که کلاشینکف در دست دارد فاصله دارد، ترجیح می‌دهد متخلف را خلع سلاح کند، نه شلیک. ولی مسأله این است که آن شکارچی، هم دل‌رحم نیست، هم ترس ندارد، هم شقاوت دارد. محیطبان از شدت ترس، ترجیح می‌دهد که شلیک نکند در حالی که طرف مقابل، بی‌درنگ می‌زند و می‌کشد.
او تأکید می‌کند:محیطبان باید امکانات کافی در اختیار داشته باشد. اولین گام، تجهیز محیطبانان به لباس‌های دوربین‌دار(Body Cam) است؛ مشابه پلیس در بسیاری از کشورهای جهان. این دوربین‌ها می‌توانند مستندات را ثبت کنند و در پایان هر شیفت، محیطبان موظف باشد آنها را آپلود کند تا شفافیت و پاسخگویی افزایش یابد.»
او همچنین تأکید می‌کند که آموزش محیطبانان باید به‌روز و دقیق باشد. به گفته آهنگری محیطبان، ضابط قضایی است. باید بداند در چه شرایطی می‌تواند از سلاح استفاده کند، چطور گزارش بنویسد، اسناد را جمع‌آوری کند و چگونه از حقوق خود دفاع کند. متأسفانه بسیاری از محیطبان‌ها در گزارش‌نویسی ضعیف هستند. یکی از مشکلاتی که پلیس نیروی انتظامی هم زیاد با آن مواجه است، همین موضوع است. حتی گاهی دیده می‌شود که پلیس نیروی انتظامی تفنگ دارد اما به پای متخلف شلیک نمی‌کند و متخلف پلیس را زخمی می‌کند.
آهنگر به یک نکته کلیدی نیز اشاره می‌کند: «نظام حقوقی ما هنوز با قواعد سنتی و کهنه با مسائل جدید برخورد می‌کند. در بسیاری موارد، محیطبان در حال انجام وظیفه کشته می‌شود ولی چون در کویر یا کوهستان بوده و شاهد مستقیمی وجود ندارد، دچار دردسر قضایی می‌شود. در حالی که اصل بر این است که کسی که در مقام اعمال قانون عمل می‌کند، باید مورد حمایت باشد، مگر آنکه خلاف آن اثبات شود. وقتی قانون به محیطبان اسلحه می‌دهد یعنی حق استفاده از تیر دارد.
او می‌گوید: شما حساب کنید، در دل بیابان، یک محیطبان با یک قاچاقچی حیوانات یا شکارچی شناخته‌شده مواجه می‌شود؛ تفنگ غیرمجاز دارد، در منطقه حفاظت شده قرار دارد که شکار ممنوع است. حالا اگر درگیری شود و محیطبان شلیک کند و شکارچی کشته شود، ظاهر قضیه این است که محیطبان شلیک کرده است. اما اصل قضیه چیست؟ اینکه در مقام دفاع از محیط زیست یا خودش در حال انجام وظیفه بوده است.
آهنگر ادامه می‌دهد: یک وقت است که در شهر، ۲۰۰ نفر پشت سر من ایستاده‌اند و در درگیری میان پلیس و متخلف، یک جنازه می‌افتد؛ بله، در این صورت، شما باید شهادت بدهید. اما در کویر، نیمه‌شب، در خانه متروکه، در تعقیب و گریز یک شکارچی شناخته‌شده و مسلح، دیگر شرایط فرق می‌کند. حتی اگر مأمور، آموزش‌دیده هم باشد، تا زمانی که نظام فکری ما عوض نشود و فقط به ظاهر ماجرا توجه کند، فایده‌ای ندارد.
او به یک واقعیت تلخ نیز اشاره می‌کند: «آمار کشته‌شدن محیطبانان در مقابل شکارچیان غیرمجاز نگران‌کننده است. این نشان می‌دهد که تعادل قدرت به نفع قانون‌شکنان است. وقتی یک محیطبان به‌جای داشتن حس امنیت، مدام نگران دفاع از خودش باشد، عملاً کارآیی حفاظتی او پایین می‌آید.
آهنگر خواستار بازنگری در قوانین کیفری و آیین‌دادرسی مربوط به محیطبانان است: «نباید تصور شود که چون در ظاهر یک محیطبان شلیک کرده، پس مقصر است. اصل بر صحت عمل ضابط قضایی است و بار اثبات بر دوش کسی است که ادعای خلاف دارد. وقت آن رسیده که با نگاه نو به این نهاد بپردازیم؛ نهاد محیطبانی، نیازمند امنیت، آموزش و حمایت قضایی واقعی است.
این حقوقدان می‌گوید: «نظام حقوقی ما باید از دل مقررات قدیمی و دست‌وپاگیر بیرون بیاید و خودش را اصلاح کند.
انتهای پیام/