تأکید کارشناسان معماری درباره ساختمان مشهور صداو سیما
ساختمان شیشه ای، مرمت و احیا شود نه بازطراحی
در پی آسیب‌های واردشده به «ساختمان شیشه‌ای صداوسیما» در تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی، موضوع بازطراحی و بازسازی این بنای شاخص معماری معاصر دوباره به صدر اخبار آمد.
ایران آنلاین: فرزانه صادق‌مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی، از لزوم برگزاری «مسابقه‌ای بین‌المللی برای بازطراحی» این ساختمان خبر داده، اما بسیاری از کارشناسان و متخصصان حوزه معماری و میراث فرهنگی، با این رویکرد مخالفت کرده‌اند.
ساختمانی که در دهه ۱۳۶۰ توسط دفتر معماری عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و اجرا شد، نه‌تنها واجد ارزش‌های معماری مدرن، بلکه نمادی از دوره‌ای مهم در شکل‌گیری نهادهای رسمی پس از انقلاب است. حالا بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که این بنا باید «مرمت و احیا» شود، نه «بازطراحی» یا «بازآفرینی».
این عمارت را باید «مرمت» کرد، نه «بازآفرینی»
بهروز مرباغی، معمار و مرمتگر، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده، تأکید می‌کند که استفاده از واژگان بی‌دقت همچون «بازسازی» یا «بازآفرینی»، زمینه را برای دخل و تصرف‌های سلیقه‌ای باز می‌گذارد. به باور او، این عمارت نه‌تنها یک اثر معماری، بلکه نمادی از یک مرحله از تکامل اجتماعی ایران است:
«ساختمان شیشه‌ای فرمانفرمائیان با حیاط مرکزی منظم، با مصالح بهروز و مهندسی ساخت پیشرو، نماد شفافیت است. نماد جامعه‌ای که از مدیریت فردمحور عبور کرده و به سمت خرد جمعی رفته. این عمارت باید مرمت و احیا شود، نه بازسازی یا بازطراحی.» او همچنین با اشاره به تجربیات بین‌المللی، نمونه‌هایی چون ساختمان مجلس ایسلند یا کاخ بلورین لندن را شاهد می‌آورد و می‌نویسد: « در فلسفه معماری مدرن، شفافیت نه‌فقط در فرم بلکه در معنا و عملکرد ساختمان بروز دارد. فرمانفرمائیان هم با همان رویکرد، اثری بین‌المللی و هویت‌مند خلق کرده است.»
مرباغی یک پیشنهاد مهم می دهد؛ استفاده از ظرفیت بازماندگان دفتر معماری فرمانفرمائیان در روند مرمت؛ «برخی از همکاران ایشان هنوز در کشورهای مختلف فعال‌اند. یکی در پاریس برج می‌سازد، دیگری در عمان پروژه سلطنتی دارد. می‌توان از آنان برای مشاوره و نظارت دعوت کرد. این اقدامی فرهنگی و دلجویانه خواهد بود؛ فرصتی برای پیوند دوباره این معماران با سرزمین مادری.»
مرباغی تأکید می‌کند که مرمت این ساختمان باید همراه با روایت تاریخی باشد؛ «در میانه حیاط مرکزی، باید تصاویر این عمارت در زمان بمباران نصب شود. این بنا حالا دیگر فقط معماری نیست؛ هویتی تاریخی یافته است.»
نیازی به مسابقه نیست
دکتر اسکندر مختاری طالقانی، استاد دانشگاه و مرمتگر باسابقه، نیز در گفت‌وگویی با ایسنا تصریح کرده است: «این بنا باید عین به عین مرمت شود. اسناد، نقشه‌ها و تصاویر آن در دسترس است. چرا مسابقه؟ مگر می‌خواهیم هویت آن را پاک کنیم؟» او افزود: «اگر امروز صداوسیما بخواهد ساختمانی با چنین کیفیتی بسازد، نمی‌تواند. ساخت این عمارت با استفاده از فناوری روز جهان، در آن زمان، شاهکار مهندسی و طراحی بود.»
می‌توان همان را بازگرداند
گیتی اعتماد، معمار برجسته و از ناظران این پروژه در دهه ۶۰ نیز به ایسنا تأکید کرده که امکان بازسازی کامل این بنا بر اساس نقشه‌های اولیه وجود دارد: «نقشه‌ها، جزئیات اجرایی و مستندات کاملاً موجودند بنابراین بازطراحی ضرورتی ندارد. درست مانند بازسازی ورشو پس از جنگ جهانی دوم، می‌توان این اثر را بدون تغییر بازگرداند.»
آزمون امروز برای آینده
ساختمان شیشه‌ای صداوسیما، از یک بنای اداری ساده فراتر رفته و امروز نمادی از دوره‌ای خاص در معماری معاصر و تفکر توسعه‌ای ایران شده است. روایت حمله دشمن و صدمه به این عمارت، وجه تازه‌ای از آن را عیان کرده؛ اما تصمیم برای آینده‌اش، آزمونی است برای مسئولان امروز. صدای کارشناسان روشن است؛ مرمت، احیا و احترام به حافظه تاریخی که این فرصت را نباید از دست داد. نکته دیگری که باید در مرمت آثار تاریخی در نظر گرفت، این است که حوادثی که به ایجاد تخریب در آن منجر می‌شود مثل سیل باید نشانی از آن در مرمت اثر باقی بماند تا بازگوی آنچه بر سر یک میراث می‌رود، باشد.
انتهای پیام/
منبع: روزنامه ایران