«ایران» ضرورت توجه به سلامت سیستم شنوایی در کودکان و بزرگسالان را بررسی می‌کند؛
خطر بیخ گوش‌مان است
گوش‌های ما ۲۴ ساعته و بدون لحظه‌ای استراحت کار می‌کنند، به همین دلیل همیشه این عضو که جلوی چشم مان هم نیست، در معرض خطر قرار دارد. خوشبختانه امروز با غربالگری‌های شنوایی بسیاری از مشکلات مربوط به این حوزه در کشورمان حل شده است.
سمیه افشین‌فر -گروه اجتماعی: به گفته سیدجواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور در زمینه غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان، ایران در جمع ۷ کشور بالای فهرست جهانی قرار دارد. بر اساس آمارها، این غربالگری‌ها در زمان مناسب یعنی وقتی کودک زیر یک ماه است انجام می‌شود، زیر سه ماه تشخیص و زیر شش ماه هم مداخله انجام می‌شود. با این همه توجه به عضوی از بدن که کمتر به آن پرداخته‌ایم از اهمیت زیادی برخوردار است؛ اینکه چه طور از شنوایی‌مان مراقبت کنیم و در صورت کاهش شنوایی چه کاری باید انجام دهیم. ۹۵ درصد موالید زنده تاکنون تحت پوشش غربالگری‌های شنوایی قرار گرفته‌اند و ۱۵ میلیون و ۳۸۷ هزار و ۷۸۹ نفر در طرح‌های غربالگری مشارکت داشته‌اند که منجر به پیشگیری از ناشنوایی در ۴۷ هزار و ۴۷۸ کودک شده است.
دکتر ویدا رحیمی، مدیر گروه شنوایی‌شناسی و مدیر درمان و توانبخشی دانشکده توانبخشی با بیان اینکه پوشش‌دهی غربالگری‌ها در کشورمان بسیار خوب است، می‌گوید: «طبق آمار حدود ۹۲ درصد پوشش‌دهی کلی داریم، حتی برخی آمار بیشتر از این عدد را هم نشان می‌دهد. با پوشش‌دهی گسترده در سراسر کشور در چهارچوب طرح‌های ملی، سن تشخیص اختلالات شنوایی در کشور کاهش پیدا کرده است و می‌توانیم زیر یک ماهگی فرآیند غربال را انجام دهیم و زیر سه ماهگی تشخیص اختلال شنوایی را داشته باشیم.» او با بیان اینکه حمایت‌های دولتی در سال‌های اخیر باعث شده تا کاشت حلزون برای افراد خیلی پررنگ‌تر از گذشته باشد، می‌گوید: «این پوشش‌دهی در خصوص فرآیندهای مداخله در نوزادان باعث شده که خیلی از کودکانی که نیازمند کاشت حلزون هستند، دیگر در صف‌های طولانی کاشت قرار نگیرند. بنابراین کیفیت زندگی کودکان در چند سال اخیر فرآیند رو به بهبودی داشته است.»
ضرورت غربالگری شنوایی برای سالمندان
چه بخواهیم و چه نخواهیم جامعه ما به سمت سالمندی می‌رود و افزایش سالمندی یعنی مشکلات این حوزه هم بیشتر خواهد شد. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که سالمندان در مراحل ابتدایی با افزایش سن با آن مواجه می‌شوند، افت شنوایی است. در حال حاضر استفاده از توانبخشی مناسب و ابزارهایی نظیر سمعک به افراد سالمند کمک می‌کند. اما چگونه باید از توانبخشی در حوزه شنوایی بهره ببریم؟ مدیر گروه شنوایی‌شناسی دانشکده توانبخشی در این زمینه می‌گوید: «طبق دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت باید ارزیابی شنوایی را در چند مقطع داشته باشیم: اول مقطع نوزادی، بعد برای کودکان در سنین مدرسه و در مرحله آخر، دوران سالمندی که در سراسر دنیا دارای اهمیت است. کشورمان در سال‌های آینده با شیب تند سالمندی عمده‌ای مواجه خواهد شد که متأسفانه نسبت به کشورهای دیگر بسیار شیب تندی است. این باعث می‌شود که با حجم زیادی از سالمندان مواجه شویم. کم‌شنوایی به عنوان سومین اختلال مزمن در دوره سالمندی شناخته می‌شود که معلولیت بالایی هم برای سالمندان ایجاد می‌کند. از آنجا که در سال‌های آینده آمار سالمندی در کشورمان به حدود ۳۰ درصد خواهد رسید، انتظارمان این است که با توجه به رویکرد سالمندی، غربالگری این افراد از ۶۰ یا ۶۵ سالگی به بعد انجام شود، تا این افراد شناسایی شده و اقدامات توانبخشی لازم مثل دریافت سمعک برای آنها انجام شود.»
دکتر رحیمی با بیان اینکه در سال‌های اخیر بیمه‌ها در حوزه ابزار کمک توانبخشی مثل سمعک پوشش‌دهی خوبی داشته‌اند، می‌گوید: «سمعک و وسایل جانبی آن هزینه‌های بالایی دارد. هر چند در سال‌های اخیر ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به این حوزه خیلی پررنگ شده است. شرکت‌هایی که قبلاً تنها واردکننده سمعک بودند یا برخی از شرکت‌های داخلی به تولید سمعک روی آورده‌اند. البته تولید سمعک ملی را هم در دستور کار داریم.»
او با بیان اینکه برای تجویز سمعک همیشه نیازمند اقداماتی هستیم که منجر به تجویز بهتر سمعک شود، توضیح می‌دهد: «نیازمند آزمایشگاه‌های تخصصی سمعک بودیم که در کنار شرکت‌های واردکننده باشند و به آنها برای ارزیابی و بررسی کیفیت سمعک‌ها خدماتی ارائه کنند. در برخی از موارد نیازمند این بودیم که این سیستم و تجهیزات را در سطح دانشگاهی برای آشناسازی با پدیده ارزیابی‌های تخصصی سمعک و استفاده از سیستم‌های ارزیابی هوش واقعی داشته باشیم تا خدمات باکیفیت‌تری به بیماران ارائه دهیم. بنابراین آزمایشگاهی با رویکرد تخصصی با همت گروه شنوایی‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران تأسیس شد تا بتوانند ارزیابی‌های تخصصی سمعک را انجام دهند.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا در صورت افت شنوایی می‌توانیم خودسر اقدام به تهیه سمعک کنیم، می‌گوید: «در همه جای دنیا و براساس پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت، سمعک مثل هر پروتزی که وجود دارد یک وسیله تخصصی است و تجویز آن به رشته شنوایی‌شناسی مرتبط است. اولین توصیه ما به هر فردی که مشکل شنوایی دارد این است که باید به یک ادیولوژیست مراجعه کند و متناسب با افت شنوایی و در صورت نیاز، بر اساس سن و نوع شغل فرد سمعکی برای او انتخاب می‌شود. وقتی کسی به ادیولوژیست (شنوایی‌سنج) مراجعه نمی‌کند، فاکتورهای لازم برای او در نظر گرفته نمی‌شود و متأسفانه بیشتر نارضایتی‌های سمعک به عدم تجویز مناسب و تنظیم آن مربوط می‌شود.»
افزایش کم‌شنوایی در سال‌های اخیر
مدیر گروه شنوایی‌شناسی دانشکده توانبخشی با بیان اینکه در سال‌های اخیر با افزایش میزان کم‌شنوایی روبه‌رو شده‌ایم، توصیه‌هایی برای حفظ سلامت گوش مطرح می‌کند: «یکی از علت‌های اساسی افزایش میزان کم‌شنوایی این است که در معرض سر و صداهای ناهنجار روزانه قرار می‌گیریم. وقتی کسی ۲۴ ساعته یا حداقل سه ساعت در روز تلفن همراه در دست دارد، امواج مضر مرتب با او همراه است. بسیاری از افراد روزانه از هدفون یا هندزفری با حداکثر میزان صدای گوشی، یعنی بالاتر از مقدار مجاز که ۵۰ درصد است استفاده می‌کنند، محیط زندگی‌مان هم پر از و سر و صداست. همه این موارد باعث می‌شود که میزان افت شنوایی در افراد افزایش پیدا کند. پس باید راهکارهایی را برای سلامت شنوایی خودمان در نظر بگیریم.
میزان استفاده از هندزفری، هدفون یا هر وسیله‌ای که می‌تواند یک صدای زیاد را با سطح بشدت بالا به گوش‌هایمان برساند، محدود کنید. وقتی می‌خواهید موسیقی گوش دهید، قانون یک ساعت ۵۰ تا ۶۰ درصد میزان صدای گوشی یا وسیله تولیدکننده صوت را در نظر داشته باشید. استفاده از وسیله‌های صوتی را محدود کنید و در صورت استفاده میزان را در حد استاندارد نگه دارید، اگر موزیک گوش می‌کنید با صدای بالا نباشد. یادمان باشد در محیط‌هایی که زندگی می‌کنیم اگر مراسمی می‌رویم فاصله لازم را از بلندگوها یا مکان‌هایی که تولید اصوات به صورت بالا دارند حفظ کنیم. مصرف برخی از مکمل‌ها مثل ویتامین ب و زینک یا هر چیزی که خون‌رسانی را در بدن بهتر می‌کند منجر به پایداری سیستم سلامت شنوایی می‌شود. از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید زیرا برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها افت شنوایی ایجاد می‌کنند. سروصدای محیط‌های شغلی از اهمیت بالایی برخوردار است، اگر با نویز شغلی مواجه هستید مثلاً اپراتور گوشی هستید یا مجبورید از هندزفری استفاده کنید حتماً برای خودتان زمان استراحت صوتی در نظر داشته باشید و هر وقت احساس کردید دچار آسیب شنیداری شده‌اید، استراحت صوتی یک‌روزه داشته باشید.»
شست‌و‌شوی خودسرانه گوش ممنوع
فضای مجازی پر از توصیه‌ها و محصولات مختلف برای حفظ سلامت گوش است، از مکمل‌ها و قطره‌ها تا شمع‌ها و موم‌های مختلفی که برای شست‌و‌شوی گوش مدام تبلیغ می‌شوند. دکتر رحیمی مدیر گروه شنوایی‌شناسی دانشکده توانبخشی در این رابطه می‌گوید: «شست‌و‌شوی گوش یک بحث کاملاً تخصصی است که باید حتماً توسط متخصصین گوش و حلق و بینی انجام شود. ما به هیچ فردی توصیه نمی‌کنیم که به داروخانه برود و قطره گلیسیرین فنیکل بگیرد و خودش استفاده کند و منتظر بنشیند که جرم‌های گوشش خارج شود. وقتی که احساس گرفتگی و کیپی داخل گوشتان کردید، یعنی جرم فشرده‌ای در داخل گوش قرار دارد. مهم‌ترین کار این است که به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. اگر متخصص تشخیص داد که باید شست‌و‌شو انجام شود، باید گوش را شست‌و‌شو داد و این باور عموم که شست‌و‌شوی بیش از اندازه منجر به شنوایی بهتر می‌شود اصلاً صحیح نیست. در فضای مجازی استفاده از مواردی به صورت ضدصوت‌ها هم دیده می‌شود، محافظانی که از ورود صوت زیاد به گوش‌ها جلوگیری می‌کنند به طور کلی تجویز خودسرانه است که چه برای خروج جرم‌های گوش و چه برای استفاده از ایرپلاک‌ها یا محافظ‌های گوش توصیه نمی‌شود. البته محافظ‌های تخصصی داریم که در کلینیک‌های قالب‌گیری و متناسب با گوش هر فرد ساخته می‌شود. یعنی یک قالب اولیه برای گوش فرد ساخته می‌شود، آن قالب را به لابراتوار می‌دهند و به صورت تخصصی برای فرد قالب ماندگاری ساخته می‌شود. بسیاری از محصولاتی که در فضای مجازی عرضه می‌شود، از اسفنج ساخته شده و بعد با بیرون کشیدن آن میزانی از اسفنج داخل گوش فرد می‌ماند. علاوه بر این، استفاده از محافظ‌ها زمینه‌های عفونت‌های قارچی را هم برای افراد ایجاد می‌کند.»
ایران آنلاینانتهای پیام/