گزارش تحلیلی «ایران» از فرمول سخت انتخاب داوران حاضر در جام جهانی ۲۰۲۶؛
سوتی که از دست داوران ایرانی افتاد
با نزدیک شدن به جام جهانی ۲۰۲۶، نگاه‌ها تنها به ستارگان مستطیل سبز محدود نیست و داورانی که با سوت خود سرنوشت مسابقات را تعیین می‌کنند، بیش از هر زمان دیگر در کانون توجه قرار گرفته‌اند.
محمدرضا رحیم‌پور _ گروه ورزشی: فرآیند انتخاب این داوران که از سال‌ها پیش آغاز شده، سختگیرانه، چندمرحله‌ای و مبتنی بر استانداردهای دقیق فنی، آمادگی جسمانی و روانی است. فیفا از فدراسیون‌های ملی می‌خواهد بهترین داوران خود را معرفی کنند تا پس از گذراندن مراحل ارزیابی، تنها شایسته‌ترین‌ها به فهرست نهایی راه یابند.
این روند از اوایل سال ۲۰۲۴ آغاز شد؛ ابتدا فدراسیون‌های ملی، داوران شاخص خود را به فیفا معرفی کردند و پس از بررسی‌های اولیه، ۵۰ نفر از اسامی منتخب به سمینار منطقه‌ای دوحه در فوریه همان سال راه یافتند. این سمینار اولین گام جدی برای ارزیابی توانایی‌های فنی، بدنی و آمادگی روانی داوران بود؛ جایی که ۱۶ داور آسیایی از کشورهایی چون ژاپن، عمان، قطر و عربستان شرکت کردند. حضور نام‌هایی شناخته شده همچون احمد الکاف از عمان، عبدالرحمن الجاسم از قطر، یوشیمی یاماشیتا از ژاپن و حتی علیرضا فغانی که اکنون با پرچم استرالیا قضاوت می‌کند، نشان داد آسیا در مسیر رشد داوری جهانی گام‌های بلندی برداشته است.
با این حال غیبت کامل ایران در این فهرست، معنایی تلخ و هشداردهنده دارد. کشوری که روزگاری با داورانی چون فنایی و فغانی در معتبرترین صحنه‌های فوتبال جهان قضاوت می‌کرد، اکنون حتی در گام اول این فرآیند حضور ندارد. این عقب‌ماندگی نتیجه کم‌توجهی به آموزش مدرن داوران، نبود برنامه‌ریزی هدفمند و کاهش تعامل با بسترهای بین‌المللی است؛ عواملی که در مجموع، داوری ایران را از گردونه رقابت‌های جهانی دور کرده است.
پس از ارزیابی‌های دوحه، داوران برگزیده به مرحله دوم راه یافتند؛ دوره‌ای تکمیلی که در ژانویه ۲۰۲۵ در دوبی برگزار شد. این دوره پنج روزه با تمرکز بر آموزش‌های پیشرفته، شبیه‌سازی مسابقات تحت فشار، کار با فناوری VAR و آزمون‌های فیزیکی و روانی، داوران را در بالاترین سطح حرفه‌ای آماده می‌کند. فیفا سپس بر اساس نتایج این دوره و ارزیابی‌های مداوم تا زمان برگزاری مسابقات، فهرست نهایی داوران جام جهانی را در نیمه اول ۲۰۲۵ اعلام خواهد کرد.
این فرآیند چندمرحله‌ای -از معرفی اولیه نامزدها، ارزیابی‌های منطقه‌ای، دوره‌های تکمیلی و نظارت مستمر تا زمان برگزاری تورنمنت- نشان‌دهنده نگاه سیستماتیک و حرفه‌ای فیفا به مقوله داوری است. در این مسیر، تنها کشورهایی که سرمایه‌گذاری مداوم در آموزش و پرورش داوران خود داشته‌اند، توانسته‌اند سهمی در قضاوت بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبال جهان به دست آورند.
برای ایران اما، این مسیر در همان نقطه آغاز متوقف مانده است، در حالی که کشورهای همسایه با برنامه‌های منسجم آموزشی و اعزام داوران به دوره‌های بین‌المللی، حضور پررنگی در این چرخه دارند. داوری ایران همچنان گرفتار مشکلات ساختاری، نبود حمایت کافی و کمبود فرصت‌های بین‌المللی است.
جام جهانی ۲۰۲۶، نه‌تنها آوردگاهی برای نمایش توان بازیکنان، بلکه معیاری برای سنجش سطح داوری کشورها نیز هست. غیبت ایران در این فرآیند، نشانه‌ای روشن از نیاز فوری به بازنگری عمیق در نظام داوری کشور است؛ بازنگری‌ای که اگر امروز آغاز نشود، فردا فاصله ما با سطح جهانی را به شکافی جبران‌ناپذیر بدل خواهد کرد. اکنون بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد نگاه به داوری، از حاشیه به متن فوتبال ایران بازگردد تا شاید بار دیگر چشم‌های ناظر عدالت فوتبال جهان از این سرزمین برخیزد.
انتهای پیام/