علی صدری‌نیا، کارگردان، در گفت‌وگو با «ایران» از مجموعه مستند «تهران-تل‌آویو» گفت
از روایت جنگ تا ثبت تجربه‌های انسانی
علی صدری‌نیا، مستندساز شناخته‌شده حوزه مقاومت که ساخت آثاری مانند «تهران-بیروت» و «تهران-دمشق» را در کارنامه دارد، این بار با مستند چند قسمتی «تهران-تل‌آویو» به سراغ روایت جنگ ۱۲روزه رفت.
گروه فرهنگی: این مجموعه تلویزیونی با محوریت بازخوانی و تحلیل تحولات حساس به تقابل میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، با روایتی مستند و تحلیلی می‌پردازد. او در این گفت‌وگو از دلایل تولید، سختی‌های ساخت و بازخوردهای این مجموعه گفته است.
آقای صدری‌نیا، ایده ساخت «تهران-تل‌آویو» از کجا شکل گرفت؟
ساخت این مستند ادامه همان تجربه‌هایی است که پیش‌تر داشته‌ام. در جنگ لبنان، مستند «تهران-بیروت» را تولید کردیم که هر شب از تلویزیون روی آنتن می‌رفت و بخش‌هایی از جنگ و پشت‌صحنه آن را روایت می‌کرد. قبل‌تر از آن هم در سال ۱۳۹۶ «تهران-دمشق» را ساختم. بنابراین وقتی جنگ اخیر علیه کشور آغاز شد، طبیعی بود که به فکر ساخت اثری مشابه بیفتم؛ اثری که هم به صحنه اصلی جنگ نزدیک باشد و هم زاویه‌های کمتر دیده‌شده را بازگو کند.
در این ۱۲ روز چه موضوعاتی برایتان اهمیت ویژه داشت؟
این جنگ فقط تبادل موشک و پهپاد نبود؛ پر از روایت‌های انسانی و نقش‌آفرینی‌های پنهان بود. به عنوان مثال در قسمت نهم به سراغ جمعیت «طلوع بی‌نشان‌ها» و عمو اکبر رجبی رفتیم. آنها در روزهای عادی به بی‌خانمان‌ها و معتادان کمک می‌کنند، اما در همان روزهای بمباران دغدغه‌شان این بود که سرنوشت این افراد چه می‌شود. حتی برای کودکان بی‌سرپرست سرگرمی فراهم می‌کردند تا در لحظه‌های پر از ترس احساس امنیت کنند. این نگاه انسانی بخش جدایی‌ناپذیر مستند ماست.
به چه گروه‌های دیگری پرداخته‌اید؟
در این مجموعه سراغ خانواده شهدای پدافند و دانشمندان هسته‌ای رفتیم و نقش هنرمندان و چهره‌های فرهنگی را هم برجسته کردیم. به‌طور کلی این 12روز پر از داستان و قهرمانان بی‌نام بود و ما تلاش کردیم بخشی از آن را ثبت کنیم.
این مجموعه چند قسمت خواهد داشت؟
برنامه‌ریزی ما برای ۳۰ قسمت بود. اما بعد از پایان جنگ، احساس کردیم سوژه‌های زیادی باقی مانده است. به همین دلیل به شهرهایی مانند زنجان و تبریز سفر کردیم، یک سفرنامه ۶ قسمتی در پاکستان داشتیم، در اولین سفر منطقه‌ای آقای دکتر لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با ایشان همراه بودیم و روایت‌های مختلفی از ابعاد مرتبط با جنگ و پساجنگ را تولید کردیم. تا کنون حدود ۴۵ قسمت از این مجموعه تولید شده و همچنان تولید ما ادامه دارد.
فرآیند تولید با چه چالش‌هایی همراه بود؟
تولید در شرایط جنگی همیشه سخت است. ما این تجربه را در لبنان هم داشتیم. در آن زمان با تیمی دو نفره کار می‌کردیم و مجبور بودیم وسط بمباران تصویربرداری کنیم. همین تجربه به ما کمک کرد امروز آماده‌تر باشیم. در تهران اما تیم کامل‌تری داشتیم: سردبیری، اتاق فکر، تصویربرداری و تدوین منسجم. با این حال سختی‌ها کم نبود؛ از بی‌خوابی‌های شبانه گرفته تا گرفتن مجوزها که در فضای امنیتی جنگ اصلاً کار ساده‌ای نیست.
درباره موضوع مجوزها بیشتر توضیح می‌دهید؟
بله، یکی از چالش‌های اصلی همین بود. در لبنان یاد گرفتیم چطور بدون مجوز و در دل بحران کار کنیم. در ایران هم وقتی با محدودیت روبه‌رو شدیم، سراغ سوژه‌های جایگزین رفتیم تا روایت متوقف نشود.
مستند چه نسبتی با فضای رسانه‌ای امروز دارد؟
اخبار امروز از کانال‌های متنوعی به مردم می‌رسد و شایعات هم زیاد است. ما «تهران-تل‌آویو» را شبیه یک مجله تصویری طراحی کردیم؛ نه مثل روزنامه‌ای که فقط خبر فوری دهد و نه مثل کتابی که سال‌ها طول بکشد. در این چهارچوب موضوعاتی مثل جنگ رسانه‌ای، امنیت سایبری یا حتی تأثیر هوش مصنوعی را با حضور کارشناسانی مانند حسن شمشادی و محمد لسانی بررسی کردیم. هدف این است که علاوه بر روایت، به سؤالات و نگرانی‌های مردم هم پاسخ دهیم.
بازخوردها چطور بود؟
خوشبختانه هم در رسانه‌ها و هم در فضای مجازی بازتاب‌های مثبتی داشته‌ایم. مخاطبان نظراتشان را بیان می‌کنند و ما هم در قسمت‌های بعدی تغییراتی اعمال می‌کنیم تا کیفیت بهتر شود.
اگر بخواهید در یک جمله مأموریت «تهران-تل‌آویو» را توصیف کنید، چه می‌گویید؟
این مستند فقط یک روایت نظامی نیست. تلاش ما این است که ابعاد انسانی، اجتماعی و فرهنگی جنگ را هم ثبت کنیم تا در آینده، تصویری زنده و متفاوت از این تجربه تاریخی برای نسل‌های بعد باقی بماند.
انتهای پیام/