نقد و تحلیل جامعه‌شناختی سریال «رویای ریحانه»
رویای ریحانه، تجربه‌ای تازه از تلویزیون ملی
سریال رویای ریحانه به کارگردانی مشترک میثم حسن‌زاده و مسعود دهنوی، با محوریت زندگی خانوادگی و فرزندآوری، تجربه‌ای تازه از تلویزیون ملی ارائه می‌دهد.
سعید زعیمی - ایران آنلاین: این مجموعه ۲۶ قسمتی که هر شب حوالی ساعت ۲۱:۳۰ از شبکه دو سیما روی آنتن می‌رود، با حمایت خانه تولیدات جوان مرکز سیمرغ و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تولید شده و تلاش دارد تا همزمان جنبه‌های دراماتیک و واقعیت‌های اجتماعی زندگی ایرانیان را به تصویر بکشد. داستان سریال در یک زایشگاه وقفی در آستانه تعطیلی رخ می‌دهد و پرسنل و پزشکان آن با تمام توان در تلاش‌اند تا با افزایش زایمان‌ها، این مرکز را حفظ کنند. این محوریت، فرصت مناسبی برای بررسی مسائل اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی ایران و بازتاب دغدغه‌های خانواده‌های ایرانی فراهم می‌آورد.
از منظر جامعه‌شناختی، رویای ریحانه نمونه‌ای است از بازنمایی چالش‌ها و ظرفیت‌های جامعه معاصر ایران در حوزه خانواده و سلامت. داستان سریال با تمرکز بر یک زایشگاه وقفی، نه‌تنها به موضوع فرزندآوری می‌پردازد، بلکه به دغدغه‌های اجتماعی مانند حفظ مراکز بهداشتی محلی، فشارهای اقتصادی و تعاملات انسانی میان پزشکان، پرستاران و خانواده‌ها توجه دارد. این رویکرد، بیننده را در موقعیتی قرار می‌دهد که هم داستان خانوادگی را دنبال کند و هم از زاویه‌ای کلان‌تر با چالش‌های جمعیتی و اجتماعی کشور مواجه شود.
شخصیت‌های اصلی سریال، با نقش‌های دقیق و واقع‌گرایانه، نمادی از وضعیت جامعه ایرانی‌اند. صحرا اسداللهی به‌عنوان بازیگر نقش اصلی، نماینده نسلی از زنان جوان است که با تحصیلات دانشگاهی و حضور فعال در محیط کار، همزمان درگیر مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی هستند. حضور او در سریال، هم توانسته ابعاد فردی و عاطفی یک زن ایرانی را به نمایش بگذارد و هم نشان دهد که زنان در توسعه اجتماعی و حفظ نهادهای مدنی و خدماتی، نقش مهمی ایفا می‌کنند. دیگر بازیگران، از جمله مریم کاویانی، مینا نوروزی و نیلوفر شهیدی، هرکدام به نوعی نماینده گروه‌های سنی، اجتماعی و فرهنگی مختلف جامعه‌اند. مریم کاویانی با پیشینه خانوادگی از اهواز و تحصیلات پرستاری، نشان‌دهنده پیوند میان حرفه و خدمت عمومی است. مینا نوروزی با سابقه حضور در آثار تلویزیونی و سینمایی متعدد، تجربه و تخصص خود را در انتقال حس مسئولیت و دلسوزی حرفه‌ای به بیننده به کار می‌گیرد. نیلوفر شهیدی نیز با ریشه خانوادگی در سینما و تلویزیون، توانسته ارتباطی طبیعی با مخاطب برقرار کند و روایت را باورپذیر جلوه دهد.
کارگردانی مشترک میثم حسن‌زاده و مسعود دهنوی، به همراه تولید خانه تولیدات جوان مرکز سیمرغ، موفق شده است تعادلی میان واقع‌گرایی و درام برقرار کند. انتخاب لوکیشن‌های واقعی زایشگاه و استفاده از فضاسازی طبیعی، باعث شده داستان نه تنها باورپذیر باشد، بلکه مخاطب درکی ملموس از شرایط کاری پرستاران، پزشکان و خانواده‌ها به دست آورد. این سطح از واقع‌گرایی، از منظر جامعه‌شناسی فرهنگی اهمیت دارد؛ زیرا نمایش دقیق محیط کار، تعاملات انسانی و فشارهای روانی و اجتماعی، امکان همذات‌پنداری مخاطب با شخصیت‌ها را افزایش می‌دهد و پیام‌های اجتماعی سریال را تقویت می‌کند.
از دیدگاه جامعه‌شناسی خانواده، رویای ریحانه به بررسی نقش‌های جنسیتی، تعادل میان مسئولیت‌های حرفه‌ای و خانوادگی، و اهمیت حمایت اجتماعی در فرزندآوری می‌پردازد. سریال نشان می‌دهد که خانواده ایرانی در مواجهه با فشارهای اقتصادی و اجتماعی، همچنان بستری برای همدلی، همیاری و انتقال ارزش‌های فرهنگی و انسانی است. در عین حال، تلاش پرسنل زایشگاه برای حفظ مرکز، نمادی از اهمیت شبکه‌های اجتماعی و نهادهای محلی در پشتیبانی از زندگی جمعی و سلامت عمومی است.
یکی دیگر از وجوه مهم این سریال، بازنمایی فرهنگی و اجتماعی خانواده‌های ایرانی است. قصه‌هایی که بر اساس سوژه‌های واقعی نوشته شده‌اند، تصویری ملموس از زندگی اصیل ایرانی ارائه می‌کنند. این روایت‌ها به بیننده اجازه می‌دهد هم از درون جامعه ایرانی با مسائل روزمره آشنا شود و هم نسبت به اهمیت حفظ هویت فرهنگی و حمایت از نهادهای محلی حساس گردد.
از منظر جامعه‌شناسی رسانه، رویای ریحانه نقش رسانه ملی در آموزش اجتماعی و تقویت هویت فرهنگی را برجسته می‌کند. این سریال با نمایش همکاری میان نهادهای عمومی و مردم، اهمیت مشارکت اجتماعی و همیاری در حل مسائل جمعی را نشان می‌دهد و به بیننده یادآوری می‌کند که سلامت و رفاه اجتماعی، تنها محصول تلاش فردی نیست، بلکه نتیجه شبکه‌های اجتماعی گسترده و تعاملات انسانی است.
در جمع‌بندی، می‌توان گفت رویای ریحانه نمونه‌ای موفق از ترکیب روایت خانوادگی و بازنمایی جامعه است. این سریال نه تنها قصه‌ای جذاب و درامیک ارائه می‌دهد، بلکه مسائل اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی جامعه ایرانی را بازتاب می‌دهد. شخصیت‌ها و بازیگران به‌صورت باورپذیر، تعاملات انسانی، مسئولیت‌های اجتماعی و چالش‌های خانواده‌ها را نمایش می‌دهند و کارگردانی و فضاسازی، این بازنمایی را تقویت می‌کند. با توجه به اهمیت فرزندآوری، حمایت از مراکز بهداشتی و حفظ ارزش‌های فرهنگی، رویای ریحانه اثری است که هم سرگرم‌کننده و هم آموزنده بوده و ظرفیت آن را دارد که گفت‌وگوی اجتماعی و فرهنگی مهمی را در سطح ملی ایجاد کند.
انتهای پیام/