سنگلج هویت نمایش بومی ماست

حامد قریب - گروه فرهنگی: محافظت از هویت نمایش ایرانی، فرصتی برای خلق آثار اصیل و بومی فضایی برای ظهور نسل‌هایی جدید از هنرمندان، مأموریت‌های این بنای فرهنگی به شمار می‌آمد.
با همین رویکرد بود که در روز نخست آغاز به کار این تماشاخانه، نمایش «امیر ارسلان نامدار» به کارگردانی علی نصیریان، به عنوان اولین اجرا در این تماشاخانه روی صحنه رفت. در ادامه نیز اجرای آثار نویسندگان بزرگی چون بهرام بیضایی، اکبر رادی و محمود استادمحمد و کارگردان‌هایی چون جعفر والی، عباس جوانمرد و علی نصیریان، این تماشاخانه را به عنوان پایگاهی مهم برای اجرای نمایش‌های ایرانی معرفی کرد و توانست استقبال جامعه هنری را به خود جلب کند.
با این همه، این تماشاخانه در سال‌های بعد، شاهد فراز و فرود بسیاری بود؛ روزگاری اجرای نمایش غیرایرانی، گاه راهی برای بقا شد و روزگاری بازسازی و تحولات فنی، جانِ تازه‌ای به آن بخشید.
در نهایت مدیریت این تماشاخانه در سال ۱۳۵۹ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و به پیشنهاد جمشید مشایخی نام آن به دلیل ساخت آن در محله سنگلج، به تماشاخانه سنگلج تغییر کرد.
اینک در میان کوچه‌ها و گذرهای تاریخی تهران، تماشاخانه سنگلج ایستاده است؛ بنایی که هنوز نفس می‌کشد با صدای نمایش، خاطره و امیدِ نگاهی تازه به هنر نمایش ایرانی. امروز، در شصت ‌سالگی‌اش، سنگلج نه فقط یک مجموعه تئاتری، بلکه نمادی است از یک آرمان فرهنگی؛ آرمانی که صدایش در دهه‌ها طنین انداخته و همچنان باید شنیده شود.
اکنون تولد شصت ‌سالگی سنگلج، بهانه خوبی است که بپرسیم: آیا جامعه تئاتر، نهادهای فرهنگی و مدیران شهری، سنگلج را فقط یک ساختمان می‌بینند یا آن را به چشم میراثی زنده می‌نگرند که به بازخوانی و بازسازی پیوسته نیاز دارد؟ در شصت‌ سالگی سنگلج، زمان آن است که از نو، تعهدی جمعی برای پاسداری از این خاستگاه نمایش ایرانی بسازیم؛ نه با تعریف نمادین و صرفاً زبانی، بلکه با اقدام، سرمایه‌گذاری و حضور فعالانه.