کاریکاتور حجامت زشتی‌های جامعه است

ایران آنلاین: او اظهار کرد: بیش از ۲۹ سال است که به صورت جدی در عرصه کاریکاتور فعالیت می‌کنم، نخستین تجربه رسمی‌ام در روزنامه مهد آزادی بود، یک سال در این رسانه فعالیت کردم و پس از آن مسیرم به سمت مطبوعات تهران باز شد، همکاری با روزنامه‌هایی چون اطلاعات، جام‌جم، جوان، ایران، همشهری، طنز و کاریکاتور و گل‌آقا  و در ادامه نشریات بین المللی ترکیه ، بلغارستان، قبرس و .... بخشی از این تجربه‌هایم بود، از همان ابتدا باور داشتم که کاریکاتور تنها یک طرح اغراق‌آمیز نیست، بلکه ابزاری برای نقد اجتماعی و بازتاب واقعیت‌های جامعه محسوب شده و قدرت آن را دارد که یک مقاله را در قالب یک تصویر بیان کند و بی شک یک زبان تصویری بی مرز و بین المللی محسوب می گردد.

این کاریکاتوریست بین المللی تبریزی با بیان اینکه تاکنون افتخارات بسیاری در عرصه داخلی و بین‌المللی کسب کرده است، افزود: ۵۱ جایزه ملی و بین‌المللی در کارنامه دارم و ۲۲ بار در جشنواره‌های داخلی و خارجی به عنوان داور حضور یافته‌ام و تاکنون علاوه بر کارت پستال های کاریکاتوری، یک کتاب رسمی  تحت عنوان " وقتی تاریکی ها خاموش می شود"منتشر کرده‌ام و یک کتاب دیگر نیز به‌صورت یک مجموعه گردآوری و به چاپ رسانده‌ام، علاوه بر این، دو کتاب دیگر آماده انتشار دارم، یکی کتاب رنگ‌آمیزی کودک با موضوع جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران با عنوان "موش، موشک" و دیگری مجموعه‌ای از آثار مطرح و منتشر شده بین المللی  درباره کرونا تحت عنوان "به وقت کرونا" که اکنون در مرحله صفحه‌بندی برای چاپ است، در خصوص کتاب کرونا ۱۷ کاریکاتوریست بین‌المللی همچون کنستانتین پاول، موسی گوموش، والنتین جورجینیو ، ماخمود اشچنکو و هنرمندانی از کشورهای برزیل و ترکیه، رومانی، چین، اکراین، لهستان، رومانی و.... دیدگاه‌های مثبتی ارایه کرده‌اند و مطلب نوشته اند.

رحیم قراملکی با اشاره به بازتاب‌های رسانه‌ای کارهایش در سطح بین‌المللی بیان کرد: متاسفانه بازخورد آثار من در رسانه های خارج از کشور بیشتر از ایران است و تاکنون سه مستند از زندگی و آثارم تولید و پخش شده و "دل کشیده ها" از شبکه افق و سهند تبریز، و از شبکه های قدس تی‌وی ترکیه و شبکه  هایTRT  ترکیه و کانال های اسلامی متعدد در قالب فیلم مستندی با عنوان "هنر مقاومت" مستندهایی ارائه کردند، موضوعات این مستندها بیشتر به کاریکاتورهای من با موضوعات داعش، واقعه منا و جنگ‌های منطقه بازمی‌گشت، چرا که هنر کاریکاتور در بزنگاه‌های تاریخی می‌تواند به زبان ساده، پیچیده‌ترین فجایع را روایت کند و صدای مردم بی‌دفاع باشد. همچنین بارها به عنوان مهمان حضوری و تلفنی با شبکه سهند، شبکه جهانی سحر و شبکه های ترکیه مصاحبه داشته است.

وی با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات فعالان این حوزه نبود حمایت‌های صنفی است، گفت: متاسفانه در استان‌ها کاریکاتور مطبوعاتی، مثل گذشته جایگاه خاصی ندارد و غالبا هیچ حق‌الزحمه‌ای نیز به کاریکاتوریست‌ها پرداخت نمی‌شود و تنها در تهران به آثار ارزش مالی داده می‌شود، از سوی دیگر، بارها پیش آمده که آثارم بدون اجازه و حتی با حذف امضا در رسانه‌ها منتشر شده است، این نوع برخورد برای یک هنرمند بی‌احترامی بزرگی محسوب می‌شود. این کاریکاتوریست بین‌المللی تبریزی اظهار کرد: حتی شاهد بودم که در برخی شهرستان‌ها آثارم را کپی کرده و در رسانه‌های محلی خودشان منتشر کرده‌اند، با این حال اگر رسانه‌ای بخواهد بدون دریافت هزینه، اما با ذکر نامم آثاری را منتشر کند، خوشحال می‌شوم، چرا که برای من مهم‌تر از هر چیز حفظ حرمت و هویت هنری‌ام است. همچنین یکی دیگر از معضلات این هنر این است که کاریکاتور مطبوعاتی به مرور جای خودش را به کاریکاتور های جشنواره و نمایشگاهی داده است.

رحیم قراملکی در ادامه به جایگاه تاریخی تبریز در عرصه کاریکاتور اشاره کرد و افزود: انجمن کاریکاتوریست تبریز از سال ۱۳۸۰ فعالیت داشت و موزه کاریکاتور تبریز نیز  به‌عنوان نخستین موزه کاریکاتور آسیا و پنجمین موزه دنیا شناخته می‌شد، این موزه یکی از بی‌نظیرترین مجموعه‌های هنری جهان بود و تبریز خاستگاه کاریکاتور دنیا به شمار می‌رفت و هنرمندان بومی کارتونیست شاخصی نیز  همچون صادق باقری، جابر اسدی، داود دلدار، عبدالمجید غیبی، سعید داوری، سالار عشرتخواه، مهدیه صباغ کار، سعید رحیمی، داود پناهی مقدم، مینا حسین زاده ، عاطفه یاریان ، ندا تنهایی مقدم و... در رده جهانی و ملی دارد، جشنواره‌های متعددی در این شهر برگزار می‌شد و بیش از ۹۰ هنرمند و کارتونیست بین‌المللی مهمان تبریز بودند، آنها پس از بازگشت به کشورهای خود از زیبایی‌های شهر و میهمان‌نوازی مردم سخن می‌گفتند، حتی به یاد دارم یکی از کارتونیست‌های خارجی که ابتدا حاضر به ورود به ایران نبود و تصور بدی از ایران داشت  ایرانی‌ها را تروریست می‌دانست، وقتی به تبریز آمد و ائل گلی را دید و گشتی در آن زد ، نظرش کاملاً تغییر کرد و فردای آن روز به تنهایی در شهر گردش میکرد. حال شما تصور کنید که وجود یک مجموعه هنری اینچنینی چطور می تواند تفکرات تزریقی رسانه های غربی در مورد ایران را اصلاح کرده و تصویر واقعی از  آن را به رخ جهانیان بکشد.

او خاطرنشان کرد: متاسفانه بی‌توجهی و بی‌مسئولیتی برخی مدیران فرهنگی باعث تعطیلی موزه کاریکاتور تبریز شد، موزه ای که به‌نوعی قلب تپنده کاریکاتور کشور و جهان  بود، اما با انحلال انجمن این مجموعه نیز تعطیل شد و اکنون با توجه خاص مدیریت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در تلاش است انجمن را دوباره تشکیل دهد، اما به نظر من نفراتی که قرار است عضو آن شوند،کار سختی در پیش دارند و  دیگر افراد سابق نیستند و این انجمن احتمالا جو و پویایی گذشته را نخواهد داشت، زمانی بیش از ۲۰۰ عضو داشتیم و نمایندگی سازمان جهانی کاریکاتوریست‌ها در تبریز قرار داشت، امروز اما بسیاری از هنرمندان این عرصه به‌صورت شخصی فعالیت می‌کنند و آثارشان را صرفاً در فضای مجازی منتشر می‌کنند. همتی بزرگ میطلبد تا همه اعضای جدید و قدیمی یکی شوند تا دوباره انجمن و موزه ای پویا را شاهد باشیم. و این مهم به تنهایی با عزم هنرمندان این عرصه مقدور نیست و توجه ویژه و مدبرانه مسئولین استان را می طلبد.

این کاریکاتوریست با انتقاد از فضای رسانه‌ای تبریز گفت: فضای رسانه‌ای در تبریز نسبت به شهرهای دیگر ضعیف‌تر است، البته برخی خبرگزاری‌های محلی در حوزه هنر فعال‌تر از اداره کل فرهنگ و ارشاد عمل می‌کنند، اما در کل نگاه به هنر به‌ویژه کاریکاتور بسیار کم‌رنگ شده است، در حالی که در دیگر استان‌ها مسئولان فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با هنرمندان کاریکاتوریست دارند و حتی بیش از ورزشکاران به آنان توجه می‌کنند. ما در مواجهه با قهرمانان ورزشی شاهد هستیم که چه تقدیر و تمجیدی می شوند ولی در حوزه هنر مخصوصا کارتون و کاریکاتور با توجه به کسب مقامهای جهانی توسط هنرمندان مستعد تبریز  و حتی کشور ، حتی خبر این موفقیت رسانه ای نمی شود چه برسد به اینکه تجلیل یا تقدیر شوند. این هنرمندان نیز با آثارشان پرچم سه رنگ وطنمان را در قله های هنر جهان به احتزاز در می آورند  و سزاوار توجه و پشتیبانی هستند. افسوس که جایگاهی حتی پایین تر از سطح ورزشکارن ندارند و این واقعیتی است بسیار تلخ برای نسلی که ادامه رو این هنر خواهند بود.

رحیم قراملکی افزود: در دوران کرونا از سوی یک نهاد هنری بین المللی در ترکیه به‌عنوان یکی از صد هنرمند فعال و برتر جهان در حوزه ترویج سلامت انتخاب و تقدیر شدم، همچنین آثارم تا کنون در بیش از  سیصد کتاب هنری خارجی  و داخلی و نشریات و رسانه های مختلف بین المللی  چاپ و به نام ایران انتشار یافت، اینها تنها قسمتی از افتخارات من است و انتظار دارم مسئولان در قبال چنین دستاوردهایی که در هنرمندان دیگر این عرصه نیز مشهود است، حمایت‌های بیشتری از هنرمندان کاریکاتور داشته باشند.

این کاریکاتوریست بین المللی تبریزی با اشاره به سرنوشت آثار هنرمندان پیشکسوت گفت: زمانی که انجمن کاریکاتوریست تبریز فعال بود، علاوه بر چندین هزار کتاب تخصصی کارتون و کاریکاتور، بیش از ۲۰ هزار اثر اورجینال  از هنرمندان بنام ایران و جهان در این مجموعه نگهداری می‌شد، اکنون که تعدادی از آن هنرمندان از دنیا رفته‌اند، آثار ایشان در زمره گنجینه های هنری به شمار می رود که  مجموعه‌داران هنری بدون شک خواستار خرید این آثار خواهند بود.  

رحیم قراملکی ابراز کرد: متاسفانه پس از انحلال انجمن، سرنوشت این گنجینه ارزشمند نامعلوم است و کسی نمی‌داند آثار در چه مکانی نگهداری می‌شود، اگر این موزه در تهران یا شهر دیگری قرار داشت، بدون شک هرگز چنین اتفاقی رخ نمی‌داد، ولی در تبریز در دوره ای شاهد تعطیلی موزه های مشاغل و عکس و کاریکاتور بودیم.
او درباره تجربه شخصی‌اش از فشارها و محدودیت‌ها توضیح داد: در روزنامه مهد آزادی طرحی از من منتشر شد که باعث تذکر به روزنامه شد و در نتیجه به مدت یک ماه نتوانستم فعالیت کنم و حتی به خاطر کاریکاتور های واقعا منا از سوی نهادها و سایتهای عربی تهدید شدم. 

این کاریکاتوریست بین‌المللی تبریزی ادامه داد: خوشبختانه کاریکاتوریست‌های تبریز خط قرمزها را می‌شناسند و می‌دانند که کاریکاتور هنری اغراق‌آمیز با جنبه نقد است، همانند حجامت زشتی‌ها را بیرون می‌کشد، اما متأسفانه برخی مسئولان ظرفیت پذیرش نقد را ندارند و از دیدن چهره کاریکاتور شده خود رنجیده خاطر می‌شوند.
رحیم قراملکی اظهار کرد: برای جشنواره‌ای در ترکیه که موضوعش توریسم بود کاریکاتوری با موضوع  مسیر یابی در شهر طراحی کردم که انتخاب شد و  توجه دانشگاه آنکارا را جلب کرد و در همان زمان کنگره ای برای دانشجویان فوق لیسانس رشته توریسم ترکیه برگزار کرد که ماحصل آن  انتشار مقالات برتر با همین موضوع در قالب یک کتاب ۸۹۰ صفحه ای گردید. و در موردی دیگر یکی از کاریکاتورهایم به عنوان پوستر یک نهاد خیریه در زلزله اخیر ترکیه مورد استفاده قرار گرفت. بارها  دعوت‌نامه‌هایی از کشورهای مختلف برای حضور در کنگره‌ها و همایش‌ها دریافت کردم، همچنین از ترکیه، آمریکا و امارات پیشنهادهایی داشتم و یک شرکت تبلیغاتی در ترکیه خواست برای طراحی کاراکتر  با آنها همکاری کنم و دوستم نیز از دانشگاه ایالت آیوای آمریکا نیز  دعوت‌نامه‌ای فرستاد، اما همه را رد کردم، چون همیشه خاک وطنم برایم ارزشمند است و هیچ‌گاه حاضر به ترک ایران نخواهم بود.

او در پایان با اشاره به علاقه‌مندی‌اش به دیگر هنرها بیان کرد: من خیلی از عرصه های هنری را تجربه کرده ام و حدود هشت سال هم در عرصه تئاتر نویسندگی بازیگری و طراحی صحنه و لباس کرده‌ام و در داستان‌نویسی و گرافیک نیز تجربه دارم، اما به باور من هنر کاریکاتور ویژگی خاصی دارد که آن را از دیگر هنرها متمایز می‌کند، این هنر با زبانی متفاوت، مسائل روز دنیا را واکاوی می‌کند، امیدوارم روزی برسد که مسئولان اهمیت این هنر را درک کنند و جایگاه شایسته آن در تبریز و ایران دوباره احیا شود. قدر هنر و هنرمند را بدانید چون هنر فقط هنر نیست چیزی بالاتر از هنر است.