سازه‌های ۳ هزارساله در مکزیک، افق‌های جدیدی را به روی باستان‌شناسان گشوده است
مایاها نقشه آسمان را بر زمین کشیدند
باستان‌شناسان در تازه‌ترین مطالعات خود، منطقه‌ای به شکل صلیب را در محوطه باستانی آگوادا فنیکس(Aguada Fénix) در مکزیک پیدا کرده‌اند؛ یک سایت ۳ هزار ساله متعلق به قوم مایا که با سازه‌هایی که پیش از این کشف شده، تفاوت‌هایی اساسی دارد.
محبوبه ستارزاده_ گروه علم و فناوری: محوطه باستانی ۳ هزار ساله مایا در واقع یک نقشه غول‌پیکر به اندازه یک شهر است و «نظم کیهان» را بر روی زمین به تصویر می‌کشد. این مطالعه نشان می‌دهد این ویرانه، در منطقه‌ای که اکنون جنوب شرقی مکزیک محسوب می‌شود، در اصل یک کیهان‌نگاشت یا جهان نقشه(cosmogram) بوده و درواقع می‌توان آن را نمایشی از نحوه نگاه مردم باستان در این مکان به کیهان دانست.
این سایت ۳ هزار ساله
این سایت باستانی ۳ هزار ساله هیچ شباهتی به شهرهای کهن معمولی ندارد و محققان معتقدند که در واقع مایاها در آن زمان در قالب این سازه بزرگ، نگاه خود به نظم کیهان را نقش زده‌اند تا امروز باستان‌شناسان بتوانند با تحقیقات بیشتر، دریابند که نگاه آنها به کیهان چگونه بوده است. این سایت، یافته‌های پیشین باستان‌شناسان درباره مایاها که نظام طبقه‌بندی اجتماعی در میان آنها وجود داشته و غالباً یک گروه کارگر مجبور به کار کردن و ساخت و ساز برای حکمرانان و ثروتمندان بوده‌اند را زیر سؤال می‌برد. طبق یافته محققان، یکی از جذابیت‌های سایت، این است که بیشتر به یک پروژه اجتماعی شباهت دارد و همه مایاهای این منطقه، بر اساس باورهای خاص فرهنگی یا آیینی، در ساخت و ساز آن شرکت داشته‌اند. به بیان دیگر فاصله طبقاتی در شکل‌گیری این سازه بزرگ معنایی نداشته و برخی از باستان‌شناسان هم ساخت این سازه را با «استون‌هنج» انگلیس مشابه می‌دانند.
مایاهای متخصص در ستاره‌شناسی
باستان‌شناسان معتقدند این سازه که ابعادی حدود ۹ در ۷/۵ کیلومتر دارد و حدود ۱۰۵۰ سال قبل از میلاد ساخته شده، در واقع یک «کیهان نگاشت» یا «جهان نقشه» (cosmogram) است. محققان، این محوطه باستانی را قدیمی‌ترین و بزرگترین معماری یادبود در منطقه مایا می‌دانند که از بسیاری از شهرهای باستانی در آمریکای میانه(یک منطقه و دوره فرهنگی در قاره آمریکا)، بزرگتر است. به اعتقاد آنان، این سایت احتمالاً محلی برای رویدادهای بزرگ و آیین‌های جمعی، جشن‌ها و تبادل کالا بین گروه‌های مختلف بوده است.
هرچند درک معنی کامل «کیهان‌نگاشت» دشوار است اما «تاکشی اینوماتا»، محقق ارشد این مطالعه و استاد باستان‌شناسی در دانشگاه آریزونا که متخصص مایاست، گفت: «این سایت مانند مدلی از کیهان یا جهان است. آنها فکر می‌کردند که اساساً جهان بر اساس این الگوی صلیبی شکل نظم یافته و سپس به نظم زمان گره خورده است به همین دلیل حرکت خورشید در طراحی این سایت منعکس شده است.» به اعتقاد او، برای ساخت این سایت به بیش از ۱۰۰۰ نفر نیاز بوده و احتمالاً چهره‌های برجسته با مهارت و دانش تخصصی در مشاهدات نجومی و محاسبات تقویمی، این کیهان‌نگاشت بزرگ را طراحی کرده‌اند.
«تاکشی اینوماتا» در ایمیلی بهLive Science گفت: «افرادی که از این مکان استفاده می‌کردند، احتمالاً متصور بوده‌اند که جهان بر اساس محورهای شمال-جنوب و شرق-غرب نظم یافته است و معتقدم این بنای یادبود به عنوان یک مکان آیینی در روزهای مهم سال تقویم مایا عمل می‌کرده است.» او در ادامه یادآور شد: «علاوه بر این، سازندگان، این سایت را با جهت خاصی از طلوع خورشید همسو کردند که با چرخه ۲۶۰ روزه مرتبط بود و در نهایت به مهم‌ترین چرخه تقویم آیینی برای مایاها و آزتک‌های بعدی تبدیل شد. بنابراین آنها احتمالاً فکر می‌کردند که نظم فضا و زمان به هم گره خورده است.»
حضور فناوری در باستان‌شناسی
باستان‌شناسان می‌گویند: از آنجا که زمان ساخت این سازه به ۱۰۵۰ سال قبل از میلاد یعنی قبل از اختراع سیستم نوشتاری مایاها، برمی‌گردد و حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد متروکه شده، بنابراین تنها باید از شواهد موجود به رازهای آن پی برد. برای کشف این رازها باستان‌شناسان علاوه بر حفاری، از فناوری‌های مختلف از جمله لیدار (تشخیص و فاصله‌یابی نور) نیز استفاده کردند؛ تکنیکی که در آن لیزرها از هواپیما به زمین تابیده می‌شوند. سپس نور منعکس شده، اندازه‌گیری و برای ایجاد تصویر استفاده می‌شود.
تجزیه و تحلیل باستان‌شناسان نشان می‌دهد که این «کیهان‌نگاشت» با استفاده از سیستمی متشکل از سازه‌ها شامل کانال‌ها، گذرگاه‌ها و یک سد ایجاد شده است. همچنین در مرکز این سازه، مجموعه‌ای از ساختمان‌ها و سکوهای کوچک قرار دارد که باستان‌شناسان آن را «گروه E» می‌نامند و حاوی اشیایی از جمله زیورآلات سبزرنگ، ظروف و مجسمه‌هاست که احتمالاً معنای آیینی داشته‌اند. هرچند یک دریاچه کوچک آب کانال‌ها را تأمین می‌کرد، اما باستان‌شناسان خاطرنشان کردند که با توجه به اندازه عظیم این «کیهان‌نگاشت» و اندازه کوچک دریاچه، کانال‌ها نمی‌توانستند برای مدت طولانی پرآب بمانند، بنابراین موضوع کشاورزی در این سایت، منتفی است.
این دوره زمانی در تاریخ آمریکای میانه به خوبی درک نشده است به همین دلیل آخرین یافته‌های گزارش شده توسط این تیم در درک این دوره زمانی مبهم از اهمیت بالایی برخوردار است.
انتهای پیام/