فضاپیمای افسانه‌ای ناسا رکورد می‌زند

محبوبه ستارزاده_ گروه علم و فناوری: طبق محاسبات ناسا، حدود ۱۵ نوامبر ۲۰۲۶ (۲۴ آبان ۱۴۰۵)، فاصله زمین تا کاوشگر وویجر۱ (Voyager ۱) به ۲۵.۹ میلیارد کیلومتر یعنی «یک روز نوری» می‌رسد.

یک چالش بزرگ برای ناسا
این فاصله طولانی احتمالاً به یکی از دردسرهای عظیم مهندسان ناسا در زمین تبدیل خواهد شد. درحال حاضر ارتباط با وویجر ۱ ازطریق تلسکوپ‌های زمینی «شبکه فضایی عمیق» ناسا صورت می‌گیرد که در کالیفرنیا، مادرید و کانبرا مستقر هستند اما با رسیدن به فاصله یک روز نوری، تأخیر ارتباطی به یک چالش بزرگ تبدیل می‌شود. از لحظه‌ تاریخی که وویجر ۱ به این نقطه عطف می‌رسد، یک روز کامل طول می‌کشد تا دستورات ارسال شده از زمین، به فضاپیما برسد و یک روز دیگر هم برای تأیید و بازگشت پیام طول می‌کشد. یعنی هر فرمان ارسالی مهندسان ناسا طی ۲۴ ساعت به این فضاپیما می‌رسد واجرای فرمان توسط وویجر و ارسال پاسخ هم ۲۴ ساعت دیگر طول خواهد کشید. بنابراین دانشمندان برای دریافت پاسخ یک پیام، باید ۴۸ ساعت (دو روز کامل) صبر کنند.
هرچند این کاوشگر حدود نیم قرن است که در فضا فعال است و لیستی طولانی از اولین‌ها را در کارنامه خود دارد اما منبع تغذیه هسته‌ای آن نیز درحال ضعیف‌شدن است. ناسا تخمین می‌زند که این فضاپیما برای یک سال دیگر یا کمی بیشتر، انرژی لازم برای فعالیت ابزارهایش داشته باشد که این موضوع هم برای ناسا دردسرساز خواهد بود.

یک سفر ۵۰ساله
اما فضاپیمای وویجر ۱ در فضا چگونه کار می‌کند و تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟ کاوشگر وویجر۱ (Voyager ۱)که طولانی‌ترین مأموریت فضایی ناسا محسوب می‌شود، سال ۱۹۷۷ به همراه دوقلوی خود، «وویجر ۲» پرتاب شد. این کاوشگر در سال ۲۰۱۲ عنوان فضاپیمایی را به خود اختصاص داد که وارد فضای بین ستاره‌ای شده است. درواقع وویجر۱ پس از وویجر ۲ پرتاب شد، اما مسیر سریع‌تر به آن اجازه داد تا در ۱۵ دسامبر ۱۹۷۷ از خواهر خود پیشی بگیرد. دوقلوی این فضاپیما یعنی وویجر ۲ هم تا سال ۲۰۱۸ در اکتشافات فضایی نقش آفرین بود اما در این سال، از لبه بیرونی منظومه شمسی عبور کرد و همچنان دومین شیء دوردست ساخته دست بشر به شمار می‌رود.
یکی از شگفتی‌های این فضاپیما که در سال ۱۹۷۷ (۱۳۵۶) به فضا پرتاب شد، این است که حافظه کامپیوترهای وویجر حدود ۳ میلیون برابر کمتر از گوشی هوشمند امروزی کاربران است، اما با همین تکنولوژی قدیمی موفق به انجام کارهای بزرگی شده است.
جالب است بدانید که این کاوشگر، یک دیسک گرامافونی زرین را با خود حمل می‌کند که حاوی ۱۱۶ تصویر است و چندین پیام صوتی به ۵۰ زبان گوناگون دنیا از جمله فارسی برای موجودات فرازمینی روی آن ضبط شده است. پیام فارسی ضبط شده در این دیسک، شعر معروف سعدی یعنی «بنی آدم اعضای یک‌ پیکرند» است.
علاوه بر ورود به فضای میان ستاره‌ای به عنوان اولین شیء ساخت بشر، سفر وویجر ۱ تاکنون اکتشافات نمادینی داشته است. از میان اولین اکتشافات این فضاپیما می‌توان به مشهورترین عکس از زمین اشاره کرد که وویجر ۱ آن را از فاصله ۶ میلیارد کیلومتری ثبت کرد. در میان عکس‌های مختلف وویجر ۱، این عکس زمین را به عنوان یک نقطه آبی کمرنگ نشان ‌داد که در نور پراکنده خورشید غرق شده است. این فضاپیما تاکنون در طول پرواز خود بر فراز زحل، پنج قمر جدید و یک حلقه به نام حلقه G را کشف کرده است. همچنین هنگام بازدید از مشتری، یک حلقه نازک در اطراف این غول گازی کشف کرد و وجود دو قمر جدید مشتری به نام‌های تبه و متیس را نیز به جهانیان نشان داده است.
با وجودی که انتظار می‌رود این فضاپیما پس از رکوردشکنی، خاموش شود اما مهندسان ناسا اعتقاد دارند حتی وقتی وویجرها ساکت شوند، آنها برای همیشه اولین پیام‌آوران بشریت در فضای بین ستاره‌ای باقی خواهند ماند. این کاوشگرها می‌توانند به‌عنوان سفیر خاموش بشریت در کیهان سفر کنند و حتی شاید بیگانگان فضایی و تمدن دیگری، آن را بیابند.