سامورایی‌ها در جیرفت نمک‌گیر شدند

گروه زیست بوم - ایران آنلاین: «ایتو اوگاوا»، نویسنده ژاپنی، در رمان رستوران عشق نویافته اعتراف می‌کند که چطور «کاری انار» یاد گرفته از یک سرآشپز ایرانی توانسته بدون سفر، ایران را در ذهنش زنده کند. موضوع این گزارش نمک گیر شدن یک ژاپنی در جنوب کرمان است.

«ایتو اوگاوا» می‌نویسد: «من هیچ‌وقت به ایران نرفته‌ام، ولی طعم آن خوراک کاری این قدرت را داشت که تصاویر منظره‌های ایران را به‌صورت قهوه‌ای‌رنگ در آدم برانگیزاند. برای من یک غذای ویژه بود. غذایی که من و دوستم تصمیم گرفتیم در منوی رستورانی که قرار بود باز کنیم بگنجانیم. پس ما اولین نفراتی بودیم که آن را به ژاپنی‌ها معرفی می‌کرد.» 

طعم یک غذا

در جنوب کرمان هم، گردشگرانی از سرزمین خورشید، آمده بودند تا تاریخ ۵ هزار ساله کنار صندل در جیرفت را ببیند اما طعم یک غذا برای همیشه زیر دندان آنها مزه کرد. آنطور که «محمدعلی افشاری پور» مدیر اجرایی دفتر نمایندگی اتاق بازرگانی جنوب استان کرمان به «ایران» می‌گوید ماجرا از برنامه توسعه گردشگری ایران در بازار ژاپن شروع شد. قصد داشتند کرمان را معرفی کنند، بویژه جاذبه‌های مناطق شرق و جنوب آن. معرفی تاریخ جنوب کرمان اصل ماجرا بود اما همه ماجرا نبود. گردشگری غذا هم از پیشنهاد «عباسعلی امامیه»، نماینده اطلاع‌رسانی گردشگری ایران در ژاپن شروع می‌شود. او یاد‌آوری می‌کند که گردشگران ژاپنی در ایران نیز به دنبال تجربه مزه‌ها و طعم‌های منحصربه‌فردند. گردشگران ژاپنی همین جا توی تور گردشگری خوراک جنوب کرمان می‌افتند، آن هم فقط با یک غذای محلی.

 افشاری‌پور می‌گوید: «در ژاپن و برخی کشورهای دیگر، کیفیت و اصالت مواد غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است و برای گردشگران خارجی جذابیت فراوانی دارد.» کرمانی‌ها، گردشگران ژاپنی را پای درختی می‌برند که می‌خواهند با میوه آن، از آنها پذیریی کنند؛ آنجا است که غذای اصلی منوی پیشنهادی ژاپنی‌ها برای همیشه زیر درخت بنه(پسته) کوهی بسته می‌شود؛ «آب بنه» یا «قاتق بنه» که به گفته افشاری‌پور در کرمان شهرت دارد. کرمانی‌ها مراحل تولید این غذا را برای میهمانان ژاپنی توضیح می‌دهند تا خیال آنها از ارگانیک بودن آن، راحت شود. این کارشناس می‌گوید: «قاتق بنه از میوه درخت پسته کوهی به‌دست می‌آید. میوه‌ها چیده و آسیاب می‌شوند و طی یک فرآیند سنتی، با مالش و استخراج، روغن آنها گرفته می‌شود. سپس با آب ترکیب شده و محصولی حاصل می‌شود که به آن قاتق بنه می‌گویند. ما این محصول را – شاید بتوان گفت با جرأت – به‌عنوان یک غذای کاملاً ارگانیک ایرانی معرفی کردیم.»

او می‌گوید: «به‌ویژه در مناطقی مانند بافت یا ساردوئیه که مردم برای پذیرایی از میهمان‌ها از این غذا استفاده می‌کنند، گردشگران تجربه طعم جدید و متفاوتی کسب می‌کنند که در توسعه گردشگری بسیار مؤثر است.»

به گفته این کارشناس، طعم این غذای محلی، توانست در جذب گردشگران ژاپنی در جنوب استان کرمان اثر بگذارد و اکنون یکی از مقاصدی است که در بسته‌های گردشگری ژاپن گنجانده می‌شود، جنوب و شرق استان کرمان است. یعنی یک غذا، ژاپنی‌ها را پابند کرمان کرد.

 یک دبه قاتق بنه

کمال‌الدین ضیاءکمالی، سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جیرفت هم به «ایران» می‌گوید: «ژاپنی‌ها، ابتدا با تردید به قاتق بنه نگاه می‌کردند، اما وقتی متوجه شدند غذا کاملاً ارگانیک و بومی است و میوه آن متعلق به یک درخت خودرو است، درختی که در کوه رشد می‌کند. شروع به خوردن کردند و حتی دوباره درخواست سرو آن را کردند.» به گفته ضیاءکمالی، این تجربه باعث شد در سفرهای بعدی پیش از حضور، هر گروه ژاپنی که می‌خواست به ایران بیاید سفارش می‌کرد که «آب بنه» یا «قاتق بنه» تهیه شود. او تأکید می‌کند که کرمانی‌ها می‌خواهند این غذا را با نام محلی‌اش جابیندازند؛ یعنی قاتق بنه.

سرپرست میراث فرهنگی جیرفت، از تیمی ژاپنی که به کرمان می‌آیند و به بم می‌روند اما نمی‌توانند جیرفت را ببینند، یاد می‌کند و می‌گوید: «مسئول تور تماس گرفت و گفت که این گروه هم غذای محلی «قاتق بنه» می‌خواهد. پرسیدند که آیا امکان دارد قاتق بنه برای ما به بم بفرستید؟ اینجا به خانمی که این غذا را می‌پزد، گفتیم و ایشان غذا را پخت و یک دبه قاتق بنه را به بم فرستادیم.»
 
پهنه جنگلی بنه

افشاری‌پور نیز به نقل از آمار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، می‌گوید: «وسعت جنگل‌های بنه در این منطقه بسیار زیاد است. طبق اطلاعات منابع طبیعی، بزرگ‌ترین جنگل‌های بنه ایران در این محدوده قرار دارند. این جنگل‌ها که به آنها «جنگل‌های ایرانی - تورانی» می‌گویند، حدود ۲۵۰۰ هکتار وسعت دارند و در رشته‌کوه جبالبارز، حدفاصل ساردوئیه تا جبالبارز و دهبکری واقع شده‌اند. این منطقه یکی از معدود نقاط استان کرمان است که چنین تراکم گسترده‌ای از جنگل‌های بنه در آن دیده می‌شود.»