سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در گفتوگو با «ایران»:
شش میلیون ایرانی تحت پوشش پزشکی خانواده هستند
طرح پزشکی خانواده و نظام ارجاع، هزینههای درمان مردم را به صفر نزدیک میکند. اجرای طرح ملی پزشکی خانواده یک جراحی بزرگ در نظام سلامت کشور محسوب میشود.
محدثه جعفری - گروه اجتماعی: در حال حاضر که اجرای تمام و کمال این طرح ملی به مهمترین اولویت وزارت بهداشت و دولت چهاردهم تبدیل شده است، شاهد اجرای آن در ۶۴ روستا و شهر زیر ۲۰ هزار نفر هستیم. طرحی که شعلههای آن را ۱۹سال پیش روشن کردند تا روند درمان مردم نظاممند شود. دولتهای مختلف آمدند و رفتند، اما این طرح آن طور که باید در کشور اجرایی نشد. کارشناسان معتقدند، برنامه پزشکی خانواده که در استانهای فارس، مازندران و روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر در سالهای گذشته اجرایی شد، به طور کامل شکل نگرفت و نتوانست بازدهی مطلوبی داشته باشد. حالا که دولت چهاردهم سکان مسئولیتهای اجرایی کشور را در دست دارد، جانی دوباره به این طرح داده تا قویتر و علمیتر از گذشته پزشکی خانواده و نظام ارجاع را برای رسیدن به عدالت در سلامت اجرا کند.
دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری همواره تأکید کرده، پزشکی خانواده و نظام ارجاع فقط برنامه وزارت بهداشت نیست، بلکه پروژهای ملی است که تمامی دستگاههای اجرایی باید در اجرای آن مشارکت داشته باشند تا مردم دغدغه مالی برای درمان نداشته باشند. به گفته سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت، افرادی که از طریق مسیر پزشکی خانواده و نظام ارجاع اقدام به دریافت خدمات درمانی کنند، تعرفه خدماتشان مثل ویزیت، آزمایشات، بستری و دارو با کمترین پرداختی انجام میشود. اما افرادی که خارج از این نظام برای دریافت خدمات درمانی به مراکز دولتی مراجعه کنند، باید ۱۵ درصد تعرفه خصوصی و مابه التفاوت را بپردازند.
بعضی از مردم وقتی بیمار میشوند، فوراً به پزشک متخصص یا فوق تخصص مراجعه میکنند، در صورتی که در گام اول تشخیص بیماری، پزشکان عمومی قرار دارند و اگر نیاز به تشخیص تخصصی باشد، پزشک عمومی فرد را به متخصص ارجاع میدهد.
دکتر کوروش اعتماد سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با بیان اینکه طی این چندماه گذشته روند اجرای پزشکی خانواده در کشور چگونه بوده است، به «ایران» میگوید: «برنامه پزشکی خانواده در یک فرآیند طولانی به ثمر میرسد، موضوعی که در اغلب کشورها دو تا سه دهه طول کشیده است. فرآیند پزشکی خانواده علاوه بر اینکه به تکمیل و بروزرسانی زیرساختها نیاز دارد، نیازمند تغییر رفتار مردم هم هست. زیرساخت یعنی تعداد خانههای بهداشت، مراکز خدمات بهداشت درمانی، تجهیزات، خودرو، نرمافزار، اینترنت، منابع انسانی، منابع مالی و... که برای تأمین این موارد باید دوره زمانی مورد نیاز سپری شود. تغییر دوم، رفتار مردم است. یعنی ارائه کننده خدمت و گیرنده آن که مردم هستند باید با شیوه جدید ارائه خدمات درمانی و مراقبتی همسو شوند.گیرنده خدمت به جای اینکه برای هر بیماری و مشکلی به پزشک متخصص مراجعه کند، در قالب پزشکی خانواده نمیتواند چنین کاری انجام بدهد. پزشک، مراقبت سلامت یا بهورز فرد را براساس مشکلی که دارد و راهنمایی بالینی موجود، هدایت میکنند که چه زمانی نزد پزشک یا کدام متخصص برود. این تغییر رفتار زمانبر است و یکی از مشکلاتی که داریم در این بخش است.»
پوشش ۹۵ درصدی در سطح یک خدمات پزشکی خانواده
سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با بیان اینکه نظام شبکه بهداشت ما در سطح یک پوشش بالای ۹۵ درصد دارد، میگوید: «همه مردم در سطح یک دسترسی خوبی به خدمات سلامت دارند. از شهریور تا کنون دو اتفاق مهم در این برنامه رخ داده است. اول آنکه نظام شبکه یعنی سطح یک که بیماران را طبق بستههای خدمت در صورت ضرورت به سطح دو و سه خدمات تخصصی، سرپایی و بستری ارجاع میدهند، به هم وصل شدهاند. همچنین معاونت درمان که ارائه دهنده خدمات سطح ۲ و ۳ بوده، سهمیه مشخصی برای ارجاعات سطح یک در نظر گرفته است. به این شکل که بیماران ما نشانهدار میشوند و نوبت ویژه میگیرند. یک ایستگاه ارجاع در مراکز دایر شده است تا زمانی که بیماران ارجاعی از سطح یک به بیمارستانها و کلینیکها مراجعه میکنند، آنها را راهنمایی کرده تا مردم خدمات مورد نیاز را بدون مشکل دریافت کنند.»
۶۴ شهر و روستا تحت پوشش کامل نظام ارجاع است
دکتر اعتماد با بیان اینکه تکمیل و اتصال زیرساخت الکترونیک نکته بعدی اقدامات این چندماه است، توضیح میدهد: «اتصال زیرساخت الکترونیک از پروندههای سطح یک در حوزه بهداشت برای نوبتگیری و نوبتدهی در سطح ۲ و همچنین دریافت اقدامات سرپایی انجام شده در این سطح که شامل نوشتن نسخه، آزمایشها و پاراکلینیک است، باعث شد این چرخه ارجاع تکمیل شود. اما بعد از شهریورماه زیرساختهایی که عملیاتی شد، ابلاغ و مورد بهرهبرداری قرار گرفت.»
او توضیح میدهد: «در فاز اول از هر دانشگاه علوم پزشکی یعنی ۶۴ دانشگاهی که داریم، یک شهرستان برای اجرای این چرخه و کامل شدن آن معرفی شده است. حالا در این ۶۴ شهرستان، شهرها و روستاهای زیر ۲۰ هزار نفر تحت پوشش کامل این طرح قرار گرفتهاند. مردم این مناطق در صورت صلاح دید تیم سلامت سطح یک، میتوانند در سطح دو نوبتگیری داشته باشند. حالا از این ۶۴ شهر ۵ شهرستان به صورت منتخب علاوه بر روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزارنفر؛ کل جمعیت شهری مشمول این فرآیند شدهاند. این شهرها شامل شهرستان خدابنده در استان زنجان، شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی، شهرستان آق قلا در استان گلستان، شهرستان قائم در استان خراسان جنوبی و شهرستان بابل در استان مازندران است که تمام مردم شهرستان تحت این نظام درمانی قرار گرفتهاند.»
۳۰ درصد از ظرفیتهای مراکز درمانی برای نظام ارجاع است
سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با بیان اینکه طی این چهارماه گذشته مردم ما در این شهرها، از یک نظام ارجاع کامل در قالب پزشکی خانواده بهرهمند شدهاند، میگوید: «در این شهرها نیازهای سطح یک و سطح دو در حوزه سلامت در یک چرخه کامل برآورده میشود. در خواست ما از حوزه درمان برای ظرفیت پذیرش در بیمارستانها حدود ۳۰ درصد است و اکنون در کلینیکهای سرپایی این ظرفیت عملیاتی شده است.»
دکتر اعتماد با اشاره به اینکه درحال حاضر حدود ۶ میلیون نفر از مردم ایران تحت پوشش تمام و کمال برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در سطح یک و دو هستند، میگوید: «از این ۶۴ دانشگاه علوم پزشکی در جمعیت روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، نزدیک به شش میلیون نفر از خدمات پزشکی خانواده و نظام ارجاع استفاده میکنند. از این ۶ میلیون نفر حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در این پنج شهر از مردم روستا و شهر هستند.»
گام به گام تا پوشش کامل نظام ارجاع در کشور
دکتر اعتماد در مورد پوشش کامل همه مردم در نظام ارجاع توضیح میدهد: «اگر میگویم ۶ میلیون نفر تحت پوشش قرار گرفتهاند، به این معنی نیست که در دیگر شهرهای کشور این فرآیند وجود ندارد، در حال حاضر نظام ارجاع در کلان شهرهای تهران، اصفهان و تبریز هم برقرار است، اما ساز و کار نظارت و اجرای برنامه را کمی با ملاحظه و انعطاف پیش میبریم، چون میخواهیم بدانیم آمادگی سیستم وزارت بهداشت برای اجرا چقدر است. در حال حاضر در کلانشهرهای ما هم ارجاع وجود دارد تا افراد به شکل سیستمی به مراکز درمانی منتقل شوند، اما ممکن است پاسخگوی همه ارجاعات نباشد. اینکه بخواهیم تضمین کنیم این طرح به شکل کامل انجام شود، به دو نکته بستگی دارد. اول آنکه باید ببینیم برای اجرای کامل در این ۶۴ شهر منابعی که دولت در سالجاری تعهد کرده، چند درصد تخصیص پیدا میکند. دوم آنکه در بخش زیرساختی نیروی انسانی متخصص را به چه شکل تکمیل میکنند.»
سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت توضیح میدهد: «بنا داریم در گام های حساب شده به این ۶۴ شهر در هر دانشگاه شهرهای جدید اضافه شود. از آنجایی که هر دانشگاه یک شهر را آزمایش کرده است، تسریع آن به شهرهای دیگر قطعاً سریعتر اتفاق خواهد افتاد.»
او در مورد کاهش هزینههای درمان در مسیر پزشکی خانواده و نظام ارجاع هم توضیح میدهد: «براساس مصوبه دولت در قالب نظام ارجاع هزینه ویزیت سرپایی در بخش یک و دو ۱۵ درصد تعرفه خدمات دولتی است. مثلاً فردی در قالب نظام ارجاع به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه کند، اگر هزینه ویزیت در بخش دولتی ۱۰۰ هزار تومان است، بیمار ۱۵ هزار تومان پرداخت میکند. اما اگر خارج از نظام ارجاع برای ویزیت مراجعه کند، فرد باید ۱۵ درصد تعرفه خصوصی و مابه التفاوت را بپردازد. یعنی اگر ویزیت متخصصی در مراکز دولتی ۱۰۰ هزار تومان است و در بخش خصوصی ۲۰۰ هزار تومان، وقتی فرد خارج از نظام ارجاع مراجعه کند، ۱۱۵ هزار تومان باید برای ویزیت پرداخت کند. همین روش پرداختی برای دیگر خدمات مثل دارو، آزمایشها و بستری هم محاسبه میشود. به همین دلیل افراد با قرارگیری در نظام ارجاع، هزینه بسیار اندکی برای دریافت خدمات درمانی پرداخت میکنند.»
برش
رشد قابل قبول در پرداختی پرسنل سطح یک پزشکی خانواده
سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره ایجاد انگیزه برای پزشکانی که در قالب پزشکی خانواده و نظام ارجاع به مردم خدمات میدهند، میگوید: «اتفاق خوبی که در دولت چهاردهم رخ داد این است که در سطح یک خدمات، رشد بسیار قابل توجهی با درخواست وزارت بهداشت، حمایت دولت و سازمانهای بیمهگر در پرداخت پرسنلی انجام شده است. آنچه برای تیم سلامت اهمیت دارد، قبل از افزایش دریافتی و واقعی شدن آن، پرداخت بموقع است. یعنی افراد میخواهند، این تضمین را داشته باشند که پایان هرماه حقوقهایشان را دریافت کنند که متأسفانه تأخیرهایی در این بخش داریم. شرط ما برای اجرای درست این طرح و شروع کار، تسویه بدهی قبلی و تضمین پرداخت بموقع است.
انتهای پیام/