وقتی قاب رسانه ملی به سمت گلستان میچرخد
ششمین دوره رویداد ملی «ایرانجان» اینبار در استان گلستان جریان دارد؛ رویدادی که با هدف برجستهسازی ظرفیتهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و طبیعی استانها توسط رسانه ملی طراحی شده و اکنون در یکی از متنوعترین و پیچیدهترین استانهای کشور به اجرا رسیده است.
ایران آنلاین: گلستان با موقعیت جغرافیایی ویژه، تنوع اقلیمی کمنظیر، زیستفرهنگهای همنشین و بافت مردمشناختی گسترده، بستر مناسبی برای تحقق «عدالت رسانهای» محسوب میشود؛ اصلی که در طراحی ایرانجان محوریت دارد. در این نوشتار، عملکرد و برنامههای رسانه ملی در دوره گلستان را از منظر حرفهای، تولیدی و محتوایی بررسی میکنیم.
در هفته برگزاری این دوره، ساختار پخش شبکههای سراسری دچار بازآرایی شده است؛ شبکه یک، دو، سه، چهار، سلامت، امید و شبکههای مستند و آموزش هر کدام بخشی از کنداکتور خود را به ویژهبرنامههای ایرانجان اختصاص دادهاند. این تمرکز گسترده نشان میدهد که ایرانجان صرفاً یک رویداد آیینی یا نمایشی نیست، بلکه یک «پروژه رسانهای میدانی» با رویکرد چندلایه است.
یکی از برجستهترین ویژگیهای دوره گلستان، حضور گروههای تولیدی سیما در مناطق مختلف استان است: از بندرترکمن تا علیآباد کتول، از جنگلهای هیرکانی تا روستاهای مرزی، از گنبدکاووس تا کردکوی. نتیجه این پراکندگی جغرافیایی، تصاویر تازه، گزارشهای کمتر دیدهشده و روایتهایی است که معمولاً در تولیدات روزمره امکان پرداختن به آنها فراهم نمیشود.
در بخش برنامهسازی، شبکهها رویکردهای متفاوتی اتخاذ کردهاند:
– شبکه یک بخشهایی از برنامههای اجتماعی و خانوادهمحور خود را در لوکیشنهای بومی ضبط کرده و به معرفی مسائل توسعهای استان پرداخته است.
– شبکه دو با رویکرد آموزشی و فرهنگی، مستندهای کوتاهی درباره صنایع دستی، میراث ناملموس و اقتصاد محلی تولید کرده است.
– شبکه سه پوششهای زنده از رویدادهای ورزشی بومی–محلی، مسابقات زورخانهای، اسبدوانی و برنامههای جوانپسند از سواحل و مناطق گردشگری را به پخش رسانده است.
– شبکه مستند با تولید دو مستند بلند و چند تکاپیزود کوتاه، نقش کلیدی در ثبت میراث طبیعی و انسانی گلستان ایفا کرده است.
– شبکههای برونمرزی نیز محتواهای چندزبانه درباره آداب و فرهنگ قومیتهای ترکمن، سیستانی، طبری و فارس منتشر کردهاند که یکی از نوآوریهای دوره اخیر است.
اما مهمتر از کمیت، کیفیت روایتهاست. رسانه ملی در این دوره تلاش کرده است نگاه «سفیدنمایانه» یا «گردشگرمحور» را کنار بگذارد و تصویر متوازنتری از استان ارائه دهد. گفتوگو با فعالان محیطزیست درباره وضعیت ناپایدار خلیج گرگان، گزارشهای مربوط به چالشهای آب در شرق استان، بررسی وضعیت اشتغال در برخی بخشهای صنعتی و پرداختن به مشکلات کشاورزی نمونههایی از این واقعنگری است. این رویکرد باعث شده است ایرانجان گلستان، هم «ویترین» باشد و هم «آینه». ویترینی برای زیباییها و آینهای برای آنچه باید اصلاح یا دیده شود.
از سوی دیگر، اقبال مردمی به ایرانجان، گواه موفقیت این دوره است. حضور گسترده مردم در برنامههای ضبط زنده، استقبال از کارناوالهای فرهنگی، همراهی با گزارشگران در روستاها و مشارکت فعال در رویدادهای جانبی، نشان داد که گلستان ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطبهای رسانهای کشور را دارد. در فضای مجازی نیز تولید هزاران ویدئو، بازنشر آیتمها و گفتگوهای مردم با گروههای تولیدی، بازتاب گستردهای پیدا کرده است.
با وجود این، ایرانجان گلستان همچنان میتواند با تقویت چند محور، تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد:
– ایجاد بستههای تحلیلی درباره توسعه منطقهای
– مستندسازی بلندمدت از صنایع استراتژیک استان
– پرداختن به همزیستی قومیتها بهعنوان یک سرمایه ملی
– و تمرکز بیشتر بر اقتصاد بومی و نوآوریهای محلی.
ایرانجان اگر بتواند چنین مسیرهایی را ادامه دهد، در پایان این دوره صرفاً یک رویداد رسانهای نخواهد بود؛ بلکه به یک «مدل ملی برای شناخت استانها» تبدیل میشود. گلستان اکنون در مرکز توجه رسانه ملی است و این فرصتی تاریخی است؛ فرصتی که میتواند هم برای استان و هم برای رسانه یک نقطه عطف باشد.
انتهای پیام/