جام جهانی فوتبال جای تبلیغ ایدئولوژی نیست

ایران آنلاین: این تصمیم با اعتراض شدید فدراسیون‌های فوتبال دو کشور مسلمان حاضر در این مسابقه روبه‌رو شده است؛ اما همه چیز به واکنش فوتبالی‌ها ختم نشد بلکه حالا چهره‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دو کشور نیز وارد کارزار مخالفت با این نامگذاری شده‌اند و اعتقاد دارند باید فیفا به تصمیم میزبان واکنش نشان دهد و برای جلوگیری از تبعات بعدی این برنامه را لغو کند. در حالی که چهره‌های فرهنگی و سیاسی در جهان اسلام، از الازهر مصر تا نهادهای ایرانی، این اقدام را «توهین به ارزش‌های دینی» و «تحمیل ایدئولوژی غربی» خوانده‌اند،

سکوت معنادار فیفا و رئیس آن، جیانی اینفانتینو سؤال‌برانگیز است. فیفا که بارها شعار جدایی سیاست از ورزش سر داده، اکنون با بی‌تفاوتی نسبت به اعتراضات رسمی، در عمل میزبان آمریکایی را تأیید می‌کند. کمیته محلی سیاتل نیز همچنان تأکید دارد برنامه‌های خارج استادیوم (رژه و جشن‌ها) ادامه خواهد یافت، گویی احترام به فرهنگ میلیاردها مسلمان، کمتر از جشن‌های محلی اهمیت دارد. این رفتار دوگانه، نه تنها بی‌اعتباری فیفا را برملا می‌سازد، بلکه نشان‌دهنده این حقیقت تلخ است که وقتی پای ارزش‌های غربی در میان باشد، اصول بی‌طرفی ورزش به راحتی قربانی می‌شود. به نظر می‌رسد جام‌جهانی عرصه تبلیغ ایدئولوژی خاص است تا میدان رقابت عادلانه؛ سکوت اینفانتینو، این موضوع را کاملاً به اثبات می‌رساند.

«احمد لاشین» استاد دانشگاه عین الشمس مصر در گفت‌و‌گو با «ایران» 
 دیپلماسی مشترک ایران و مصر باید به میدان بیاید
بازی سیاتل؛ فراتر از یک بازی فوتبال است

تصمیم کمیته محلی شهر سیاتل آمریکا مبنی بر نامگذاری بازی تیم‌های ملی مصر و ایران در جام جهانی به عنوان «روز افتخار»، واکنش‌های گسترده  و جنجال‌های زیادی را به  همراه داشته است، به شکلی که بسیاری از چهره‌های سیاسی، اجتماعی و ورزشی شناخته شده دو کشور به این مسأله واکنش نشان داده‌اند و تصمیم اخذ شده توسط کمیته محلی سیاتل را نقض قوانین بین‌المللی دانستند و تأکید کردند با توجه به اینکه بازی میان دو کشور مسلمان برگزار می‌شود، نامگذاری صورت گرفته یک حرکت کاملاً هدفمند سیاسی است و هیچ ارتباطی به موضوع ورزش و فوتبال ندارد. به منظور کالبد شکافی اقدام بحث‌برانگیز به سراغ «احمد لاشین» استاد مطالعات ایران در دانشگاه عین الشمس مصر رفتیم تا با او در این ارتباط صحبت کنیم.

نامگذاری دیدار ایران و مصر در جریان رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۶ حسابی خبرساز شد، واکنش ایران و مصر نشان می‌دهد این تصمیم به هیچ وجه از سوی این دو کشور قابل قبول نیست، تحلیل شما نسبت به این موضوع چیست؟
واقعیت این است که این موضوع در داخل مصر و ایران بشدت جنجال‌آفرین بوده است. اگرچه کمیته محلی سیاتل اعلام کرده که برگزاری مراسم مربوط به جامعه دگرباشان جنسی، یا همان چیزی که به نام «روز افتخار» نامیده شده، قبل از قرعه‌کشی جام جهانی و تعیین تاریخ بازی ۲۶ ژوئن تصویب شده و اساساً به بازی مصر و ایران ارتباط ندارد، اما این اقدام در هر دو کشور واکنش گسترده‌ای ایجاد کرده است.
در مصر و ایران به صورت رسمی و از طریق بیانیه‌های اتحادیه‌های فوتبال دو کشور، مخالفت قاطع خود را اعلام کرده‌اند، با این استدلال که مسابقات ورزشی به خودی خود قابل سیاسی‌کاری یا ابزار فشار برای ایده‌ها و نگرش‌های سیاسی و اجتماعی نیستند. بویژه اینکه مسائل مرتبط با جامعه همجنس‌گرایان در کشورهایی با فرهنگ دینی مثل مصر و ایران، مخالف اخلاقیات جامعه محسوب می‌شود.
بسیاری از تحلیل‌گران مصری معتقدند این رفتار دخالت علنی سیاست در فوتبال و ورزش است.
در مصر به طور مشخص، این رویکرد در سطح عمومی و رسمی بشدت رد شده و با اصول جامعه دینی همخوانی ندارد. اگرچه فوتبال در جهان گاهی با مناقشات سیاسی و اقتصادی همراه بوده است، اما این بار شهر سیاتل که یکی از شهرهای حامی حقوق همجنس‌گرایان در آمریکا و جهان است، تلاش کرده بازی فوتبال را با رنگ و بوی فرهنگی خود همراه کند.
برگزاری مراسم روز افتخار در سیاتل به دلیل سابقه حمایت این شهر از جامعه دگرباشان جنسی است و تصادفاً بازی مصر و ایران هم تقریباً در همان روز و ماه برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد که هدف از برگزاری این مراسم، انتقال ایده‌های فرهنگی این شهر به جوامع دینی مصر و ایران بوده است، مسأله‌ای حساس و پیچیده که از سوی جامعه و رسانه‌های مصری بشدت رد شده است.

رسانه‌های دو کشور نیز واکنش‌های انتقادی فراوانی داشتند، تصور می‌کنید این نقش آفرینی منجر به نتیجه دلخواه و عقب‌نشینی از این تصمیم توسط میزبان خواهد شد؟
رسانه‌های ایران و مصر موضوع را با صراحت بررسی کردند. مخالفت مصر با این ایده در نامه رسمی اتحادیه فوتبال به فیفا مشخص بود و رسانه‌های مصری با قدرت همان دیدگاه را منعکس کردند. در ایران نیز مخالفت شدیدتر و تندتر بود، چرا که رسانه‌های ایرانی معمولاً نسبت به موضوعات آمریکایی با دید تهاجمی برخورد می‌کنند، بویژه وقتی مسأله قانونی و اخلاقی مطرح باشد. بنابراین اگر مصر و ایران بتوانند هماهنگی رسانه‌ای خوبی داشته باشند، می‌توانند یک افکار عمومی بین‌المللی که مخالف سوءاستفاده از بازی‌های تصادفی بین دو کشور است، ایجاد کنند. این هماهنگی باید فراتر از واکنش‌های پراکنده رسانه‌ای انجام شود.
 
فیفا به عنوان متولی مدیریت تورنمنت جام جهانی هنوز واکنش روشنی نسبت به این اعتراض نداشته است، آیا با اتحاد مصر و ایران فیفا نتیجه دلخواه را به دنبال خواهد داشت؟
طبق قوانین فیفا، استفاده از شعارهای سیاسی یا مذهبی در مسابقات فوتبال بویژه در جام‌جهانی مجاز نیست. با این حال، سکوت فیفا در قبال برگزاری مراسم «روز افتخار» را می‌توان از نظر قانونی و سیاسی تحلیل کرد. محل برگزاری و آماده‌سازی بازی‌ها تحت اختیارات فیفاست، اما اجرای مراسم و جشن‌ها که مرتبط با محل یا کشور میزبان است، بستگی به قوانین محلی دارد. فیفا نمی‌تواند مخالفت آشکار با جامعه دگرباشان جنسی داشته باشد، زیرا این جوامع در سطح بین‌المللی حمایت می‌شوند و فشارهای اجتماعی و انسانی دارند.
این بازی بین دو کشور مسلمان که از نظر دینی و اجتماعی چنین رویکردی را جرم می‌دانند، ممکن است بهانه‌ای برای انتقال این ایده‌ها به جوامع دینی مثل مصر و ایران شود و به آنها مشروعیت سیاسی بدهد. با این حال، فیفا باید خصوصیت فرهنگی و دینی کشورها را رعایت کند و برگزار شدن بازی در سیاتل به معنای پذیرش همه دیدگاه‌های محلی آن شهر نیست.

راهکار شما به عنوان یک کارشناس برای دستیابی به نتیجه ایده‌آل برای ایران و مصر چیست؟
مواضع قانونی از سوی هر دو کشور کاملاً روشن است. اتحادیه‌های فوتبال مصر و ایران مخالفت خود را به فیفا و کمیته سیاتل ارسال کرده‌اند. به نظر می‌رسد این مسأله نیاز به همکاری رسمی و اتحاد بین دو کشور از طریق وزارت خارجه دارد.
موضوع بسیار حساس است و می‌تواند برای دو کشور و مردم‌شان ایجاد نگرانی کند. این کار نه اعتراض به آزادی‌های فردی است و نه تحمیل دیدگاه دینی، بلکه ترویج احترام به حریم فرهنگی و دینی مصر و ایران است.
مسأله فراتر از یک بازی فوتبال است؛ بازی مصر و ایران می‌تواند به تقویت روابط مردمی بین دو کشور کمک کند، اما تلاش آمریکایی‌ها برای بارگذاری فرهنگی بازی با دیدگاه‌های مخالف هویت‌های دینی و فرهنگی، ممکن است ارزش واقعی بازی را کاهش دهد.

«بهجت العبیدی» نویسنده مصری در گفت وگو با «ایران» :
مقابله با این تصمیم باید قانونی و منطقی باشد

گروه ورزشی |   «بهجت العبیدی» نویسنده مصری که در حوزه فلسفه، فرهنگ در جهان عرب فعالیت دارد، در واکنش به نامگذاری روز بازی ایران و مصر در رقابت‌های جام جهانی توسط کمیته محلی سیاتل و اعتراض دو کشور ایران و مصر به این موضوع در گفت‌و‌گو با خبرنگار« ایران» گفت: «رفتار دوگانه میزبان بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۲۶ نشان می‌دهد آنها به دنبال اهداف غیرورزشی هستند و باید به این موضوع به صورت هماهنگ اعتراض کرد.»
در ادامه متن گفت‌و‌گوی اختصاصی «ایران» با بهجت العبیدی در رابطه با اقدام کمیته محلی سیاتل را با هم می‌خوانیم.

تصمیم کمیته محلی سیاتل در نامگذاری بازی دو کشور مسلمان حاضر در رقابت‌های جام جهانی با واکنش جدی و گسترده مواجه شد، تحلیل شما نسبت به این رفتار چیست؟
من معتقدم این تصمیم کاملاً نادرست است و از روح و جوهره ورزش فاصله دارد، چرا که ورزش باید فضایی متحدکننده باشد نه سکویی برای تحمیل نمادها یا برنامه‌های فرهنگی به طرف‌هایی که در آن مشارکت ندارند. به نظر من، مقابله با این تصمیم باید منطقی، قانونی و روشن باشد.
نکته مهمی که باید به آن توجه شود، ارائه اعتراض رسمی مکتوب از سوی نهادهای مربوط (فدراسیون‌ها، جوامع محلی و اسپانسرها) که روشن کند نامگذاری، بی‌طرفی رویداد ورزشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.در گام دوم، ارتباط مستقیم با برگزارکنندگان برای درخواست جدا کردن مسابقه از هر نامگذاری ایدئولوژیک یا نمادین. در مرحله بعد نیز باید با استفاده از کانال‌های دیپلماتیک و ورزشی به جای ایجاد جنجال‌های بی‌هدف تلاش شود تا به نتیجه دلخواه برسیم، زیرا گاهی هیاهو خود به تقویت تصمیم منجر می‌شود نه لغو آن.
در نهایت باید تأکید کنم که هدف، درگیری و جنجال نیست، بلکه بازگرداندن مسابقه به نام طبیعی آن است، قراراست در این روز یک مسابقه فوتبال بین دو کشور مسلمان در جام جهانی ۲۰۲۶ ببینیم، نه بیشتر و نه کمتر.
فیفا به عنوان نهاد بین‌المللی در این حوزه به شکل قابل تأملی سکوت کرده است، در حالی که مصر و ایران به عنوان کشورهای عضو به صورت رسمی خواستار ورود این نهاد به ماجرای نامگذاری کمیته سیاتل شده‌اند.
به نظر من سکوت فیفا نگران‌کننده و غیرقابل توجیه است. فیفا شعار «بی‌طرفی» را همیشه با صدای بلند فریاد می‌زند اما انگار این سیستم شعاری وقتی به کار گرفته می‌شود که به نفع فیفا باشد، اما حالا که باید فیفا قاطعانه وارد عمل شود، می‌بینیم که این نهاد بین‌المللی سکوت می‌کند و چهره غایب این جریان است، با این روند بی‌طرفی در عمل نقض می‌شود که به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. اگر نهاد بین‌المللی اجازه دهد نمادها سیاسی شوند، باید مسئولیت از دست رفتن اعتماد بسیاری از ملت‌ها را بپذیرد. بی‌طرفی‌ای که دنبال آن هستیم نباید گزینشی باشد، وگرنه به یک دوگانگی و استانداردی زننده تبدیل می‌شود.

به اعتقاد بسیاری از منتقدان رسانه‌ها می‌توانند نقش تعیین کننده‌ای در این ماجرا ایفا کنند، آیا به نقش‌آفرینی رسانه‌ها اعتقاد دارید؟
من بشدت از موضع رسانه‌ها در مصر و ایران که خواستار سیاسی ‌نشدن این رویداد هستند، حمایت می‌کنم. ورزش زبان جهانی است و وقتی بار بیش از حد بر آن تحمیل شود، معنا و ارزش خود را از دست می‌دهد.

ایران و مصر قصد دارند در واکنش به این موضوع نامه مشترک و بیانیه رسمی صادر کنند، این اتفاق چقدر تأثیرگذار است؟
صدور بیانیه مشترک از سوی ایران و مصر، به نظر من اقدامی هوشمندانه و حتی ضروری است. این بیانیه باید آرام و منطبق بر قانون باشد و بر نکات مهمی چون رد تبدیل مسابقه فوتبال به سکوی جذب سیاسی یا فرهنگی و پایبندی به اصل بی‌طرفی ورزش طبق مقررات فیفا  تأکید کند.

به عنوان یک فعال فرهنگی در جهان عرب چه پیامی به میزبان جام جهانی و فیفا دارید؟
 باید به عقاید ملت‌ها احترام گذاشت، نباید به ملت‌ها در رویدادهای مهم نظیر جام جهانی سیاستی خلاف عقایدشان تحمیل شود که نمایانگر آنها نباشد و با باورها، عادات و فرهنگ‌شان همخوانی نداشته باشد، بویژه در ورزشگاهی که باید جمع‌کننده باشد نه برانگیزاننده احساسات بیش از یک و نیم میلیارد مسلمان و دیگران. پس بدون حرف و حدیث به فکر اصلاح این تصمیم غیر منطقی باشید.

محمدرضا  داورزنی، مشاور وزیر ورزش

نامگذاری بازی ایران و مصر  اتفاقی نیست
نباید از اتفاق «روز افتخار» به سادگی گذشت. رژه دگرباشان جنسی بیرون از ورزشگاه و ورود پرچم‌های این جریان به ورزشگاه محل برگزاری بازی تیم ملی ایران و مصر برنامه‌ای از پیش تعیین شده است نه یک اتفاق تصادفی. برنامه‌ای برای تبلیغ بی‌دردسر و حرکتی مغایر با عقاید دو تیم مسلمان حاضر در این مسابقه که قرار است میلیون‌ها ببینده تلویزیونی داشته باشد. برنامه ای که بدون شک صهیونیست‌ها پشت پرده آن حضور دارند.بهتراست برای تکمیل این قضیه اتفاقات قبل ازاین ماجرا را مرور کرد، در حالی که همه دنیا اقدامات آمریکا واسرائیل را به خاطر کشتار مردم بی گناه غزه محکوم کردند اما رئیس فیفا درمراسم قرعه کشی جام جهانی به ترامپ جایزه صلح داد، جایزه ای که اصلا وجود ندارد. کمیته محلی سیاتل هم به بهانه «جشن افتخار»  که در۲۶ ژوئن درسراسرآمریکا برگزار می‌شود، روز بازی ایران و مصر را به این نام انتخاب کرده در حالی که می توانستند بازی دیگری را برای این نامگذاری انتخاب کنند.
تصور جدایی ورزش از سیاست در کمیته بین المللی المپیک و فدراسیون جهانی فوتبال فیفا درست نیست. کمیته بین المللی المپیک در حالی که  به منشور خود بی‌احترامی می کند، از ملتهای میزبان مسابقات می‌خواهد شرایط عادلانه برگزاری رقابتها را برای همه کشورها  فراهم کند.
اما واقعیت چیز دیگری است؛ وقتی مسئول سازمانی که المپیک را برگزار می کند، به جای اینکه تابع منشور المپیک باشد، در دیدار با نتانیاهو تلویحا از جنایات او در نسل کشی غزه حمایت می کند و از طرفی  روسیه وبلاروس را به خاطر جنگ علیه اوکراین محکوم می‌کند چه توقعی باید داشت. یا زمانی که رئیس فیفا به ترامپ جایزه صلح می‌دهد واضح است که پشت پرده چه می گذرد! در این شرایط  نامگذاری بازی ایران و مصر به نام «روز افتخار» و اجازه رژه به این جریان اصلا برای آنها اهمیتی ندارد، چون برای فیفا ورزش و فوتبال جدا از سیاست نیست. خیلی خنده دار است که فیفا معتقد است این رژه بیرون از ورزشگاه و مستطیل سبز است و شرایط بیرون از ورزشگاه به او ربطی ندارد  و کمیته برگزاری محلی هم معتقد است درون ورزشگاه به آنها ربطی ندارد. در حالی که احترام به کشورهای حاضر در این مسابقه و عقاید ملت های آنها کوچکترین اهمیتی برای فیفا و میزبان ندارد.
طبق قوانین نباید فوتبال و المپیک سیاسی باشند اما چه بلایی سر آنها آمده که به میدان سیاست تبدیل شده اند؟ این مساله باید یکی از بحث های مهم جوامع بین المللی و ملتهای بیدار و حساس دنیا باشد.
تاکید می کنم این اتفاق تصادفی نیست بلکه دقیقا این تصمیم سازماندهی شده است و با برنامه ریزی دقیق در حال انجام است شک نکنید در ادامه این مسیر باید منتظراتفاقات بعدی هم باشیم. نباید از کنار برنامه ریزی آمریکا و رژیم صهیونیستی در این مسابقات به سادگی عبور کنیم.
میزبان جام جهانی و المپیک ۲۰۲۸ که پولش را در می آورد و منتی سر دنیا نیست،اما سوال اینجاست چرا باید از ورود سیاست به ورزش حمایت کرد؟ مقابله با این حرکت‌ها نیاز به هوشیاری همه جانبه ملت‌ها دارد. باید فدراسیون فوتبال و همه کشورهای دنیا، مسلمان وغیرمسلمان نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند. هرچند اروپایی ها نشان دادند که هیچ حرفی برای گفتن مقابل آمریکا و اسرائیل ندارند.
وزارت امور خارجه، دستگاه های دیپلماسی ، فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش باید دست به دست هم بدهند تا با همفکری و هماهنگی کشورهای مسلمان با برنامه جدی جلوی این حرکت غیر انسانی وغیر اخلاقی را در جام جهانی بگیرند.

«مسابقه افتخار» یا بازی سیاسی؟
محمدرضا رحیم‌پور/ دیدار تیم‌های ملی ایران و مصر در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۶ در سیاتل آمریکا، که کمیته محلی برگزاری آن را پیش از قرعه‌کشی به عنوان(مسابقه افتخار) نام‌گذاری کرده بود، به صحنه‌ای از تنش‌های فرهنگی و سیاسی تبدیل شده است. این نام‌گذاری ماه‌ها قبل از قرعه‌کشی فیفا (۵ دسامبر ۲۰۲۵) انجام شده بود تا با جشن‌های سالانه پراید سیاتل هم‌زمان شود، اما پس از مشخص شدن حریفان  دو کشور اسلامی اعتراضات رسمی و گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای به راه افتاد.
فدراسیون‌های فوتبال مصر و ایران سریعاً به فیفا نامه نوشتند و این اقدام را «مغایر با ارزش‌های فرهنگی، مذهبی و اجتماعی» دانستند. مهدی تاج، رئیس فدراسیون ایران، آن را «حرکت غیرمنطقی و حمایت از گروه خاصی» خواند و هشدار داد که نقض بی‌طرفی فیفاست. مصر نیز تأکید کرد که چنین فعالیت‌هایی می‌تواند حساسیت‌های مذهبی هواداران را برانگیزد. با این حال، کمیته محلی سیاتل (SeattleFWC۲۶) اعلام کرد برنامه‌های جشن خارج از استادیوم ادامه خواهد یافت و فیفا تاکنون سکوت کرده یا مخالفتی نشان نداده.
بسیاری از فعالان رسانه‌های ورزشی و کاربران شبکه‌های مجازی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، بویژه در کشورهای اسلامی، این هم‌زمانی را تصادفی نمی‌دانند و آن را بخشی از یک بازی سیاسی غربی توصیف می‌کنند. برخی کاربران شبکه ایکس آن را «پروپاگاندا» و «طنز تلخ عمدی» نامیدند و اعتقاد داشتند در آمریکا، تفکرات کشور میزبان بر شرکت‌کنندگان تحمیل می‌شود.
گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر مکان بازی ایران و مصر به ونکوور براساس گزارش‌های رسانه‌ای و مباحث مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. به عنوان نمونه، ESPN گزارش داده که فیفا به‌طور عمدی بازی ایران و مصر را به سیاتل اختصاص داده است، در حالی که بازی دیگر گروه، یعنی بلژیک و نیوزیلند در ونکوور برگزار می‌شود؛ این موضوع می‌تواند زمینه‌ای برای تغییر مکان بازی باشد. علاوه براین، در پلتفرم ردیت، برخی کاربران پیشنهاد داده‌اند که فیفا مکان بازی‌ها را جابه‌جا کند تا مشکلات موجود برطرف شود.
این جنجال، مرزهای بین ورزش، فرهنگ و سیاست را بار دیگر برجسته کرده و ممکن است به چالش بزرگی برای فیفا تبدیل شود.

نامگذاری بازی ایران و مصر  اتفاقی نیست

«مسابقه افتخار» یا بازی سیاسی؟

دیپلماسی مشترک ایران و مصر باید به میدان بیاید

مقابله با این تصمیم باید قانونی و منطقی باشد​​​​​​​