بروز شکاف در اپوزیسیون

مریم معمارصادقی، بنیان‌گذار «مؤسسه توانا» و از شخصیت‌های جریان اپوزوسیون برانداز، طی یادداشتی مورخ ۲۳ اسفند ۱۴۰۲ در نشریه آمریکایی «پرسوئیشن»، رضا پهلوی، فرزند شاه مخلوع را مقصر شکست شورش پاییز ۱۴۰۱ محسوب کرده است.

 وی ناآرامی‌های پاییز ۱۴۰۱ را مهم‌ترین نمود تجمعات مردمی پس از انقلاب دانسته و معتقد است موج همبستگی دیاسپورای ایرانی از یک‌سو و اعلام هم‌دردی شخصیت‌های سیاسی، رسانه‌ای و هنری کشورهای غربی از سوی دیگر، براندازان را به پیروزی این «جنبش برابری‌طلبانه، سکولار، اومانیستی و صلح‌آمیز»، امیدوار کرده بود.

معمارصادقی اولین دلیل شکست آن شورش را «رعب‌افکنی حکومت از طریق اعدام و شکنجه» و «اختلاف‌افکنی ارتش سایبری حکومت بین مخالفان» قلمداد کرده است. در عین حال دولت بایدن را نیز به دلیل «مماشات با حکومت و اجتناب از سخت‌گیری در تحریم نفت» در شکست آن شورش، مقصر خوانده است. هم‌چنین اتحادیه اروپا را نیز به دلیل پرهیز از الصاق سپاه پاسداران به فهرست «سازمان‌های تروریستی»، سرزنش می‌کند.

اما بخش دیگر یادداشت وی، جریان سلطنت‌طلب در اپوزوسیون برانداز را هدف انتقاد قرار داده است. وی اشاره دارد که ائتلاف شخصیت‌های برانداز در جریان نشست «دانشگاه جرج‌تاون» برای تشکیل یک «گروه همبستگی» به هدف «ادغام اپوزوسیون خارج از کشور و ارائه یک آلترناتیو واحد به جامعه بین‌المللی» تشکیل شد. او در ادامه این ائتلاف، دعوت از رضا پهلوی و مسیح علی‌نژاد به کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۲۳ را زمینه‌ای برای تشکیل «دولت در تبعید» می‌داند که به دلیل شکست «منشور همبستگی» به شکست انجامید.

 معمارصادقی می‌نویسد:«ضعف پهلوی در رهبری، به زودی آشکار شد. او علی‌رغم میل یا شاید به دلیل منش ملایم خود، مشاورانی را انتخاب کرده که بر نوعی ناسیونالیسم ایرانی تمرکز کرده و خواستار اقدامات انتقام‌جویانه و حذف خشونت‌آمیز مخالفان پهلوی مانند جریان‌های چپ‌گرا هستند. همکاران پهلوی، به جای اقدام واقعی علیه حکومت، وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی، صرف حمله به دیگر رهبران اپوزوسین می‌کنند و این دقیقاً زمانی رخ داد که بیش از همیشه به یک جبهه متحد، نیاز بود».

معمارصادقی که از حامیان حمله نظامی به ایران است، به اپوزوسیون توصیه کرده از «اشتباهات قبلی درس بگیرد تا در زمانی که در آینده بار دیگر بسیج توده‌ای علیه حکومت شکل گرفت، بتواند این جنبش را به یک انقلاب تمام‌عیار بدل کند».

 فضاسازی شدید بخشی از اپوزوسیون علیه رضا پهلوی را می‌توان تلاشی برای گریز از اتهام انفعال دانست. زیرا در شرایطی که بخشی از آنان سال گذشته گمان داشتند که ائتلاف براندازان موفق خواهد شد، برای عبور از انفعال و رخوت، قصد دارند ضمن مقصریابی نسبت به چرایی شکست آن ائتلاف، زمینه را برای احیای دوباره آن، بدون حضور سلطنت‌طلبان، فراهم کنند.