اعمال شب و روز بیست و چهارم ماه مبارک رمضان

 برای شب‌های دهه آخر ماه مبارک رمضان دو گونه دعا نقل شده است: نخست دعاهایی که مشترک میان همه شب‌های این دهه است که در هر شب از دهه آخر ماه رمضان خوانده می‌شود و دیگر، دعاهایی که مخصوص هر شب از دهه آخر است.

دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ یا جَوادَ السّائلین

خدایا در این روز از تو درخواست می‌کنم آنچه را که رضای تو در اوست، و به تو پناه می‌برم از آنچه تو را پسند است و از تو توفیق می‌خواهم که در این روز به فرمان تو باشم و هیچ نافرمانی نکنم، ای عطا بخش سوال‌کنندگان.

نماز شب بیست و چهارم ماه رمضان

برای شب بیست و چهارم ماه مبارک رمضان هشت رکعت نماز به هر سوره که میسر شود مورد سفارش قرار گرفته است.

دعای روز بیست و چهارم رمضان از مجموعه امام سجاد (ع)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثامن و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیلة الرابعة و العشرین من شهر رمضان ، فصل فیما یختص بالیوم الرابع و العشرین ، دعاء آخر فی الیوم الرابع و العشرین من شهر رمضان من مجموعة مولانا زین العابدین ص :

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و هشتم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و چهارم ماه، فصل دعاهای مخصوص روز بیست و چهارم به نقل از مجموعه‌ی مولی امام زین العابدین-صلوات اللّه علیه-:

یَا فَالِقَ الْإِصْبَاحِ وَ یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ سَکَناً (وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً) یَا عَزِیزُ

ای خدایی که سپیده‌دم را شکافته و شب را مایه‌ی آرامش و آفتاب و ماه را برای حسابرسی قرار دادی، ای سربلند

یَا ذَا الطَّوْلِ وَ الْمَنِّ وَ الْقُوَّةِ وَ الْحَوْلِ وَ الْفَضْلِ وَ الْإِنْعَامِ وَ الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ

ای صاحب بخشش و عطا و نیرو و بازدارندگی و تفضّل و پاداش و شکوه و بزرگواری،

یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا فَرْدُ یَا مُؤْمِنُ یَا مُهَیْمِنُ یَا اللَّهُ یَا ظَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا بَاطِنُ

ای خدا ای رحمت‌گستر ای یکتا ای ایمنی‌بخش ای نگاه‌بان چیره، ای خدا ای پیدا، ای خدا ای پنهان،

یَا اللَّهُ یَا حَیُّ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلَاءُ

ای خدا ای زنده، ای خدایی که معبودی جز تو نیست، ای خدا ای خدا ای خدا، زیباترین نام‌ها و اوصاف برتر و بزرگمنشی و نعمت‌ها از آن تو است،

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَلَّا تَجْعَلَنِی مِمَّنْ إِذَا صَحَّ أَمِنَ وَ إِذَا سَقِمَ خَافَ وَ إِذَا اسْتَغْنَی فُتِنَ

از تو درخواست می‌کنم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی و مرا از کسانی نگردانی که وقتی تندرست می‌گردانی احساس ایمنی می‌کنند و هرگاه بیمار می‌شوند می‌ترسند و وقتی بی‌نیاز می‌گردند فریفته می‌شوند

وَ إِذَا افْتَقَرَ خَافَ وَ إِذَا مَرِضَ تَابَ وَ إِذَا عُوفِیَ عَادَ وَ لَا مِمَّنْ یُحِبُّ الصَّالِحِینَ وَ لَا یَعْمَلُ عَمَلَهُمْ وَ یُبْغِضُ الْمُسِیئِینَ

و هنگامی که نیازمند می‌گردند می‌هراسند و وقتی بیمار می‌شوند توبه می‌کنند و هرگاه سالم می‌شوند بازمی‌گردند و نیز از کسانی قرار مده که شایستگان را دوست دارند ولی عمل آنان را به‌جا نمی‌آورند و از بدکاران بدشان می‌آید

وَ هُوَ أَحَدُهُمْ وَ یُظْهِرُ السَّیِّئَةَ مِنْ أَخِیهِ وَ یَکْتُمُهَا مِنْ نَفْسِهِ وَ لَا یَعْنِیهِ رَغْبَتُهُ عَلَی الْعَمَلِ وَ لَا یَمْنَعُهُ رَهْبَتُهُ عَنِ الْکَسَلِ

درحالی‌که خودشان بدکار هستند و کار بد برادرشان را اظهار و کار بد خود را پنهان می‌دارند و تمایل آنان، آنان را بر عمل وانمی‌دارد و بیم آنان، آنان را از تنبلی بازنمی‌دارد.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْهُدَی وَ التَّقْوَی وَ السَّعَةَ وَ الْعَافِیَةَ وَ الْغِنَی عَمَّا حَرَّمْتَ عَلَیَّ وَ الْعَمَلَ فِی طَاعَتِکَ فِیمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی

خداوندا، از تو هدایت و تقوا و گستردگی [روزی] و عافیت و بی‌نیازی از اموری را که بر من حرام نموده‌ای و عمل در راستای طاعتت در آنچه دوست می‌داری و می‌پسندی، خواهانم.

رَبِّ اصْرِفْ وَجْهِی عَنِ النَّارِ وَ اصْرِفِ النَّارَ عَنْ وَجْهِی اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ

پروردگارا، روی مرا از آتش جهنّم و آتش جهنّم را از روی من بازدار. خدایا، از تو خواستارم ای خدا ای یگانه و ای بی‌همتا ای بی‌نیاز،

یَا مَنْ (لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ) یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا قَاضِیَ الْحَاجَاتِ یَا مُنَفِّسَ الْکُرُبَاتِ

ای کسی که نه زاده‌ای و نه زاده شده‌ای و هیچ‌کس همتای تو نیست، ای شکوهمند ای بزرگوار، ای برآورنده‌ی خواسته‌ها و برطرف‌کننده‌ی اندوه‌ها،

یَا وَلِیَّ الرَّغَبَاتِ یَا مُعْطِیَ السُّؤْلَاتِ یَا کَافِیَ الْمُهِمَّاتِ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ طَهِّرْ قَلْبِی وَ زَکِّ عَمَلِی

ای سرپرست خواسته‌ها ای دهنده‌ی درخواست‌ها، ای کفایت‌کننده‌ی امور مهمّ، آنچه مرا به اندوه واداشته کفایت کن و وامم را ادا و دلم را پاک کن و عملم را پاکیزه گردان

وَ اکْتُبْ لِی بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ أَمَاناً مِنَ الْعَذَابِ وَ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ وَ نَصِیباً مِنَ الْجَنَّةِ وَ (أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ )

و رهایی از آتش جهنّم و ایمنی از عذاب و گذشتن بر [پل] صراط و بهره‌ای از بهشت را برای من بنویس و در جایگاه راستی وارد کن و به بخشش و فضل خود،

وَ ارْزُقْنِی مُرَافَقَةَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی جَنَّاتِ الْخُلْدِ وَ سُرُورَ الْأَبَدِ فِی دَارِ الْمُرُوءَةِ بِمَنِّکَ وَ فَضْلِکَ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ

همدمی با محمّد و آل محمّد را در بهشت‌های جاودانه و شادمانی ابدی در سرای جوانمردی روزی‌ام کن، ای شکوهمند و بزرگوار.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتَجِبْ لِی دُعَائِی وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِی وَ شَکْوَایَ وَ لَا تَقْطَعْ مِنْکَ رَجَائِی

خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و دعایم را مستجاب گردان و بر تضرّع و گله و زاری‌ام رحم آر و امیدم را از خود قطع مکن،

یَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ أَغِثْنِی وَ یَا جَارَ الْمُؤْمِنِینَ أَجِرْنِی وَ یَا عَوْنَ الصَّالِحِینَ أَعِنِّی یَا حَبِیبَ التَّائِبِینَ تُبْ عَلَیَّ

ای فریادرس یاری‌جویان به فریادم رس، ای همسایه‌ی مؤمنان پناهم ده، ای یاور شایستگان یاری‌ام کن، ای محبوب توبه‌کنندگان توبه‌ام را بپذیر،

یَا رَازِقَ الْمُقِلِّینَ ارْزُقْنِی یَا مُفَرِّجاً عَنِ الْمَکْرُوبِینَ فَرِّجْ عَنِّی یَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

ای روزی دهنده به نیازمندان روزی‌ام ده، ای گشاینده‌ی اندوه اندوهگینان اندوه مرا بگشا. ای نیرومند استوار، بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ وَ طَاعَتِکَ حَتَّی أَلْقَاکَ وَ أَنْتَ عَنِّی رَاضٍ غَیْرُ غَضْبَانَ إِنَّکَ ذُو مَنٍّ وَ غُفْرَانٍ [ذُو الْمَنِّ وَ الْغُفْرَانِ ]

و دل مرا بر دین و طاعتت استوار بدار تا این‌که با تو ملاقات کنم درحالی‌که از من خشنودی بی‌آنکه خشم بگیری، به راستی که تو بخشنده و آمرزنده هستی.

(رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ) بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَ آلِهِ وَ سَلَّم

پروردگارا، نیکی دنیا و آخرت را نصیبم کن و از عذاب آتش جهنّم نگاه دار، ای مهربان‌ترین مهربانان. درود و سلام خداوند بر سرورمان حضرت محمّد، پیامبر خدا و خاندان او.

دعای روز بیست و چهارم رمضان به نقل از سید بن باقی

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثامن و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیلة الرابعة و العشرین من شهر رمضان ، فصل فیما یختص بالیوم الرابع و العشرین ، دعاء آخر فی الیوم الرابع و العشرین بروایة السید ابن الباقی رحمه الله :

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و هشتم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و چهارم ماه، فصل دعاهای مخصوص روز بیست و چهارم به نقل از «سید ابن الباقی» -رحمه اللّه-:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَنْ (لَهُ الْحَمْدُ فِی الْأُولی وَ الْآخِرَةِ) وَ لَهُ الْحُکْمُ (وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُ الْأَمْرُ کُلُّهُ) یَا مَنْ هُوَ أَعْلَمُ (بِما فِی صُدُورِ الْعالَمِینَ )

خداوندا، از تو درخواست می‌کنم ای کسی که ستایش در دنیا و آخرت و فرمانروایی از آن تو است و همه‌یامور به‌سوی تو باز می‌گردد. ای خدایی که به آنچه در دل جهانیان است، آگاه‌تری،

یَا مَنْ (یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَیْهِ وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلی فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ )

ای خدایی که آفرینش را آغاز کرده و آن را بازمی‌گردانی و بر تو آسان‌تر است و نمونه‌ی برتر در آسمان‌ها و زمین از آن تو است و سربلند و فرزانه‌ای

یَا مَنْ (أَحْسَنَ کُلَّ شَیْ ءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ) ‬ یَا مَنْ هُوَ الْحَقُ (وَ هُوَ یَهْدِی السَّبِیلَ )

و ای خدایی که آفرینش هر چیز را زیبا قرار داده‌ای و آفرینش انسان را از گل آفریدی، ای خدایی که حقّ هستی و به راه [راست] رهنمون می‌گردی،

یَا مَنْ رَدَّ (الَّذِینَ کَفَرُوا بِغَیْظِهِمْ لَمْ یَنالُوا خَیْراً وَ کَفَی اللَّهُ الْمُؤْمِنِینَ الْقِتالَ وَ کانَ اللَّهُ قَوِیًّا عَزِیزاً)

ای خدایی که کافران را با خشم و کینه برگرداندی، درحالی‌که خیری را به دست نیاوردند و مؤمنان را از جنگیدن کفایت نمودی و نیرومند و سربلندی،

یَا مَنْ یَعْلَمُ مَا فِی الْأَرْضِ وَ ما یَخْرُجُ مِنْها وَ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَ ما یَعْرُجُ فِیها وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ

ای خدایی که از آنچه در زمین است و از آن بیرون می‌آید و از آسمان فرومی‌ریزد و در آن صعود می‌کند آگاهی و بسیار آمرزنده و مهربان هستی.

أَسْأَلُکَ بِمَا أَوْجَبْتَ عَلَی نَفْسِکَ لِمَنْ سَأَلَکَ وَ بِأَسْمَائِکَ کُلِّهَا وَ بِمَا نَاجَیْتُکَ بِهِ فِی یَوْمِی هَذَا أَنْ تُثَبِّتَنِی حَتَّی لَا أَزُولَ [أَزِلَ ]

به آنچه برای درخواست‌کنندگانت، بر خود واجب نموده‌ای و به همه‌ی نام‌های تو و به آنچه در این روز بدان با تو مناجات نمودم، خواهانم که مرا استوار بداری تا کنار نکشم [نلغزم] و هدایتم کنی تا گمراه نگردم

وَ أَنْ تَهْدِیَنِی حَتَّی لَا أَضِلَّ وَ أَنْ تَمْنَعَنِی أَنْ أَجْهَلَ أَوْ یُجْهَلَ عَلَیَّ وَ أَنْ أُشَایِعَ فِی سَفْکِ دَمٍ وَ لَا تُقَوِّینِی عَلَی ظُلْمِ أَحَدٍ

و مرا از نادانی و از نادانی دیگران بر من و از این‌که در ریختن خونی مشارکت کنم، بازداری و بر ستم کردن بر هیچ‌کس نیرومند نگردانی و از گروه ستمگران قرار ندهی

وَ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ وَ لَا تَجْعَلْنِی أُوَالِی لَکَ عَدُوّاً أَوْ أُعَادِی لَکَ وَلِیّاً أَوْ أَرْضَی لَکَ بِسَخَطٍ أَوْ أَسْخَطُکَ بِرِضًی

و این‌گونه قرار ندهی که دشمنت را دوست بدارم یا با دوست تو دشمنی ورزم یا با خشم، تو را خشنود گردانم یا با خشنودی، تو را خشمگین کنم

أَوْ أُقْصِی لَکَ طَالِباً أَوْ أُجِیبُ دَاعِیاً إِلَی ضَلَالَةٍ أَوْ أُکَذِّبُ دَاعِیاً إِلَی حَقٍّ أَوْ أَجْحَدُ بِآیَاتِکَ أَوْ یَحُلُّ بِی سَخَطُکَ أَوْ أَتَّبِعُ هَوَایَ بِغَیْرِ هُدًی مِنْکَ

یا جوینده‌ی تو را برانم یا فراخواننده‌ی به گمراهی را اجابت کنم یا فراخواننده‌ی به حقّ را تکذیب کنم یا آیات و معجزه‌های تو را انکار کنم یا مشمول خشم تو گردم یا بدون رهنمودی از تو، از هوس خود پیروی کنم

أَوْ أَقُولُ (لِلَّذِینَ کَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدی مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلًا) وَ أَسْأَلُکَ یَا رَبِّ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَخْیَارِ وَ تُحَرِّمَ جَسَدِی عَلَی النَّارِ

یا بگویم کافران از مؤمنان راه‌یافته‌تر هستند. ای پروردگار من، از تو درخواست می‌کنم که بر حضرت محمّد و خاندان خوب او درود فرستی و تن مرا بر آتش جهنّم حرام کنی

وَ تَجْعَلَنِی یَا رَبِّ مِنَ الْأَبْرَارِ (إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ) بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین

و-ای پروردگار من-مرا از نیکان قرار دهی، به راستی که تو مهرورز و مهربان هستی، به رحمتت ای مهربان‌ترین مهربانان، به راستی که تو بر هر چیز توانایی. درود خداوند بر سرورمان حضرت محمّد و خاندان پاک او.

دعای سبحان الذی یعلم ما تحمل کل انثی و ما تغیض الارحام

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثامن و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیلة الرابعة و العشرین من شهر رمضان ، فصل فیما یختص بالیوم الرابع و العشرین

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و هشتم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و چهارم ماه، فصل دعاهای مخصوص روز بیست و چهارم:

مِنْ دُعَاءِ الْیَوْمِ الرَّابِعِ وَ الْعِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ

از دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان

سُبْحَانَ الَّذِی (یَعْلَمُ ما تَحْمِلُ کُلُّ أُنْثی وَ ما تَغِیضُ الْأَرْحامُ وَ ما تَزْدادُ وَ کُلُّ شَیْ ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ

منزّه باد خدایی که تمام آنچه را که ماده‌ها به آن باردار می‌شوند و یا رحم آن‌ها می‌کاهد و یا می‌افزاید، می‌داند و هر چیز در نزد او اندازه‌ی خاصی دارد و دانای غیب و آشکار

الْکَبِیرُ الْمُتَعالِ سَواءٌ مِنْکُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَ مَنْ جَهَرَ بِهِ وَ مَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَ سارِبٌ بِالنَّهارِ)

و بزرگ و متعالی است، خواه سخن را نهان دارید و یا آشکار کنید و خواه در شب خود را نهان کنید و یا در روز آشکار گردید، خدایی که زندگان را می‌میراند

یُمِیتُ الْأَحْیَاءَ وَ یُحْیِ الْمَوْتی [الْأَمْوَاتَ ] وَ یَعْلَمُ (ما تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ) وَ یُقِرُّ فِی الْأَرْحَامِ مَا یَشَاءُ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی

و مردگان را زنده می‌کند و از آنچه زمین از تعداد آنان می‌کاهد آگاه است و هرچه را بخواهد تا سرآمد مشخص در رحم مادران مستقر می‌گرداند.

سُبْحَانَ اللَّهِ بَارِئِ النَّسَمِ سُبْحَانَ اللَّهِ الْمُصَوِّرِ سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ الْأَزْوَاجِ کُلِّهَا سُبْحَانَ اللَّهِ جَاعِلِ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ

پاکا خدای پدیدآورنده‌ی انسان‌ها، پاکا خدای صورت نگار، پاکا خدای آفریننده‌ی تمام جفت‌ها، پاکا خدای آفریننده‌ی تاریکی‌ها و نور،

سُبْحَانَ اللَّهِ فَالِقِ الْحَبِّ وَ النَّوَی سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ کُلِّ شَیْ ءٍ سُبْحَانَ اللَّهِ خَالِقِ مَا یُرَی وَ مَا لَا یُرَی

پاکا خدای شکافنده‌ی دانه و هسته، پاکا خدای آفریننده‌ی همه‌ی اشیا، پاکا خدای آفریننده‌ی موجوداتی که دیده می‌شوند و یا نمی‌شوند،

سُبْحَانَ اللَّهِ مِدَادَ کَلِمَاتِهِ (سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)

منزّه باد خدا به اندازه‌ی نوشتن کلمات او، پاکا خدا، پروردگار جهانیان.

ثَلَاثا

سه بار

فضیلت دهه آخر ماه رمضان

از شب بیست و یکم، دهه آخر ماه رمضان شروع می‌شود که از ارزش فراوانی برخوردار است و برای هریک از شب‌های این دهه اعمال و مناسک عبادی زیادی بیان شده است.

اعمال مشترک دهه آخر ماه رمضان

غسل

در هر شب از شب‌های دهه آخر غسل مستحب است.

«علیّ بن عبد الواحد نهدی» در کتاب خود آورده است که امام صادق-علیه السّلام-فرمود:

کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَغْتَسِلُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ

«رسول خدا-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-در دهه‌ی آخر ماه رمضان در هر شب غسل می‌کردند.»

اعتکاف در دهه آخر رمضان (مصباح المتهجد)

اعتکاف در دهه‌ی آخر ماه پرفضیلت و باشرافت رمضان بر زمان‌های دیگر مقدم است. در روایات متعدّد که «شیخ محمّد بن یعقوب کلینی» و «ابو جعفر محمّد بن بابویه» و جدّم «ابو جعفر طوسی» نقل کرده اند، آمده است:

قَدَّسَ اللَّهُ أَرْوَاحَهُمْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص کَانَ یَعْتَکِفُ هَذَا الْعَشْرَ الْآخَرَ [الْأَخِیرِ] مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ

خداوند ارواحشان را پاکیزه گرداند! - «رسول خدا-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-در دهه‌ی آخر ماه رمضان اعتکاف می‌نمود.»

فصل فی الاعتکاف فی العشر الأواخر من شهر رمضان و غیر ذلک

فصل اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان و غیر آن

الاعتکاف فی العشر الأواخر من شهر رمضان مستحب مندوب إلیه فیه فضل کثیر و هو اللبث فی مکان مخصوص للعباده و أفضل الأوقات للاعتکاف فی العشر الأواخر من شهر رمضان و قد بینا لیالی الغسل و هی أربع لیال لیله سبع عشره و تسع عشره و إحدی و عشرین و ثلاث و عشرین و إن اغتسل لیالی الإفراد کل‌ها و خاصه لیله النصف کان له فیه فضل کثیر

اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان مستحب است و به سندهای معتبر دارای فضیلت بسیاری است و مکان مخصوصی برای عبادت در نظر گرفته می‌شود و افضل اوقات برای اعتکاف، دهه آخر ماه رمضان است. بدان که در هر شب از شب‌های این دهه (دهه آخر رمضان) غسل مستحب است از جمله چهار شب، شب‌های هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و به خصوص در وسط شب فضیلت آن بیشتر است.

دعای بعد از فرایض و نوافل

کفعمی در حاشیه بلد الامین نقل کرده که حضرت صادق علیه السلام در هر شب از دهه آخر بعد از فرایض و نوافل می‌خواند

اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا حَقَّ مَا مَضَی مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ اغْفِرْ لَنَا تَقْصِیرَنَا فِیهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً

بار خدایا ادا کن از بهر ما حق آنچه گذشته از ماه رمضان و بیامرز تقصیر ما را در آن و بگیر آن را از ما پذیرفته و مقبول

وَ لاَ تُؤَاخِذْنَا بِإِسْرَافِنَا عَلَی أَنْفُسِنَا وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ لاَ تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَحْرُومِینَ

و مؤاخذه مکن ما را به اسراف ما بر نفس هامان و ما را از رحمت شدگان مقرر فرما و ما را از محرومان مگردان.

و فرمود هر که بگوید این را بیامرزد حق تعالی تقصیری که از او سر زده در ایام گذشته از ماه رمضان و نگه دارد او را از معاصی در بقیه ماه

استعاذه (مفاتیح الجنان)

شیخ کلینی در کافی از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود در دهه آخر ماه رمضان در هر شب ‬ می‌گویی:

أَعُوذُ بِجَلاَلِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ

پناه می برم به جلال وجه کریمت که بگذرد از من ماه رمضان

أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَهٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ

یا برآید سپیده دم از این شب بر من و من در پیشگاه تو بر خود گناه یا پیگردی داشته باشم که مرا بر آن عذاب فرمایی.

دعای دهه آخر ماه رمضان

کفعمی در حاشیه «بلدالاَمین» نقل کرده: که امام صادق (علیه‌السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهای واجب و مستحب می‌خواند:

اللّٰهُمَّ أَدِّعَنَّا حَقَّ مَا مَضیٰ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَاغْفِرْ لَنا تَقْصِیرَنا فِیهِ وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً، وَلَا تُؤاخِذْنا بِإِسْرافِنا عَلَیٰ أَنْفُسِنا، وَاجْعَلْنا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَحْرُومِینَ.

خدایا از ما حق آنچه را که از ماه رمضان گذشته ادا کن و کوتاهی ما را از عبادت در این ماه بیامرز و ماه رمضان را از ما پذیرفته تحویل گیر و ما را از زیاده‌روی‌های بر ضد خویشتن مؤاخذه مکن و از رحمت‌شدگان قرار ده، نه از محرومان.

و فرمود: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیری که در گذشته از ماه رمضان، از او سر زده بیامرزد و او را در باقیمانده ماه از گناهان بازدارد.

دعای هر شب دهه آخر ماه رمضان از اقبال

سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» از ابن ابی عمیر از مرازم نقل کرده: امام صادق (علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه می‌خواند:

اَللّهُمَّ اِنَّکَ قُلْتَ فی کِتابِکَ الْمُنْزَلِ، شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْانُ،

خدایا تو فرمودی در قرآنت که از آسمان نازل گشته «ماه رمضانی که قرآن در آن نازل گشته

هُدیً لِلنّاسِ وَ بَیِّنات مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ، فَعَظَّمْتَ حُرْمَةَ شَهْرِ رَمَضانَ

که آن قرآن راهنمای مردم و حجت‌هایی است از هدایت و تمیز» و بدین ترتیب حرمت ماه رمضان را

بِما اَنْزَلْتَ فیهِ مِنَ الْقُرْانِ، وَ خَصَصْتَهُ بِلَیْلَةِ الْقَدْرِ، وَ جَعَلْتَها خَیْراً مِنْ

با نازل فرمودن قرآن بزرگ کردی و به شب قدر مخصوصش داشتی و آن شب را بهتر

اَلْفِ شَهْر، اَللّهُمَّ وَ هذِهِ اَیّامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ، وَ لَیالیهِ قَدْ

از هزار ماه گرداندی خدایا این روزهای ماه رمضان بود که بر من گذشت و این شب‌های آن است که آن نیز

تَصَرَّمَتْ، وَ قَدْ صِرْتُ یا اِلهی مِنْهُ اِلی ما اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّی، وَاَحْصی

گذشت و من ای معبودم از این ماه به حالی درآمده ام که تو خود بهتر از من می‌دانی

لِعَدَدِهِ مِنَ الْخَلْقِ اَجْمَعینَ، فَاَسْئَلُکَ بِما سَئَلَکَ بِهِ مَلائِکَتُکَ الْمُقَرَّبُونَ،

و شماره اش را از همه مردم بهتر داری پس از تو خواهم بدانچه فرشتگان مقرّبت

وَاَنْبِیآؤُکَ الْمُرْسَلُونَ، وَعِبادُکَ الصّالِحُونَ، اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ

و پیامبران فرستاده ات و بندگان شایسته ات تو را بدان خواستند که درود فرستی بر محمّد و آل

مُحَمَّد، وَاَنْ تَفُکَّ رَقَبَتی مِنَ النّارِ، وَ تُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ، وَ اَنْ

محمّد و اینکه مرا از آتش دوزخ آزاد کنی و به رحمت خویش به بهشتم ببری و به

تَتَفَضَّلَ عَلیَّ بِعَفْوِکَ وَ کَرَمِکَ، وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبی، وَ تَسْتَجیبَ دُعآئی،

عفو و بزرگواری خویش بر من تفضل کنی و تقرّب جویی مرا بپذیری و دعایم را مستجاب گردانی

وَتَمُنَّ عَلَیَّ بِالاَْمْنِ یَوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کُلِّ هَوْل اَعْدَدْتَهُ لِیَوْمِ الْقِیامَةِ، اِلهی

و در آن روز ترس و وحشت با امان دادنم از هر هراسی که برای روز قیامتم آماده کرده ای بر من منت نهی خدایا

وَاَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَریمِ، وَ بِجَلالِکَ الْعَظیمِ، اَنْ یَنْقَضِیَ اَیّامُ شَهْرِ رَمَضانَ

پناه می برم به ذات بزرگوارت و به جلال و شوکت عظیمت که بگذرد روزها

وَلَیالیهِ، وَ لَکَ قِبَلی تَبِعَةٌ اَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنی بِهِ، اَوْ خَطیئَةٌ تُریدُ اَنْ تَقْتَصَّها

و شب‌های ماه رمضان و از تو در نزد من گناه یا پاداش بدی باشد که مرا بدان مؤاخذه کنی یا خطایی باشد که بخواهی آنرا از من تقاص کنی

مِنّی، لَمْ تَغْفِرْها لی، سَیِّدی سَیِّدی سَیِّدی، اَسْئَلُکَ یا لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اِذْ لا

و نیامرزیده باشی ای آقای من آقای من آقای من از تو خواهم ای که معبودی جز تو نیست زیرا

اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اِنْ کُنْتَ رَضیتَ عَنّی فی هذَا الشَّهْرِ، فَازْدَدْ عَنّی رِضاً، وَاِنْ

معبودی جز تو نیست که اگر در این ماه از من خشنود گشته ای بر خشنودی خویش از من بیفزا و اگر

لَمْ تَکُنْ رَضیتَ عَنّی، فَمِنَ الاْنَ فَارْضَ عَنّی یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا اَللهُ

هنوز خشنود نشده ای از هم اکنون از من خشنود شو ای مهربان‌ترین مهربانان ای خدا

یا اَحَدُ یا صَمَدُ، یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ.

ای یکتا ای بی نیاز ای که فرزند ندارد و فرزند کسی نیست و برای او همتایی نباشد هیچکس

و بسیار بگو:

یا مُلَیِّنَ الْحَدیدِ لِداوُدَ عَلَیْهِ السَّلامُ، یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکُرَبِ الْعِظامِ عَنْ

ای نرم کننده آهن برای حضرت داوود علیه السلام ای برطرف کننده گرفتاری و ناراحتی بزرگ از

اَیُّوبَ عَلَیْهِ السَّلامُ، اَیْ مُفَرِّجَ هَمِّ یَعْقُوبَ عَلَیْهِ السَّلامُ، اَیْ مُنَفِّسَ غَمِّ

ایوب علیه السلام ای گشاینده اندوه یعقوب علیه السلام ای زداینده غم

یُوسُفَ عَلَیْهِ السَّلامُ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، کَما اَنْتَ اَهْلُهُ اَنْ

یوسف علیه السلام درود فرست بر محمّد و آل محمّد بدانسان که تو شایسته آنی که

تُصَلِّیَ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، وَافْعَلْ بی ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَلا تَفْعَلْ بی ما اَنَا اَهْلُهُ

درود فرستی بر ایشان همگی و انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنی و انجام مده درباره ام آنچه من سزاوارم

دعای هر شب دهه آخر رمضان (بلدالامین)

لنتبع ذلک بِمَا ذَکَرَهُ اَلسَّیِّدُ اِبْنُ بَاقِی رَحِمَهُ اَللَّهُ فِی إِخْتِیَارِهِ مِنْ أَدْعِیَةِ اَلْعَشْرِ اَلْأَخِیرِ أَیْضاً

به دنبال آن، دعایی که سید بن باقی رحمه الله در اختیارش از دعاهای دهه آخر ماه رمضان نقل کرده و می‌خوانیم:

وَ یَقُولُ هَذَا اَلدُّعَاءَ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنَ اَلْعَشْرِ اَلْأَخِیرِ اَلْعَاشِرَةَ

و در هر شب از دهه آخر ماه رمضان این دعا را می‌خوانی:

اَللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ مُنْزِلَ اَلْقُرْآنِ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ قَدْ تَصَرَّمَ أَیْ رَبِّ إِنِّی أَعُوذُ بِوَجْهِکَ اَلْکَرِیمِ

أَنْ یَطْلُعَ اَلْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ أَوْ یَخْرُجَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَکَ عِنْدِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ

أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقَاکَ إِلاَّ غَفَرْتَهُ لِی بِرَحْمَتِکَ وَ جُودِکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ

اَللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ أَکْثِرْ وَ أَنْتَ قَائِمٌ وَ قَاعِدٌ

وَ رَاکِعٌ وَ سَاجِدٌ مِنْ قَوْلِکَ یَا مُدَبِّرَ اَلْأُمُورِ یَا بَاعِثَ مَنْ فِی اَلْقُبُورِ یَا مُجْرِیَ اَلْبُحُورِ

یَا مُلَیِّنَ اَلْحَدِیدِ لِدَاوُدَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اِفْعَلْ بِی کَذَا وَ کَذَا اَلسَّاعَةَ اَلسَّاعَةَ

حَتَّی یَنْقَطِعَ اَلنَّفَسُ.

ایران آنلاین
انتهای پیام/