تیتَک چیست و چه کاربردی دارد؟

سعید کاظمی – مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان غذا و دارو در گفت‌گو با خبرنگار اجتماعی «ایران آنلاین» هدف از راه‌اندازی سایت تیتَک را تامین اهداف چندین گروه معرفی و خاطرنشان کرد: «ذینفع‌های سامانه تیتَک متفاوت و متعدد هستند؛ کارشناس‌های سازمان غذا و دارو، بیمه، داروخانه‌ها و مردم عادی هر کدام بنا بر نیاز خود، از این سامانه بهره می‌برند. در واقع از ابتدا بنا بود میزان تجارت داخلی و خارجی فرآورده‌های سلامت‌محور از طریق این سامانه رصد شود تا نه‌تنها به جمع‌آوری دیتا و اطلاعات ارزشمند درخصوص همه این کالاها منجر شود که مبنایی برای برنامه‌ریزی تک‌تک این داروها باشد ضمن اینکه ذینفعان هم از اطلاعات به دست آمده این سامانه در جهت اهداف خود استفاده کنند.»

قابلیت‌ها و ملاحظات

به کمک سامانه تیتَک به آدرس اینترنتی www.ttac.ir می‌توان در کوتاه‌ترین زمان و نزدیک‌ترین مکان، داروهایی را که دسترسی به آنها نسبت به سایر داروها کمی سخت‌تر است تهیه کرد. این سهولت در دسترسی، مستلزم آن است که سامانه کمترین ضعف را داشته باشد، داروخانه‌ها اطلاعات شفاف‌تری را بارگذاری کنند و تمامی ذینفعان دست به دست هم دهند تا مسیرهای بعضا پُر پیچ‌وخم برای دسترسی به داروهای کم‌یاب‌ کوتاه‌تر و هموار‌تر شود.

به گفته سعید کاظمی، در حال حاضر به راحتی می‌توان برنامه «تیتَک» را از طریق نرم‌افزار «بازار» بارگیری و نصب کرد و به این ترتیب کلیه داروهایی را که مشمول استعلام شناسه رهگیری هستند جستجو و تهیه کرد. وی یادآور شد: علاوه‌براین بیماران و یا دریافت‌کنندگان فرآورده‌های سلامت می‌توانند به کمک سامانه تیتَک از اصالت کالایی که دریافت می‌کنند مطمئن شوند. ضمن اینکه افراد می‌توانند در صورت مواجه شدن با عوارض هر یک از داروها، موضوع را از طریق همین سامانه گزارش دهند و به این ترتیب کارشناسان را در جریان عوارض مخاطره‌آمیز یک داروی خاص قرار دهند. همچنین قیمت داروهایی که مشمول قیمت‌گذاری هستند در این سامانه مشخص است.
امکان ثبت شکایت نیز در این سامانه فراهم است؛ در صورتی که برخی داروخانه‌ها همراهی کافی با متقاضیان فرآورده‌های سلامت‌محور نداشته باشند و یا در موارد نادری برغم اعلام موجودی، داروی مد نظر را به بهانه عدم موجودی در اختیار بیمار قرار ندهد، افراد می‌توانند شکایت خود را در سایت تیتَک ثبت کنند تا کارشناسان حوزه دفتر بازرسی این شکایات را بررسی و از مراجع ذیربط پیگیری کنند.

«نکته‌ای که حین جستجوی دارو در سایت تیتَک باید مد نظر قرار داد این است که برخی داروها مشابه‌های داخلی و خارجی دارند که به واسطه فیلترهای موجود در سایت، می‌توان این مورد را حل و فصل کرد.»
سعید کاظمی با بیان این نکته ادامه داد: برخی از داروها به دلایلی وارد کشور نمی‌شوند، اما نمونه داخلی آن‌ها موجود است، کیفیت خوبی هم دارند و قابل اعتماد هستند. در این سامانه کارآمد این امکان وجود دارد که دارویی از یک برند خاص و یا نمونه‌های مشابه آن به راحتی جستجو و تهیه شود؛ تنها کافی است افراد از طریق فیلترهای موجود در سایت، نیاز خود را جستجو کنند.

دارو سرمایه ملی است

هرچند اولین بخش سامانه تیتَک از سال 1393 آغاز به کار کرد اما این سامانه همچنان در حال بروزرسانی، استقرار و تحلیل و توسعه است. کاظمی با تایید این روند، درخصوص هزینه‌ای که صرف راه‌اندازی این سامانه کاربردی شده است گفت: در ابتدا هزینه قرارداد اولیه این سامانه از سوی ذی‌نفعان تامین شد، اما در حال حاضر شرایط تغییر کرده و هزینه‌های مربوط به این سامانه از طریق بودجه وزارت بهداشت و درمان تامین می‌شود. با این احوال تاکنون و بر اساس ارزش روز، برای راه‌اندازی و اجرای سامانه تیتَک، نزدیک به یک‌هزار میلیارد ریال هزینه شده است که این رقم در مقابل بسیاری از سامانه‌های موجود در وزرات‌خانه‌ها و سازمان‌های دیگر، کمتر  است.

آنچه از نظر مهندس سعید کاظمی به عنوان دغدغه‌ای در خصوص سامانه تیتَک مطرح می‌شود این است که مانند بسیاری از فناورهای‌ها و امکانات تازه‌ای که در کشور مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، هنوز فرهنگ استفاده از این سامانه شکل نگرفته است، بسیاری از ذی‌نفعان همراهی کافی ندارند و در اعلام اطلاعات دقیق کوتاهی و حتی مقاومت می‌کنند.
گذشته از این متناسب با قابلیت‌های سامانه تیتک، بودجه لازم تعریف نشده، مضاف بر اینکه افرادی هستند که به دلیل ناآشنایی با این سامانه، در عوض یادگیری و همراهی با این سامانه کارگشا، مانع‌تراشی می‌کنند. البته تغییرات مدیریتی هم در این میان بی‌تاثیر نیست. روی کار آمدن مدیران و مقامات بالادستی متعدد و البته در برخی موارد کم‌توجهی به چنین فناوری‌هایی، مسیر رسیدن به اهداف سلامتی‌بخش را طولانی خواهد ساخت.
به گفته این متخصص، دارو سرمایه ملی است در حالی که بسیاری از دارو‌خانه‌ها وبیمارستان‌ها هنوز به این باور نرسیده‌اند و رفع چنین موانعی به فرهنگ‌سازی، صرف زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد.