جولان دیابت میان ۲۰ میلیون ایرانی

به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین،  این بیماری مزمن که نام شیرینی دارد اما همواره کام مبتلایان را تلخ می کند به مرض قند هم معروف است و زمانی رخ می‌دهد که بدن نمی‌تواند انسولین تولید کند یا نمی‌تواند به طور موثر از آن استفاده کند. اما به گفته متخصصان در آغاز ابتلا به دیابت و تشخیص زودرس این بیماری، با سهولت بیشتری می توان به وضعیت سلامتی بازگشت. این بیماری رابطه مستقیمی با چاقی و اضافه وزن دارد و اگر شما هم یکی از ریز فاکتورهای، کم تحرکی، استرس، وزن بالا، سبک زندگی ناسالم، زمینه ارثی و... را دارید این بیماری به شما از رگ گردن نزدیک تر است افزایش امار مبتلایان به دیابت فقط مختص کشور ما نیست. بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۲۱ میلادی ۵۳۷ میلیون بزرگسال یعنی۱ نفر در هر ۱۰ نفر مبتلا به دیابت بوده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ تعداد افراد مبتلا به دیابت به ۶۴۳ میلیون نفر افزایش یابد و ممکن است تا سال ۲۰۴۵ تعداد بیماران از مرز ۷۸۳ میلیون نفر بگذرد به همین دلیل روز جهانی دیابت را فرصتی برای افزایش آگاهی در مورد دیابت به عنوان یک موضوع مهم سلامت جهانی در نظر گرفتند.

۹۰درصد دیابت نوع ۲ دارند

دکتر علیرضا مهدوی مدیر برنامه کشوری دیابت و معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفتگو با «ایران» در خصوص شرایط دیابت در کشور می گوید: به طور کلی دیابت در سه گروه طبقه بندی می شود، دیابت نوع ۱، نوع ۲ و دیابت بارداری. دیابت نوع ۱ بیماری دوران کودکی و نوجوانی است ولی می‌تواند در هر سنی رخ دهد. در صورت تامین دائمی انسولین، آموزش، خودمراقبتی و اندازه گیری قند خون، مبتلایان به دیابت نوع یک می توانند در سلامت زندگی کنند. دیابت نوع ۲ بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود و معمولاً به سبک زندگی مربوط است و در همه کشورهای جهان در حال افزایش است. شمار مبتلایان به دیابت نوع ۲ که قابل پیشگیری است، بسیار بیشتر از تعداد مبتلایان به دیابت نوع یک است و اما دیابت بارداری که همان طوری که از نام آن مشخص است در بانوان باردار به دلیل تغییرات هورمونی رخ می دهد.

دکتر مهدوی با اشاره به اینکه سه چهارم افراد مبتلا به دیابت در سن کار هستند، توضیح می دهد: بر اساس آخرین مطالعات، حداقل ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشور مبتلا به دیابت هستند و تعدادشان بیش از ۷.۵ میلیون نفر برآورد می شود چنانچه افراد دارای اختلال عدم تحمل گلوکز (پیش دیابتی) را به این آمار بیفزاییم، رقم افراد دیابتی و پیش دیابتی به حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال می رسد. یعنی بیش از ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت یا در معرض ابتلا هستند. متاسفانه این بیماری چهارمین علت مرگ در اکثر کشورهای با درآمد بالا یعنی توسعه یافته محسوب می شود و در کشورهایی که از نظر اقتصادی در حال توسعه هستند شواهد علمی مبنی بر اپیدمی این بیماری وجود دارد. علاوه بر دیابت، اختلال تحمل گلوکز (  IGT) و اختلال قند ناشتا نیز از معضلات بزرگ در زمینه سلامت است. مبتلایان به این دو وضعیت را پیش دیابتی می نامند و این گروه بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی عروقی هستند. 

۷۸۴ میلیون نفر تا ۲۰۴۵ به دیابت مبتلا می شوند

وی با اشاره به اینکه دیابت نوع ۲ معمولاً بیماری میانسالان و سالمندان است می افزاید: متاسفانه این بیماری که روزی به سالمندان اطلاق می گرفت طی سال های اخیر به علت افزایش میزان چاقی، عدم تحرک بدنی و رژیم غذایی نامناسب در گروه سنی نوجوانان و جوانان نیز به طور فزاینده ای دیده می شود به طوری که تعداد مبتلایان به دیابت در گروه سنی ۲۰ تا ۷۹ سال  در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۳۷ میلیون نفر بوده است و پیش بینی می شود این تعداد تا سال ۲۰۴۵ از مرز ۷۸۴ میلیون نفر بگذرد.

مدیر برنامه کشوری دیابت با اشاره به روند افزایش دیابت در دنیا می گوید: تعداد مبتلایان به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ در همه کشورهای جهان در حال افزایش است و متاسفانه  بیش از ۷۵ درصد بیماران در کشورهای با در آمد کم و متوسط زندگی می کنند و نیمی از مبتلایان  به دیابت یعنی بیش از ۲۳۰ میلیون نفر از بیماری خود بی خبر هستند.

کاهش ۱۱درصدی هزینه های بهداشتی با پیشگیری

دکتر مهدوی در خصوص آمار مرگ و میر بیماران دیابتی در جهان هم بیان می کند: دیابت سالانه عامل مستقیم مرگ ۶ میلیون و هفتصد هزار نفر است اما آنچه که می تواند آرامش خاطری برای مردم ایجاد کند آن است که با در پیش گرفتن شیوه های سالم در زندگی تا ۷۰ درصد می توان از ظهور بیماری دیابت نوع ۲ جلوگیری کرد و این پیشگیری می تواند تا ۱۱ درصد از کل هزینه مراقبت های بهداشتی در نظام سلامت را کاهش دهد.

وی با تاکید بر اینکه چاقی و دیابت همبستگی مستقیم با یکدیگر دارند، بیان می کند: در مورد کنترل دیابت، فقط سنجش قندخون مورد تاکید نیست، بلکه همزمان باید فشارخون و چربی خون نیز کنترل شود چرا که دیابت تقریبا تمامی ارگان های بدن را درگیر می کند و نهایتا ممکن است به عوارض غیرقابل بازگشتی مانند، نارسایی کلیه، نابینایی، مشکلات نوروپاتی (درگیری اعصاب محیطی)، زخم پای دیابتی، قطع عضو، عفونت های مزمن و سکته های قلبی و مغزی منجر شود.

به گفته وی، در حال حاضر مسیر غربالگری دیابت را با تعیین خطرات حوادث قلبی و عروقی آغاز کردیم یعنی در افراد بالای ۴۰ سال، به صورت خود اظهاری سوالاتی در مورد وضعیت سلامتی شان پرسیده می شود و چنانچه علائمی را مشاهده کرده باشند، سریعا از آنها آزمایشاتی گرفته شده و به آنها اطلاع می دهیم که طی ۱۰ سال آینده چقدر احتمال دارد به عوارض قلبی یا مغزی کشنده مبتلا شوند و در این مسیر، قند خون، فشارخون و چربی خون شان نیز سنجیده می شود و چنانچه فردی مشکلی داشته باشد، برایش دارو تجویز شده و فرد در مسیر کنترل بیماری قرار می گیرد.

دکتر مهدوی در خصوص تاثیر وراثت در بیماری دیابت هم می گوید: در دیابت نوع ۲، سابقه خانوادگی نقش مهمی دارد، اما برخی عوامل هستند که بیشترین نقش را ایفا می کنند، مانند، بی تحرکی یا نداشتن تحرک کافی، چاقی، اضافه وزن، افزایش کلسترول خون، دیابت بارداری، فشارخون و تغذیه ناسالم، چاقی شکمی، افزایش سن و پیش دیابتی بودن می تواند بیشتر از ارثی بودن شما را در معرض ابتلا به دیابت قرار دهد.

برآورد هزینه ۳/۷۸ میلیارد دلاری برای دیابت نوع ۲

مدیر برنامه کشوری دیابت با اشاره به هزینه های دیابت بر اقتصاد سلامت در کشور بیان می افزاید: با توجه به اینکه تعداد کل بیماران دیابتی در جمعیت بالای ۲۵ سال در ۲۰۲۰  بیش از هفت و نیم میلیون نفر تخمین زده شده در همان سال شیوع دیابت نیز  ۱۴.۱۵ درصد برآورد شده است طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، هزینه کلی دیابت نوع ۲ در ایران ۳/۷۸ میلیارد دلار برآورد شد به طور کلی حدود ۸.۶۹ درصد کل هزینه های سلامت در ایران برای کنترل بیماران دیابت نوع ۲ مصرف می شود حال مطالعات نشان می دهد مداخلات روش زندگی (Life Style) مي‌تواند بروز دیابت را حداقل ۱۱ سال به‌تاخیر بیاندازد و حتی در۲۰ درصد موارد بروز آن را منتفی كند. مداخلات موثر در روش زندگی شامل کاهش وزن حداقل تا ۷درصد از وزن اولیه فرد با استفاده از رژیم غذایی سالم کم چربی و کم کالري و فعالیت بدنی با شدت متوسط حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته است. نا گفته نماند تخمین هزینه هاي مداخلات پیش‌گیرانه، بستگی به منطقه و شرایط ارايه خدمت و قیمت تمام شده خدمت داشته و در هر کشور متفاوت است اما می تواند بسیار موثر باشد.

به گفته دکتر مهدوی، مطالعات نشان داده است غربالگري براي دیابت نوع ۲ در مقایسه با دیگر غربالگري‌ها هزینه‌اثربخش تر بوده بخصوص اگر در مبتلایان به فشارخون (در هر سنی) و یا در افراد ۷۵-۳۰ سال انجام شود.

وی در پایان میزان آگاهی از دیابت را بیش از ۷۳ درصد در کشور برآورد می کند و می گوید: فراموش نکنیم که اگر به دیابت مبتلا شده باشیم، بیماری همیشه همراهمان بوده و باید با آن کنار آمده و داروها را مصرف و سبک زندگی خود را اصلاح کنیم تا به عوارض جانبی آن دچار نشویم.

خبرنگار: محدثه جعفری