چرا سازمان محیط زیست یکی از طرح های ملی خود را متوقف کرد؟
طبیعت گردی آشوراده در تعلیق
«شینا انصاری» رئیس سازمان حفاظت محیطزیست کشور می‌گوید، گزارش سازمان بازرسی برای تصمیم‌گیری درباره طرح ملی گردشگری آشوراده مفید بوده است.
به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، پای سازمان بازرسی پس از آنکه در سال گذشته و پس از 20 سال، دولت وقت اعلام کرد تکلیف طرح گردشگری را روشن و آن را اجرایی می‌کند به میان کشیده شد. این سازمان نظارتی ایرادهایی به طرح وارد کرد که به مطالبه فعالان حوزه محیطزیست تبدیل شد.
ورود سازمان بازرسی به آشوراده
سازمان بازرسی ابتدا پرسید، چرا بر خلاف قانون موجود که مدیریت یکپارچه پناهگاه حیات‌وحش میانکاله را به اداره‌کل حفاظت محیطزیست مازندران داده است، ناگهان اداره‌کل حفاظت محیطزیست گلستان دارای اختیارات فراقانونی در این منطقه شده است؟ همچنین این سؤال را مطرح کرد که چرا برخلاف آیین‌نامه، «ارزیابی اثرات زیست‌محیطی» به اداره‌کل حفاظت محیطزیست گلستان واگذار شده وقتی طبق قانون «کارگروه ملی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی» باید این موضوع را بررسی، تأیید یا رد کند. این سازمان با توجه به ارزش بالای زیستگاهی، از سازمان حفاظت محیطزیست خواست تا املاک خصوصی این منطقه را خریداری کند و در مالکیت دولت قرار دهد. این پیش‌شرط را هم گذاشت که حتماً گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی آشوراده باید بر پایه نتایج لایروبی خلیج گرگان انجام شود. نبود این گزارش را هم به سازمان حفاظت محیطزیست تذکر داد. از نگاه این سازمان نظارتی، نحوه بهره‌برداری از مناطق چهارگانه در طرح طبیعت‌گردی آشوراده خلأ قانونی دارد، برای همین هم سازمان بازرسی از سازمان حفاظت محیطزیست خواست، آیین‌نامه اجرای «قانون حفاظت و بهسازی محیطزیست» را تصحیح کند تا چهارچوب قانونی این مناطق مشخص شود. سازمان بازرسی با یادآوری مصوبه ۱۳۹۴ شورای عالی معماری و شهرسازی ایران هم آب پاکی را روی دست همگان ریخت و طرح را برخلاف قانون دانست. این مصوبه می‌گوید، مناطق نمونه گردشگری که در تلاقی با مناطق چهارگانه محیط‌زیستی هستند، باید لغو امتیاز و مجوز آنها باطل شود، به‌رغم این مصوبه، مجوز «منطقه نمونه گردشگری آشوراده» باطل نشد و این نتیجه از نگاه سازمان بازرسی بر خلاف قانون است. تصمیم‌گیران این سازمان نظارتی، همچنین از پردیسان خواستند تا آیین‌نامه‌ای در خصوص نحوه احراز صلاحیت مجری طرح در مناطق چهارگانه و مناطق مدیریتی حیات‌وحش تنظیم کند و این آیین‌نامه به نحوی باشد که وزن محیط‌زیستی، بر وزن توسعه‌ای و جنبه اقتصادی مجریان طرح غلبه کند و سابقه تخلف یا شکایت از سوی سازمان حفاظت محیطزیست و دیگر ادارات تابعه علیه مجری طرح، به دلیل تخریب محیطزیست وجود نداشته باشد. سازمان بازرسی به فقدان اجرای مزایده برای طرح گردشگری که شامل عدم انتخاب مجری، طبق طرق قانونی بوده هم ایراد وارد کرد و گفت، طرق قانونی در خصوص طرف قرارداد و مجری رعایت نشده است. در نهایت هم سازمان حفاظت محیطزیست مکلف شد اولاً نسبت به تعیین تکلیف قطعی قرارداد منعقده و ابلاغ نشده، اقدام کرده و قرارداد جدید بهره‌بردار، اخذ تمامی مجوزهای لازم و همچنین رعایت صحیح ارکان قرارداد صورت پذیرد. ثانیاً با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گلستان برای تعیین تکلیف تمام قراردادهای مفتوح قبلی در خصوص جزیره آشوراده، اقدامات لازم را انجام دهد.
تصمیم دولت پزشکیان برای آشوراده
بعد از آنکه پزشکیان به پاستور رفت و شینا انصاری به پردیسان، حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیطزیست، از بررسی طرح‌های موجود در آشوراده تا تصمیم‌گیری کارشناسی خبر داد. این تصمیم به اعتراض مسئولان استانی از جمله استاندار وقت گلستان که چندی پیش جایش را به استاندار جدید داد، منجر شد. آنها صحبت‌های ضرابی را به توقف طرح ملی گردشگری آشوراده که می‌تواند گره اقتصادی استان را باز کند، تعبیر کردند.
گره‌گشایی از اقتصاد با یک طرح گردشگری با واکنش فعالان روبه‌رو شد و آن را به آمارسازی و بهانه‌ای برای ایجاد طرح‌هایی بدون رعایت حقوق محیطزیست تفسیر و تعبیر کردند. فعالان محیطزیست که در دو دهه گذشته اجازه ندادند این طرح اجرایی شود، این بار هم پشت سازمان حفاظت محیطزیست ایستادند. سازمان هم اعلام کرد، اصلاً طرحی آغاز نشده که بخواهد متوقف شود. این مسأله را هم مشخص کردند که طرح گردشگری آشوراده قرار نیست متوقف شود، اما قرار است با رعایت حال و حقوق محیطزیست اجرایی شود. این اعلام نظر تا حدودی باعث سکوت دو طرف ماجرای طرح (موافقان و مخالفان) شد.
اجرای اصل 50
حالا حمید ضرابی، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیطزیست کشور، می‌گوید: در اجرای اصل ۵۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی نظام، قانون برنامه هفتم توسعه و برنامه‌های دولت چهاردهم با راهبرد حفاظت پایدار تنوع زیستی کشور از طریق مشارکت‌پذیری و توافق‌سازی، دانش‌محوری، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و اقتصادی کردن حفاظت با نقش دادن به مردم محلی، تلاش برای تحول‌آفرینی در این حوزه را آغاز کرده است. او می‌گوید: طبیعت‌گردی به عنوان یکی از فعالیت‌های سازگار با محیطزیست، به مثابه راهکاری برای همسو کردن منافع و جلب مشارکت مردم محلی، همواره مورد تأکید متخصصان محیطزیست بوده است، اما از دیگر سو، گردشگری بی‌ضابطه و کم‌توجهی به اصول گردشگری پایدار می‌تواند اثرات مخرب و ویرانگری را در پی داشته باشد.
ضرابی، انجام فعالیت‌های گردشگری در جزیره آشوراده با سابقه حدود سه دهه مناقشه و حساسیت‌های عمدتاً منفی اجتماعی و رسانه‌ای را در زمره اولین اولویت‌های معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیطزیست برای اقدامات اصلاحی با رویکرد تمرکز بیشتر بر حفظ محیط‌های طبیعی، سهم‌دهی به مردم محلی و بهره‌برداری پایدار از جزیره در سه ماه گذشته اعلام می‌کند و می‌گوید:« صدور دستور توقف موقت فعالیت‌های ناهماهنگی که در جزیره انجام می‌شد، اگر چه در ابتدا با برخی واکنش‌های منفی مقامات محلی حاشیه‌ساز شد، اما معاونت طبیعی و تنوع زیستی سازمان بی‌توجه به این حواشی با حمایت قاطع دولت و ریاست سازمان حفاظت محیطزیست کشور، با جلب مشارکت و همراهی مقامات استان گلستان و برگزاری ده‌ها ساعت جلسه با مدیران ارشد ملی و استانی در سازمان حفاظت محیط زیست کشور، برای اصلاح برنامه‌ها و استاندارد‌سازی فعالیت‌ها و همسو کردن اقدامات در دست انجام، موفقیت‌های چشمگیری به دست آورد.»
زهرا کشوری
دبیر گروه زیست بوم
انتهای پیام/