رئیس هیأت مدیره انجمن پسته در گفت‌و‌گو با «ایران» شایعه تحریم‌های اروپا را رد کرد
پای خودروسازان در کفش پسته‌کاران
پسته مهم‌ترین محصول غیرنفتی و ارزآور ایران با تاریخچه‌ای طولانی و پرافتخار است که پس از فرش یکی از اصلی‌ترین اقلام صادراتی کشور محسوب شده و نقش کلیدی در تولید ارزش افزوده و رونق اشتغالزایی دارد. استان کرمان، به‌عنوان قلب تپنده تولید پسته، از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در بازارهای داخلی و جهانی داشته و محصولات باکیفیتی را به دنیا عرضه کرده است.
به گزارش گروه استان‌ها ایران آنلاین، با این‌‌‌‌‌‌وجود، موانع متعددی مانند تحریم‌ها، محدودیت در تعاملات جهانی و نبود امکانی برای نقل وانتقالات مالی در روند تجارت این محصول کشاورزی به چشم می‌خورد که عملکرد این حوزه را تحت‌تأثیر قرار داده و جایگاه کنونی ایران در مسیر صادرات پسته را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، آلودگی پسته به سم آفلاتوکسین و شایعات مربوط به اعمال تحریم‌ها از سوی اتحادیه اروپاست؛ اخباری ضد و نقیض که هرازگاهی، شوک ناگهانی به بازار جهانی پسته وارد کرده و نگرانی‌هایی را در میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته ایرانی ایجاد می‌کند. اخیراً نیز اخباری مبنی بر ممنوعیت صادرات پسته ایران به اروپا به دلیل آلودگی به سم آفلاتوکسین و فرصت ۶ ماهه اتحادیه اروپا به ایران منتشر شده است. با وجود راه‌اندازی کارخانه پلاسما در رفسنجان به نظر می رسد این قبیل خبرسازی‌ها به قصد ایجاد تصویر منفی از کیفیت این کالای ایرانی در بازار رقابتی جهان باشد.
«محمد صالحی» رئیس هیأت مدیره انجمن پسته ایران، شایعه تحریم پسته ایرانی از سوی اتحادیه اروپا را رد و در گفت‌و‌گو با «ایران» خاطرنشان کرد: اروپا تنها هشدار داده که چنانچه مراقبت‌های لازم انجام نشده و طی 6 ماه آینده مشکل آلودگی پسته‌ها به سم آفلاتوکسین برطرف نشود، ورود این محصول ایرانی را ممنوع خواهد کرد. البته تلاش‌هایی برای رفع این مشکل شکل گرفته و به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو قرار است محصول پسته به منظور جلوگیری از آلودگی به سم، در بسته‌بندی‌های وکیوم 10 کیلویی بارگیری شده و به اروپا صادر شود.
پسته‌های آلوده به «آفلاتوکسین»
رئیس هیأت مدیره انجمن پسته ایران اظهار کرد: آفلاتوکسین یک سم قارچی است که در انواع خشکبار و غلات مثل ذرت، بادام زمینی، پسته و محصولات دیگر می‌تواند ایجاد شود. این سم در انواع موادغذایی رشد کرده و نه تنها پسته ایرانی بلکه پسته امریکا ، ترکیه و غیره را نیز آلوده می‌کند. سال گذشته سرمازدگی، باعث کمبود محصول شده و به تبع آن صادرکنندگان برای تأمین یک کانتینر پسته، مجبور به خرید این محصول از چندین کشاورز شدند. این موضوع نیز ریسک آفلاتوکسین را 3-2 درصد نسبت به استانداردهای اروپا بالاتر برد. خوشبختانه امسال محصول بیشتر شده و صادرکنندگان، پسته‌های صادراتی را در حجم بالاتر از کشاورز خریداری کرده و فرصت کنترل کیفیت پسته‌ها را نیز دارند.
طبق گفته رئیس هیأت مدیره انجمن پسته ایران، این هشدارها موضوع تازه‌ای نبوده و از سال 1373 تاکنون به یک روال تبدیل شده است. عمدتاً نیز کشورهای اروپایی، ژاپن و استرالیا نسبت به آلودگی محصولات به سم آفلاتوکسین سخت‌گیری بیشتری دارند. البته باید تأکید کرد که این موضوع تنها به پسته ایرانی اختصاص نداشته و سال گذشته تنها 3-2 درصد نسبت به استاندارد اتحادیه اروپا بالاتر بوده که امیدوارم با درایت کشاورزان، صادرکنندگان و در نهایت کنترل دولت به استاندارد قابل قبول رسیده و محدودیتی برای صادرات این محصول ارزآور ایجاد نشود.
«محمد صالحی» به آنالیز محصول پسته در داخل کشور و بارگیری و صادرات آن پس از اخذ تأییدیه سلامت اشاره کرده و گفت: آلودگی پسته‌ها به سم آفلاتوکسین می‌تواند در مسیر حمل‌و‌نقل نیز رخ دهد و در حال حاضر، به تشخیص وزارت کشاورزی و سازمان غذا و دارو، وکیوم کردن پسته‌ها راه‌حل بهتری است. البته باید این نکته را تأکید کرد که ممکن است پسته‌ای آلوده بوده و باوجود قرارگرفتن در وکیوم، فضای گرم موجود در بسته‌بندی باعث رشد قارچ شده و مشکل برطرف نشود، با این حال امیدواریم این مشکل با راه‌حل‌های صاحبنظران این محصول با ارزش، در کمترین زمان ممکن حل و فصل شود.
موانع صادراتی طلای سبز
رئیس هیأت مدیره انجمن پسته کشور، ارزش صادرات پسته ایرانی را به طور معمول بین 1.5 تا 2 میلیارد دلار تخمین زده و خاطرنشان کرد: تحقق این میزان منوط به این است که محصول دچار سرمازدگی، آفات یا مشکلات دیگر نشود. سال‌های گذشته به دلیل سرمازدگی، محصول پسته کمتر شده و با تشدید کم آبی، کشاورزان مجبور به کاهش میزان کشت در زمین‌های زراعی خود شدند. البته در مناطق و استان‌های دیگر کشور کشت‌های جدید انجام شده و پیش‌بینی می‌شود پایداری تولید پسته تا حداقل 20سال آینده به همین منوال ابقا شود یا افزایش پیدا کند. طبق گفته این مقام مسئول، ایران دومین صادرکننده پسته به دنیا پس از امریکاست. در حال حاضر پسته ایرانی بجز چند کشور، تقریباً به همه کشورها صادر شده و طرفداران بسیاری در هندوستان، اروپا، چین و کشورهای عربی... دارد. همچنین طی 2 ماه گذشته رکوردزنی جدیدی را ثبت کردیم و بیش از 25 درصد از محصول امسال را طی دو ماه گذشته صادر کرده‌ایم؛ این نشان می‌دهد که پسته ایرانی طرفداران بسیاری در سراسر دنیا داشته و با وجود سنگ‌اندازی‌های اروپا، صادرات این محصول ارزآور هرگز فلج نخواهد شد. با این حال، ما معتقدیم که باید به دستورالعمل همه کشورها احترام گذاشت. صادرات ما به اروپا زیر 8-7 درصد بوده و اتحادیه اروپا با جدیت، پیگیر پسته ایرانی است.
صالحی به موانع داخلی در مسیر صادرات پسته ایرانی نیز اشاره کرده و گفت: اصلی‌ترین مشکل صادرکنندگان پسته از تعهدات ارزی نشأت می‌گیرد. از سال‌ها پیش به دلیل تحریم‌های ناعادلانه، بازگشت ارز به کشور با چالش‌های جدی مواجه شده است. در حقیقت، صادرکنندگان مشکلی با وارد کردن ارز ندارند بلکه اختلاف بالای مورد نظر بانک مرکزی و قیمت ارز آزاد باعث بروز مشکلات عمده برای بازرگانان محصولات کشاورزی شده است. بر این اساس، بازگرداندن ارز با نرخ کنونی و روش‌های فعلی دشوارتر با متضرر کردن بازرگانان، میزان صادرات نیز را کاهش داده است. شاید اگر این محدودیت‌ها نبود، ما به جای 50 هزار تن صادرات در دو ماه گذشته، 80 هزارتن پسته ایرانی به دنیا صادر کرده و ارز بیشتری را نیز وارد کشور می‌کردیم.
چالش‌های ارزی و سیاستی
صالحی با اشاره به ارزش‌گذاری غیرواقعی گمرک برای محصولات صادراتی و رفع تعهدات ارزی با نرخ دستوری برای صادرکنندگان، گفت: الزام کشاورزان به بازگشت ارز صادراتی با بهای دلار غیرواقعی از صرفه اقتصادی صادرات پسته برای کشاورزان کاسته و با اجرای سیاست‌های ارزی مورد انتقاد، شرایط برای حذف صادرکنندگان اصیل پسته ایران در بازارهای جهانی را فراهم کرده است.
رئیس هیأت مدیره انجمن پسته ایران، به اقدام برخی خودروسازان نسبت به صادرات پسته و استفاده از ارز حاصل از صادرات آن برای واردات خودرو نیز اشاره کرده و ادامه داد: این موضوع مهم حاصل سیاستگذاری اشتباه در حوزه ارز و پیمان‌‌‌‌‌‌سپاری ارزی، مشکلاتی را در مسیر صادرات پسته نیز ایجاد کرده است. چرا که برخی از این مجموعه‌‌‌‌‌‌های فعال در صنعت خودروسازی، محصول (پسته) صادراتی خود را با تخفیف به بازار جهانی خصوصاً چین عرضه کرده و از اعتبار تولید این محصول در بازار جهانی کاسته‌اند. این صنایع با هدف بهره‌مندی از ارز برای واردات خودرو یا تجهیزات خودروسازی، اقدام به ارزان‌‌‌‌‌‌فروشی پسته ایرانی و تخریب بازار خریدوفروش این محصول کرده‌اند. در این خصوص پیشنهاد ما برای اصلاح این مشکل این است که واردات در مقابل صادرات خود این بنگاه‌ها برداشته شود و عملاً این شرکت‌ها از ارز حاصل از صادرات، صادرکنندگان پسته و دیگر خشکبار مجوز واردات بگیرند.
در همین راستا دولت باید فکر اساسی برای تولید و صادرات پسته مرغوب ایرانی کند؛ چرا که در صورت بی‌توجهی، ایران در آینده‌ای نزدیک بازارهای مهم جهانی را از دست خواهد داد.
برش
دانش هسته ای در خدمت سم زدایی از خشکبار
به اعتقاد کارشناسان، برای مقابله با اَفلاتوکسین دو راهکار پیشگیری از تولید سم و حذف آن از محصولات آلوده وجود دارد. پیشگیری بهترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار برای مقابله با اَفلاتوکسین است که با رعایت اصول کشاورزی مناسب مانند برداشت بموقع، خشک کردن سریع و اصولی پسته و نگهداری آن در شرایط بهینه امکان‌پذیر است. در همین راستا کشاورزان باید آموزش‌های لازم را دریافت کرده و استفاده از قارچ‌کش‌ها و مواد شیمیایی مجاز برای کنترل قارچ‌های مولد اَفلاتوکسین را در دستور کار قرار دهند. با وجود تلاش‌های پیشگیرانه، باز امکان آلودگی بخشی از محصولات کشاورزی وجود دارد. بهره‌گیری از دانش هسته‌ای برای آلوده‌زدایی با حفظ کیفیت محصولات، اهمیت دوچندان پیدا کرده و حذف اَفلاتوکسین و دیگر آلاینده‌ها از محصولاتی مانند پسته، بادام و غلات، پس از راه‌اندازی کارخانه پلاسما در رفسنجان تبدیل به واقعیت شده است. این کارخانه با ظرفیت پذیرش ۳ تن محصول در ساعت، در فاز نخست بهره‌برداری، سالانه ۶ هزار تن خشکبار و محصولات کشاورزی را فرآوری می‌کند.
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
انتهای پیام/