مشکل اصلی تهران برج‌سازی است

به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، نشست «تمرکز زدایی یا انتقال پایتخت» به همت انجمن جغرافیایی و خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز سه شنبه ۱۶ بهمن ۱۴۰۳ در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. بهناز پورخداداد دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه‌ای از گزارش این نشست در ادامه می‌خوانید.

در ابتدا، حسن کامران رئیس انجمن جغرافیایی ایران، ابراز داشت: امیدوارم این جلسه خروجی خوبی داشته باشد. ما برای جلسه امروز از مسئولان دولتی هم دعوت کرده‌ایم. در برنامه هفتم قانون آمایش سرزمین نوشته شده است. هر کاری که در کشور صورت گیرد، باید با نگاه آمایش باشد. ما در انجمن جغرافیایی مخالف انتقال پایتخت هستیم و تغییر مرکز سیاسی ضد برنامه هفتم و ضد آمایش است. مشکل اصلی ما در تهران برج سازی است که صاحبان قدرت و ثروت آن را در اختیار گرفته‌اند.

در ادامه، محمدتقی رهنمایی استاد پیشکسوت دانشگاه تهران، اظهار داشت: این نشست اولین نشست از سلسله نشست‌های ساماندهی تهران است و این نشست ها ادامه پیدا خواهد کرد. ما تصمیم ساز و مسئولین تصمیم گیر هستند. مسئولین باید پای صحبت‌های کارشناسان بنشینند اما بیشتر آن‌ها حوصله شنیدن ندارند. انتقال پایتخت از تهران به یک شهر دیگر اشتباه محض است. این نیازمند ساختن شهر جدید است که تجربه سخت شهرهای جدید نشان می‌دهد اکثر شهرهای تازه ساخت به مخروبه تبدیل شده اند.

وی افزود: در حال حاضر موضوع توسعه دریامحور با انتقال پایتخت آمیخته شده است اما باید این ها را از هم تفکیک کرد. ما قصد داریم صحبت‌های مطرح شده را به جامعه علمی بکشانیم. نوآوری و ایده پردازی در دستان نسل جدید است و نسل ما می تواند تجارب خود را به نسل جدید منتقل کند. در کنار سایر متخصصین باید از جغرافی دانان هم استفاده کرد و چه کسی بهتر از جغرافی دانان این سرزمین را می شناسد؟

در ادامه، کرامت الله زیاری، استاد دانشگاه تهران، اظهار داشت: من حدود سه دهه است که روی شهرهای جدید کار می کنم. مسئله پایتخت، مسئله یک شهر جدید است. در اینجا باید ابعاد اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، کالبدی، زیست محیطی و فرهنگی را مورد بررسی قرار داد. بعد باید نگاهی به تجارب جهانی انداخت. به لحاظ نظری، پایتخت باید در مرکز ثقل کشور باشد. منطقه مکران کمترین عرض را در دریای عمان دارد و انتقال پایتخت به این منطقه، تصمیم بسیار نپخته ای است. من سی سال پیش برآورد کردم که انتقال پایتخت ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه دارد. می توان گفت در دنیا فقط دو بار انتقال پایتخت موفقیت آمیز بوده است، یکی در آمریکا و دیگری در آفریقای جنوبی.

وی افزود: مشکلاتی که در تهران وجود دارد، در سایر مناطق کشور هم وجود دارد. تهران امروز به خاطر دولت رانتی و اقتصاد دولتی به این روز افتاده است. اگر تهران را هوشمندسازی کرد و اقتصاد را به بخش خصوصی واگذار کرد، مشکلات تهران حل خواهد شد. در حوزه سیاسی باید تصمیمات کارآمد بگیریم. با عدالت فضایی و عدالت اجتماعی بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

در ادامه، کامران صفامنش، معمار و پژوهشگر حوزه شهری، بیان داشت: من پژوهش در مورد تهران را قبل از انقلاب شروع کردم. انتخاب تهران به عنوان پایتخت بسیار انتخاب درستی بوده است. تهران محل تقاطع حرکت جاده ابریشم بوده است. اما امروزه معضلات تهران بسیار است و تقریبا بلایی نیست که بر سر این شهر نیاورده باشیم. تهران زمانی یک شهر قابل زیست و زیبایی بود. اما الان با شهری روبه‌رو هستیم که ویژنی ندارد و البته گرفتاری‌هایش صرفا به خاطر پایتخت بودنش نیست. حتی اگر پایتخت از تهران منتقل شود، باز هم مردم در این جا خواهند ماند. شهر با روش از بالا نگاه کردن کنترل نمی‌شود. اندیشه ورزی در مورد شهر، نگاه تازه تری را لازم دارد و باید از تجارب جهانی هم استفاده کنیم.

در پایان، مرادپور از کارشناسان سازمان برنامه و بودجه هم به ارائه گزارش مختصری از جلسات و نظرات مربوط به انتقال پایتخت پرداخت و بیان داشت: بحث فعلی انتقال پایتخت بر اساس گزارش مرکز همکاری ها و نحول و پیشرفت که زیر نظر ریاست جمهوری است، مطرح شده است که آن ها معتقد بودند انتقال پایتخت هزینه ای برای دولت در پی نخواهد داشت اما ما در سازمان برنامه معتقد هستیم مهم‌ترین مشکل انتقال پایتخت، تامین منابع مالی این طرح است و با توجه به نظرات مختلف ارگان های مختلف، فعلا نمی توان به یک جمع بندی نهایی رسید.