چه کسی به بیلبوردهای احسان نی‌زن مجوز داده است؟
اولین‌بار نیست که فضای بصری شهر ناگهان در تسخیر تصویر افراد ناشناس قرار می‌گیرد؛ تصویری که با شیوه اقناع و تبلیغ سعی می‌کند این ذهنیت را در مخاطب ایجاد کند که برای شناخت این شخص در اینترنت نام او را جست‌و‌جو کنند؛ موضوعی که به گفته کارشناسان فضای مجازی باعث می‌شود کلیک‌خور نام این شخص ناشناس بالا رفته و به این ترتیب در ذهن مردم جا باز کند، نمونه آن نیز کم نیست.
به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، به طور مثال چندی قبل استرابورد عجیبی از یک خواننده ناشناس و برگزاری کنسرت او در بزرگراه‌های اصلی شهر نمایان شد. خواننده‌ای که خیلی از مردم شناختی از او نداشتند و با جست‌و‌جو دراینترنت تلاش می‌کردند درباره‌اش اطلاعاتی به دست آورند. طراحی پوستر و محتوای تبلیغاتی این کنسرت نیز به طرز عجیبی یادآور تبلیغات کلاس‌های آموزش تست‌زنی و تقویت مهارت‌های کنکور و… بود. همزمانی این تبلیغ با اعلام نتایج کنکور، سبب شد بسیاری از شهروندان تصور کنند با این پوستر قرار است یک کلاس آموزشی برای کنکوری‌های سال آینده تبلیغ شود.
تبلیغاتی فاقد مفهوم
تبلیغات محیطی، تبلیغاتی هستند که برای دسترسی به مشتریان، زمانی که در خانه نیستند طراحی می‌شود. به گفته کارشناسان ارتباطات، تبلیغات در فضای باز با ارائه آزادی‌های خلاقانه‌تر و امکانات بی‌پایان، هنوز هم بخش پررونقی از دنیای بازاریابی است. در بسیاری از کشورها برای انتقال مفاهیم اخلاقی یا مواردی که نیاز به هشدار به شهروندان دارد، از بیلبوردهای شهری استفاده می‌شود. طرحی خلاقانه روی این بیلبوردها نقش می‌بندد تا رهگذران با اولین نگاه، پیام آن رادریافت کنند، اما وقتی پای درآمدزایی از بیلبوردها و استرابوردها به میان می‌آید، هر تصویر یا تبلیغی می‌تواند به نمایش درآید.
بزرگراه صدر یکی از پررفت و آمدترین بزرگراه‌های شمال پایتخت است؛ بزرگراه دو طبقه‌ای که برای تردد از غرب به شرق یا برعکس پایتخت، باید از آن گذر کنید. پایه‌ها و ستون‌های وسط این بزرگراه چند سالی است به تسخیر بیلبوردها و استرابوردهای تبلیغاتی درآمده است.
تا اینجای کار به نظر مشکلی نیست؛ مشکل از زمانی آغاز می‌شود که این بیلبوردها با تصاویر بی‌محتوا که حتی اصول اولیه تبلیغات نیز در آن رعایت نشده است مقابل دیدگان راننده‌ها و رهگذرانی قرار می‌گیرد که باید برای ساعت‌های طولانی در ترافیک این تصاویر را تحمل کنند. اولین سؤالی که در ذهن برخی از مردم شکل می‌گیرد این است که آیا به صرف پرداخت اجاره‌های میلیونی می‌توان هر محتوا یا تصویری را در بیلبوردها و استرابوردهای شهری به نمایش درآورد.
پای شرکت‌های تبلیغاتی درمیان است
بر اساس قانون مصوب شورای شهر، فضای تبلیغاتی پایتخت در اختیار سازمان زیباسازی شهرداری قرار دارد؛ سازمانی که یکی از وظایف اصلی آن کمک به بالا رفتن زیبایی بصری شهر و انجام کارهایی در مناسبت‌های مختلف که به زیبا شدن فضای شهر منتهی می‌شود.
یکی از این ابزارها بیلبوردها و استرابوردهای شهری است که طی سال‌های گذشته و در مراسم و مناسبت‌ها طرح‌های گرافیکی مرتبط روی آنها نقش بسته است، اما بسیاری از آنها به پیمانکارانی که شرکت‌های بزرگ تبلیغاتی دارند اجاره داده می‌شود و اینجاست که یک نفر با پول، می‌تواند فضای بصری شهر را از آن خود کند. به طور مثال یکی از شرکت‌های تبلیغاتی که به عنوان پیمانکار تعدادی از بیلبوردها و استرابوردهای شهری را در مزایده برنده شده است، هر بیلبورد و استرابورد شهری را روزانه به مبلغ ۵ میلیون تومان و ماهانه ۱۵۰ میلیون تومان اجاره می‌دهد.
علاوه بر آن، هزینه چاپ و نصب هر استرابورد ۶ میلیون تومان تعیین شده که بعد از عقد قرارداد و واریز پول، تبلیغ مورد نظر در فضای شهری که در نظر گرفته شده است روی بیلبوردها و استرابوردها نقش می‌بندد.
اما اینکه سازمان زیباسازی شهرداری تهران چه نقشی در این زمینه دارد، یکی از کارشناسان این سازمان که نمی‌خواهد نامی از او برده شود این‌گونه می‌گوید:«مجوز تصاویر و محتوای بیلبوردها و استرابوردهای تبلیغاتی در سطح شهر توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت مطبوعاتی و تبلیغات صادر می‌شود.
همه محتواها و مطالب آن باید توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأیید شود و زمانی که به تأیید آنها رسید، توسط پیمانکارانی که آنها را طی مزایده‌ای از سازمان زیباسازی اجاره کرده‌اند در سطح شهر منتشر می‌شود. ما به عنوان سازمان زیباسازی، دخالتی در محتوا یا اینکه تبلیغ چه کالا یا چه شخصی در این بیلبوردها انجام می‌گیرد، نداریم.
وی در ادامه گفت:«اگر این محتواها و تصاویر مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را داشته باشند از نظر ما منعی برای تبلیغات ندارند. به طور مثال برای تبلیغ گسترده آلبوم یکی از خواننده‌ها که شناخته شده هم نیست باید بگویم سازمان زیباسازی دخالتی در تبلیغ آلبوم ندارد و همه آن توسط شرکت‌های تبلیغاتی که با پیمانکاران ما در ارتباط هستند انجام می‌شود. البته این محتواها از مبادی مختلف بررسی می‌شود و اگر مشکل خاصی نداشته باشند مقابل دید عموم مردم قرار می‌گیرند.»
این کارشناس سازمان زیباسازی شهرداری تهران با اشاره به اینکه باید از این تابلوهای شهری درآمدزایی داشته باشیم تا بتوانیم آن را صرف خدمات شهری کنیم، گفت:«به طور مثال یک استرابورد یا بیلبورد برای سازمان زیباسازی باید سالانه ۱۰۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد و ما در این زمینه بازاریابی نمی‌کنیم چون مشتری خودش را دارد؛ یعنی مشتری آن می‌تواند صنایع خودرو‌سازی برای تبلیغ محصول جدیدشان باشد یا تبلیغ جواهرفروشی و کالای خاص و حتی کنسرت خواننده‌ها. به همین دلیل برای ما فرقی نمی‌کند تبلیغ کنسرت کدام خواننده روی این استرابوردها قرار می‌گیرد؛ ما فقط نظارت می‌کنیم قانون رعایت شود و وارد جزئیات نمی‌شویم و تک‌تک آنها را بررسی نمی‌کنیم.»
روی دیگر ماجرای تبلیغ خواننده‌های ناشناس و آلبوم آنها به معاونت هنری و دفتر موسیقی این معاونت بازمی‌گردد؛ جایی که مجوز این آلبوم‌ها صادر می‌شود. یکی از مسئولان این معاونت با تأکید بر اینکه اگر خطوط قرمز اعلام شده در آلبوم‌های موسیقی رعایت شود مجوز آن صادر می‌شود به «ایران» گفت:«ما مشکلی در زمینه صدور مجوز آلبوم موسیقی یا برگزاری کنسرت نداریم و روزانه ممکن است تا ۳۰۰ آهنگ برای بررسی و صدور مجوز به دفتر موسیقی معاونت هنری ارجاع شود.
کارشناسان این مرکز بعد از بررسی موسیقی و آلبوم‌ها اگر مورد خاصی نداشته باشند مجوز آن را صادر می‌کنند. معمولاً آهنگ یا آلبوم‌هایی برای گرفتن مجوز ارسال می‌شوند که خواننده مجوز اجرا دارد و در ترانه‌ها موارد و خطوط قرمز رعایت شده است، اما مسأله تبلیغات به ما مربوط نمی‌شود و معمولاً شرکت‌های ناشر و تهیه‌کننده‌ها بعد از صدور مجوز با هزینه‌هایی که به سازمان زیباسازی یا شرکت‌های تبلیغاتی پرداخت می‌کنند، تبلیغات گسترده‌ای در سطح شهر انجام می‌دهند.»
تبلیغات زیر سایه قوانین محلی
تبلیغات شهری در بسیاری از کشورهای اروپایی تابع قوانین محلی و شهرداری‌های هر منطقه است. مهم‌ترین شرط در تبلیغات محیطی بخصوص در سطح شهر، آلوده نشدن فضای شهری با تصاویر ناراحت‌کننده و همچنین لطمه نزدن به محیط‌زیست است. در هلند تبلیغات بیلبوردی در نزدیکی مراکز مسکونی ممنوع است و فقط در مجاورت مراکز خرید یا مرکز شهر دیده می‌شود.
مریم، ساکن شهر لاهه با بیان اینکه تبلیغات شهری تابع قوانین محکم و حتی سختگیرانه است، می‌گوید:«تبلیغات محیطی در شهرهای اروپایی بیشتر در وسایل حمل‌و‌نقل عمومی و ایستگاه‌های اتوبوس، مترو و مراکز خرید است و در مراکز مسکونی و حتی خیابان‌های اطراف آن ممنوع است. همچنین این تبلیغات باید با محیط‌زیست منطقه سازگار باشد و این‌گونه نیست که هر کسی با پرداخت پول بتواند تبلیغ کند. محتوای تبلیغات محیطی معمولاً شامل محصولات آرایشی و بهداشتی یا سوپرمارکت‌های بزرگ و گروه‌های موسیقی است که معمولاً توسط کمپانی‌های بزرگ تبلیغاتی انجام می‌گیرد.»
انتهای پیام/