عددهای حیرت آوری که در سرمای زمستانی فراموش شدند/ شرکتی در قواره یک کشور
خاک زمین آشکارا یخ بسته، اگر می شد با چشم دل نگاه کرد شاید ناله درختان را هم از سوز سرما می شنیدی. باد دشت شهریار با سردی تمام به صورتت سیلی می کوبد، گویی زمهریر میخواهد معنای واژه اش را به خورد مغزت دهد. همزمان بوی تند تخم مرغ فاسد شده شامه ات را آزار می دهد و تازه آنجاست که نگاهت با مردانی تلاقی می کند که یک روز کاملا ”عادی” را در فضای باز وسیع و بدون پوشش می گذرانند. اینجا ایستگاه تقلیل فشار گاز شماره ۴ استان تهران است، در سردترین صبح زمستان پُرزور ۱۴۰۳ خورشیدی.
گروه اقتصادی ایران آنلاین، این ایستگاه، یکی از پنج دروازه بزرگی است که در اطراف تهران، گاز را از خطو لوله های اصلی انتقال کشور دریافت و با کاهش فشار آن از هزار پی اس آی به ۲۵۰ پی اس آی، برای توزیع راهی ایستگاه های تقلیل فشار شهری می کنند تا در نهایت به پشت رگولاتورهای منازل اهالی تهران برسد.
کارکنان ایستگاه دائما در فضای باز باید بر روند کارکرد هیترهایی که گاز ورودی را کمی گرم می کنند تا تبدیل به کریستال یخ نشود، بر عملکرد سپریتورهای جداساز و رگولاتورهای ایستگاه نظارت کنند.
افزودن ماده بودارکننده مرکاپتان به گاز خروجی ایستگاه هم در همین جا انجام می شود. ماده ای که بوی تند و بدی به گاز می بخشد تا مصرف کننده از انتشار آن آگاه شود و در یک پارادوکس تامل برانگیز، بوی بدِ حیات بخش لقب می گیرد.
سوزسرمای دشت مغربی تهران تا آخرین لحظه ترک ایستگاه، ما که مهمانانش بودیم را رها نمی کند.
ساعتی بعد روبروی علیرضا اعوانی مدیرعامل شرکت گاز استان نشستم و به اعدادی که پشت سرهم می گوید فکر میکنم:شرکت گاز استان تهران گاز مصرفی ۴ میلیون خانوار را در ۴۹ شهر استان تامین می کند. بجز پنج مرکز دروازه شهری، ۴۷۷۰ ایستگاه موردی تقلیل فشار در اختیار دارد و ۲۴ هزار کیلومتر شبکه خط لوله گاز را مدیریت می کند.
تامین گاز ۴۵ نیروگاه برق کوچک و بزرگ و ۱۸۹ ایستگاه سی.ان.جی خودرو بخشی کوچک از گستره عملکرد این شرکت است. اما عددهای حیرت آور او هنوز شروع نشده.
اعوانی می گوید که سالانه ۲۶ میلیارد مترمکعب مصرف گاز استان تهران توسط این شرکت مدیریت می شود.
روزانه به طور متوسط ۷۱.۲ میلیون مترمکعب گاز در این استان تامین می شود اما این عدد متوسط در سردترین روز سال به ۱۲۷ میلیون مترمکعب و بیشتر می رسد.
در سی روز ابان امسال متوسط مصرف روی ۷۸ میلیون متر مکعب بود اما آذرماه به ۱۰۱ و دی ماه به ۱۱۰ میلیون مترمکعب رسید.
متعجب بودم از اینکه عددهای حیرت اوری که اقای اعوانی پشت سرهم اعلام می کرد چرا برای سیاستگذاران انرژی کشور تکان دهنده نیست؟
برای درک و فهم ابعاد حیرت آور این عددها و فهمیدن بزرگی مصرف ۱۲۷ میلیون مترمکعب گاز در روز کافیست به یاد بیاوریم که کل گازی که قرار بود از ترکمنستان و در خوشبینانه ترین حالت وارد کشور شود فقط ۷.۵ میلیون متر مکعب بوده است!
یا در مقایسه ای دیگر مثلا خوب است بدانیم کل گاز صادراتی روسیه به اروپا از مسیر اوکراین تنها ۴۳ میلیون متر مکعب در روز است، در همین روند مثلا شرکت بزرگ OMV که تامین کننده گاز کشور اتریش است تنها ۱۷ میلیون مترمکعب در روز گاز را از طریق خط انتقال اوکراین از مبدا روسیه دریافت می کند.
شاید هنوز فهم بزرگی این اعداد سخت باشد اما لااقل با یک مقایسه دیگر میسر شود. کل صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۳ یعنی دی ۱۴۰۱ تا دی ۱۴۰۲ تنها ۱۴ میلیارد مترمکعب بوده است اما در استان تهران حدود ۲۴ میلیارد مترمکعب گاز مصرف شده، یعنی استان تهران به تنهایی نزدیک به یک و نیم برابر کل صادرات گاز ایران به کشورهای ترکیه، عراق و ارمنستان، گاز وارد کرده (مصرف کرده).
این عددها اولین معنایی که به ذهن متبادر می کند این است که هم مصرف کننده و هم توزیع کننده در قد و قواره یک کشور هستند.
این قد و قواره کشوری اما زمینه ساز رشد اقتصادی استان تهران و شرکت گازش نشده است چرا که همه چیز در ذیل مفهوم "خدمات دولتی" سنجیده و فهمیده می شود. درباره ضرورت های تحول در نظام توزیع انرژی ایران مطالب بیشتری خواهم نوشت اما این مطلب کوتاه صرفا تلنگری بود که این عددهای حیرت آور و این کار سترگ شرکت گاز استان تهران که در قامت تامین کننده انرژی یک کشور با جمعیت متوسط کار می کند در هیاهوی زمستان سرد و نقل و بحث های داغ سیاسی فراموش نشود.
رضا وثوقی
انتهای پیام/