دانشآموزان پول‌ساز جنوب پایتخت خیلی نگران آینده نیستند؛
دیپلم با تضمین شغلی
دانشآموزان هنرستان پسرانه در منطقه ۱۵ پایتخت، دغدغه ورود به بازار کار ندارند، نهایت ۱۷ ساله‌اند اما با همین سن و سال کم در قامت یک نیروی کار ماهر ظاهر شده‌اند و تخصصی‌ترین و فنی‌ترین کارها را با کمترین میزان خطا و اشتباه به نتیجه می‌رسانند.
به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، اینجا چراغی روشن است؛ این مدرسه خانه‌ای برای تمرین پول درآوردن و اینها پدران آینده هستند که قرار است سفره‌هایی رنگارنگ بچینند. دانشآموزان این هنرستان پسرانه در منطقه ۱۵ پایتخت، دغدغه ورود به بازار کار ندارند. نهایت ۱۷ ساله‌اند، اما با همین سن و سال کم در قامت یک نیروی کار ماهر ظاهر شده‌اند و تخصصی‌ترین و فنی‌ترین کارها را با کمترین میزان خطا و اشتباه به نتیجه می‌رسانند. صفر تا صد کارهای مدرسه از تجهیز سالن‌ها، کارگاه‌ها، امور مربوط به پذیرایی از میهمانان و نظافت مدرسه، تا تعمیر ماشین مدیر، معاون و معلم‌ها، به همت همین نوجوان‌های مستعد انجام می‌شود. پسران پول‌ساز این هنرستان برای آمدن سر کلاس درس سر از پا نمی‌شناسند. شک ندارند با پایان این دوره تحصیلی، بازار کار با آغوش باز از آنها به عنوان نیروهای کار ماهر استقبال خواهد کرد.
به گواه مدیر مدرسه، بالغ بر ۹۵ درصد «دانش‌آموزهای فن‌کار» هنرستان هفتم تیر به بازار کار تخصصی راه پیدا کرده‌اند یا بدون شک بعد از پایان تحصیل به عنوان نیروی کار ماهر، وارد مشاغل تخصصی خواهند شد. «امیرمحمدجفایی» یکی از همین دانشآموزان است. سال آخر رشته مکانیک خودرو را پشت سر می‌گذارد و از دو سال قبل بعدازظهرها با پایان ساعت مدرسه، به عنوان مکانیک ماهر در یکی از محله‌های منطقه خاوران تهران مشغول کار است.
مکانیک مدرسه
ماشین‌ها گوشه‌ای از حیاط بزرگ هنرستان پارک شده‌اند و امیرمحمد و تعدادی از دوستانش از موتور ماشین تا لنت ترمز و دیسک و صفحه‌ها را وارسی و ایراد ماشین‌ها را برطرف می‌کنند. طی دو سال اخیر مدیر، معاونین و معلمان مدرسه برای تعمیر خودرو، سراغ مکانیکی جز «امیرمحمد» نرفته‌اند و این به دلیل اعتمادی است که به تشخیص و مهارت او دارند. مکانیک نوجوان در صورتی که نیاز به تعمیر قطعه خاصی داشته باشد، از دانشآموزان رشته ماشین‌ابزار و تراشکاری و در صورتی که نیاز به ساخت یک قطعه داشته باشد از دانشآموزان ریخته‌گری کمک می‌گیرد. او مشکلات مربوط به سیستم برق ماشین را هم با دانشآموزان رشته الکتروتکنیک درمیان می‌گذارد تا در حد ممکن، ماشین‌ها در همین حیاط مدرسه تعمیر شوند.
با او که مدت‌هاست نه تنها از پدرش پول توجیبی نگرفته که بعضی‌وقت‌ها کمک‌حال خانواده هم شده، در مورد این روزهایش صحبت می‌کنم و با سرخوشی ادامه می‌دهد: «صبح با کلی انرژی از خواب بیدار می‌شوم که این دلیلی جز درس خواندن در رشته فنی ندارد. عاشق مکانیکی هستم و از بچگی که پدرم پشت ماشین سنگین می‌نشست دلم می‌خواست وقتی بزرگ شدم مکانیک شوم و ماشین پدرم و همه مشتری‌هایی را که با اطمینان به مغازه من می‌آیند تعمیر کنم. حالا که وقت برآورده شدن آرزوهای بچگی من رسیده خیلی خوشحالم.»
امیرمحمد با اینکه ۱۷ ساله است، در دنیای مکانیکی حرفهای زیادی برای گفتن دارد، آنقدری که نه‌تنها مسئولین مدرسه که همسایه‌ها هم به مهارت او اعتماد دارند و از تعمیر گیربکس تا تعویض تسمه تایم و لنت خودرویشان را به او می‌سپرند. در مقابل این اعتماد هم امیرمحمد از مسئولین مدرسه دستمزدی نمی‌گیرد، چراکه باور دارد به کمک آنها به اینجا رسیده، اما برای همسایه‌ها ۵۰ درصد تخفیف قائل می‌شود. دلیل این کار را از او می‌پرسم و پاسخ می‌دهد: «قبل از اینکه رشته مکانیک خودرو را انتخاب کنم هم کار می‌کردم. آن وقت‌ها شاگرد مکانیکی بودم، اما نهایت کاری که به من سپرده می‌شد جارو زدن و ابزار دادن دست استادکار بود، اما هرچه جلوتر آمدم و چیزهایی را که در مدرسه یاد گرفتم در مغازه پیاده کردم، اعتماد او به من بیشتر شد و حالا دیگر صفر تا صد تعمیر یک ماشین را در مغازه انجام می‌دهم. وقتی صاحبکارم تا این حد دست من را باز گذاشت من هم با نهایت صداقت برایش کار می‌کنم، پدرم و همسایه‌ها هم همینطور؛ وقتی آنها به من با این سن و سال کم اعتماد می‌کنند و پیش مکانیک دیگری نمی‌روند من هم باید جواب اعتماد آنها را بدهم. از طرفی وقتی می‌بینم در این شرایط اقتصادی زندگی کردن برای اکثر مردم سخت شده، دلم می‌خواهد در حد توانم به آنها کمک کنم به همین خاطر مخلص پدرم که هستم، از همسایه‌ها هم نصف قیمتی که به مکانیک‌های محله می‌دهند دستمزد می‌گیرم. اینطوری هم مشتری‌های ثابت و بیشتری دارم، هم اینکه هر روز در دنیای بزرگ مکانیکی چیزهای بیشتری یاد می‌گیرم.»
پیوند فن و هنر
پیوند او با هنرستان «هفتم تیر» به ۳۴ سال قبل برمی‌گردد. ۴ سال اینجا درس خواند و ۳۰ سال در این هنرستان مشغول تدریس بود؛ «فردین قزل‌لو» که از سال‌های ابتدایی تأسیس این هنرستان، با این مجموعه در ارتباط بوده، در حال حاضر قدیمی‌ترین دانش‌آموز و همراه «هفتم تیر» است. اینطور که می‌گوید هنرستان در سال ۱۳۶۱ و با ۴ رشته تخصصی آغاز به کار کرد و از سال ۱۳۹۷ به این طرف که تعداد رشته‌های تدریس شده در این مدرسه به ۱۱ رشته تخصصی رسیده، یک‌هزار و دو دانش‌آموز به این هنرستان راه پیدا کرده‌اند و بی‌آنکه نگران آینده شغلی خود باشند، بهترین سال‌های زندگی‌شان را به یک تخصص پول‌ساز گره زده‌اند.
به‌رغم اینکه ایران دو دهه پیش از تأسیس این هنرستان یعنی در دهه ۴۰ مسیر صنعتی شدن را با سرعت بالایی طی کرده بود، از «فردین قزل‌لو» در مورد دیدگاه مردمان دهه ۶۰ نسبت به رشته‌های فنی می‌پرسم و پاسخ می‌دهد: «بیراه نیست اگر بگویم سالی که من وارد هنرستان شدم نسبت به رشته‌های فنی اقبال کم و بیشی وجود داشت، اما کمی که جلوترآمدیم دیدگاه مردم خیلی عوض شد. انگار نه انگار کشور به صنعتگران و نیروی کار ماهر نیاز داشت، تب دکتر شدن و تحصیل در خارج از کشور بالا گرفته بود و مردم به دانشآموزان رشته‌های فنی به چشم دانشآموزان تنبلی نگاه می‌کردند که توان ورود به رشته‌های نظری را ندارند. هرچند سخت، ولی بالاخره این نگرش در جامعه تغییر کرد و بنا بر شواهد موجود حالا به دوره‌ای رسیده‌ایم که بسیاری از مدیران باور دارند چر‌خ کارخانه‌های کشور بدون حضور نیروی کار ماهر نمی‌چرخد. به واسطه شکستن همین تابوها هم این روزها در هنرستان‌ها شاهد حضور دانشآموزان پرشماری هستیم که موفقیت را تنها در انتخاب رشته‌های پزشکی و وکالت نمی‌بینند، بلکه به دنبال تخصص و حرفهای رفته‌اند که سبب شده خود را چند گام جلوتر از دانشآموزان نظری ببینند و نه تنها از خواندن تک‌تک کتاب‌های درسی لذت می‌برند که باور دارند پیش از ورود به دانشگاه همین حالا میانبر زده‌اند، چم و خم ورود به بازار کار را آموخته‌اند و می‌توانند گلیم‌شان را از آب بیرون بکشند.»
هنرستانی‌های آینده‌دار
«صادقی» مدیر مدرسه هفتم‌تیر نیز با تأکید بر اینکه در دوره‌ای حضور داریم که دانشآموزان باهوش واردحوزه فن‌کاری خواهند شد، می‌گوید: «آنها صرفاً درس‌خوان نیستند بلکه در کنار تحصیل به کارهای مهارتی علاقه‌مندند و در امتداد همین مسیر هم تحصیل می‌کنند. اینها به این موضوع پی بردند که پیش از ورود به حوزه آکادمیک، برای درآمدزایی و کارآفرینی سیاست‌گذاری کنند و همراه با درس و تحصیل، مهارت بیاموزند. صرفاً پشت میزنشینی برای این دانشآموزان تعریف نشده، بلکه در کنار تحصیلات و آموزش فنون، درآمدزایی را هم در اولویت قرار می‌دهند. بنا بر همین دلایل است که باور دارم دانشآموزان رشته‌های فنی و حرفهای خلاق‌تر، بااعتماد به نفس بالاتر و دارای روحیه تیمی هستند و قدرت شبکه‌سازی در آنها چشمگیرتر است. آنها به جای اینکه با انتخاب رشته علوم انسانی و تجربی و یا ریاضی و فیزیک، یک پروسه ۷ تا ۸ ساله را طی کنند، اینجا در عرض ۳ سال سبک زندگی و شغل آینده خودشان را تعیین کرده‌اند.»
سفیران صنعت
صادقی که تلاش می‌کند به کمک همکارانش با تمرکز بر تبصره ۷۵ در آینده نزدیک این هنرستان در زمینه‌های صنعتی به درآمدزایی برسد از ارتباط مؤثر می‌گوید که با بخش صنایع برقرار کرده تا دانشآموزان از همین سنین پایه با مشاغل مرتبط آشنایی پیدا کنند. انجمن ملی صنایع پلیمر ایران یکی از همین بسترهاست که کمک کرده دانشآموزان این هنرستان پیش از سن معمول برای ورود به بازار کار، در جریان فرآیند حضور در مشاغل صنعتی قرار بگیرند. سعید ترکمان که ریاست این انجمن را بر عهده دارد از سال ۹۸ و به واسطه مدیر مدرسه با این هنرستان آشنا شده است. او که «هفتم تیر» را نمونه‌ای از مدارس ژاپنی می‌داند به جزئیات بیشتری اشاره می‌کند: «اینجا دانشآموزان صفر تا صد امور مدرسه را خودشان سر و سامان می‌دهند و هرکدام‌شان که عملکرد خوبی داشته باشند هفته‌ای یک مرتبه با مدیر مدرسه همراه می‌شوند و به عنوان دستیار در جریان امور خارج از چهارچوب درس خواندن و شاگردی قرار میگیرند تا به این ترتیب اعتماد به نفس حضور در فضای شغلی جدی را پیدا کنند. ضمن اینکه آنچه کمبود آن به وضوح احساس می‌شود، نیروی متخصص است به همین منظور شرایطی را فراهم کردیم تا دانشآموزان هفته‌ای دو مرتبه با حضور در شرکت‌های زیرمجموعه انجمن پلیمر، از نزدیک در جریان مشاغل صنعتی قرار گیرند و از همین سن و سال کم علاقه و انگیزه برای فعالیت‌های تخصصی و دست پیدا کردن به جایگاه شغلی مناسب در آنها ایجاد شود.»
نوجوان‌های پول‌ساز
در این مدرسه اعتماد به نفس و تخصص، حرف اول را می‌زند به طوری که تقریباً صفر تا صد کارهای مربوط به بخش‌های مختلف هنرستان توسط دانشآموزان همین مدرسه انجام می‌شود؛ طی ماه‌های اخیر هزینه تزئینات داخلی سالن اجتماعات هنرستان بالغ بر ۳۵ میلیون تومان برآورد شده بود که دانشآموزان رشته معماری، طی دو روز و با مبلغ ۱۱ میلیون تومان آن را به سرانجام رساندند یا برای تجهیز زمین چمن مصنوعی مدرسه رقمی حدود ۳۰۰ میلیون تومان نیاز بود که عمده کارهای تخصصی آن توسط دانشآموزان معماری، نقشه‌کشی، ماشین‌ابزار، جوشکاری، الکترونیک و... و با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از رقم تعیین شده، به سرانجام رسید. این دانشآموزان در ازای کارهایی که در بخش‌های مختلف مدرسه انجام می‌دهند نمره مهارتی بالا میگیرند و در صورتی که بعد از پایان ساعت مدرسه، فعالیت‌شان ادامه داشته باشد با ۵۰ درصد تخفیف، از مدرسه دستمزد میگیرند.
سهیلا نوری
روزنامه‌نگار
انتهای پیام/