هیلزبورو: زخمی التیام‌ناپذیر بر پیکر فوتبال انگلیس

به گزارش ایران ورزشی، پانزدهم آوریل سال ۱۹۸۹، روزی که برای همیشه در تاریخ فوتبال و حافظه جمعی مردم انگلیس ، به ویژه هواداران لیورپول، حک شد. ورزشگاه هیلزبورو در شفیلد، میزبان نیمه‌نهایی جام حذفی بین لیورپول و ناتینگهام فارست بود، اما این مسابقه هرگز به پایان نرسید. آنچه رخ داد، فراتر از یک فاجعه ورزشی، یک تراژدی انسانی با ریشه‌های عمیق در بی‌کفایتی، سوءمدیریت و دروغ‌پردازی بود. ۹۶ هوادار لیورپول جان خود را از دست دادند، و جامعه‌ای برای دهه‌ها در سوگ و جستجوی عدالت فرو رفت.

جمعیت عظیمی از هواداران لیورپول از ظهر راهی ورزشگاه شده بودند، مشتاقانه منتظر تماشای بازی بودند اما ورودی‌های کوچک و قدیمی سکوی غربی، گلوگاهی ایجاد کرد که به زودی به یک تله مرگبار تبدیل شد. ازدحام جمعیت لحظه به لحظه افزایش می‌یافت، و در کمال تعجب، هیچ پلیسی برای هدایت هواداران به سمت سایر قسمت‌های ورزشگاه حضور نداشت.

تصمیم ناگهانی و غیرمنتظره پلیس برای گشودن یکی از دروازه‌های خروجی، به جای حل مشکل، فاجعه را تسریع کرد. سیلی از جمعیت به سمت داخل ورزشگاه هجوم برد، بی‌خبر از اینکه در حال له کردن افرادی هستند که در نزدیکی فنس‌ها ایستاده‌اند. در این شرایط بحرانی، حضور حتی دو نیروی اسب‌سوار پلیس می‌توانست به عنوان سدی جلوی ورود جمعیت را بگیرد، اما این حداقل تدبیر نیز اندیشیده نشده بود.

ری لوئیس، داور مسابقه، تنها پنج دقیقه پس از آغاز بازی، به توصیه پلیس، آن را متوقف کرد. اما در بیرون از زمین بازی، مسابقه‌ای هولناک برای بقا در جریان بود. هواداران با بالا رفتن از همدیگر و فنس‌ها، برای فرار از له شدن و خفگی تلاش می‌کردند. تلاش مذبوحانه برای تنفس، برای رهایی، برای زندگی، اما برای بسیاری خیلی دیر بود.

در ساعات و روزهای پس از فاجعه، انگشت اتهام به سوی تماشاگران لیورپول نشانه رفت. دولت و پلیس، دلیل این تراژدی را "ازدحام جمعیت و اوباش‌گری تماشاگران لیورپولی" اعلام کردند. این اتهام، چهار سال پس از فاجعه هیسل، بر دوش هواداران لیورپول سنگینی می‌کرد و زخمی مضاعف بر پیکرشان می‌زد. حتی ژاک جورج، رئیس وقت یوفا، هواداران لیورپول را "هیولا" نامید اما شاید دردناک‌ترین و آسیب‌زننده‌ترین واکنش، تیتر روزنامه سان بود که تنها چهار روز پس از حادثه، با دروغ‌پراکنی و تهمت، خشم و نفرت را در شهر لیورپول و شمال‌غربی انگلستان شعله‌ور ساخت. این گزارش، که به دروغ هواداران را مقصر فاجعه معرفی می‌کرد، برای همیشه روابط این روزنامه با شهر لیورپول را تخریب کرد.

سال‌ها طول کشید تا پرده از دروغ‌ها برداشته شود و حقیقت آشکار گردد. خانواده‌های قربانیان، با پشتکار و عزمی راسخ، به مبارزه برای اثبات بی‌گناهی عزیزانشان ادامه دادند. جلسات حقوقی، تحقیقات و بازرسی‌های متعدد انجام شد، و سرانجام، حقیقت کم‌کم نمایان شد: فاجعه هیلزبورو نه یک حادثه، بلکه نتیجه بی‌کفایتی، سهل‌انگاری و دروغ‌پردازی مقامات بود.

۲۳ سال طول کشید تا مشخص شود که هیلزبورو نه تنها فاجعه‌ای بزرگ در تاریخ ورزش بریتانیا، بلکه فاجعه‌ای عظیم در تاریخ قضایی این کشور نیز بوده است. دیوان عالی بریتانیا رأی به بی‌گناهی کشته‌شدگان حادثه هیلزبورو داد، و دیوید کامرون، نخست‌وزیر وقت انگلیس، در یک سخنرانی رسمی در مجلس عوام، از "بی‌عدالتی مضاعف" در حق کشته‌شدگان عذرخواهی کرد.

هیئت منصفه در سال ۲۰۱۶ به این نتیجه رسید که اشتباهات پلیس و خدمات آمبولانس در مرگ قربانیان این فاجعه نقش داشته است. پلیس یورک‌شر جنوبی روایتی دروغ برای فرار از قبول مسئولیت اشتباهاتش ساخت و در عوض هواداران لیورپول را مقصر این فاجعه دانست. این تراژدی که در آن بیش از ۷۰۰ نفر نیز مجروح شدند، بیشترین تلفات جانی در تاریخ ورزش بریتانیا را رقم زد.

دیوید داکنفیلد، فرمانده پلیس در روز مسابقه در سال ۱۹۸۹، به قتل عمد فاحش در سال ۲۰۱۷ متهم شد. اما در سال ۲۰۱۹ در طی یک محاکمه مجدد تبرئه شد.

در سال ۲۰۲۱، افسران بازنشسته دونالد دنتون و آلن فاستر و وکیل سابق نیروی نظامی پیتر متکالف که متهم به اصلاح اظهارات برای به حداقل رساندن کاهش سهم مسئولیت پلیس یورک‌شر جنوبی بودند، پس از اینکه قاضی اعلام کرد هیچ پرونده‌ای برای آن‌ها وجود ندارد، از اتهاماتی مبنی بر انحراف مسیر عدالت مبرا شدند.

فاجعه هیلزبورو، تغییری اساسی در طراحی و مدیریت ورزشگاه‌های انگلیس ایجاد کرد. فنس‌ها برای همیشه از ورزشگاه‌ها برداشته شدند، و باشگاه‌ها ملزم شدند تا جایگاه‌های نشسته برای هواداران ایجاد کنند تا از تکرار چنین حوادث تلخی جلوگیری شود.

 در سالروز این اتفاق تلخ، باشگاه‌های مختلف ورزشی، رقابت را کنار می‌گذارند و با ارسال پیام‌های تسلیت به باشگاه لیورپول، همدردی خود را ابراز می‌دارند. سکوت یک دقیقه‌ای، سر دادن شعار "You'll Never Walk Alone" و برافراشتن پرچم‌های لیورپول، یادآور درد و رنج هیلزبورو و تعهد به یادآوری قربانیان است.