نگاهی به کتاب خاطرات احمد چلبی
مرد هزارچهره عراق
مصطفی
وثـــــــوق کیا
خبرنگار
عراق کشور همسایه ایران از جمله کشورهای عجیب در امر سیاست است. اگر همین الان به وضعیت این کشور نگاه کنید قطعاً دچار تشویش خواهید شد و این مسأله به خاطر تنوع قومی و نژادی و البته مذهبی این کشور است. بخشی از این تشویش نیز به خاطر سیاست‌هایی است که امریکا و انگلیس بعد از اشغال این کشور بر آن تحمیل کردند. هر چند در یکصدسال اخیر هم این مسأله بر آن حاکم بوده است. کودتاهای پی‌درپی و تغییر دولت در این کشور شاید برای مردمش امری عادی باشد. از طرفی دیگر یکی از ستون‌‌های مرجعیت شیعه در عراق مستقر است و این هم به پیچیدگی‌های امر سیاست در عراق افزوده است. حال در این وانفسای سیاست‌زدگی، سیاستمداران زیادی ظهور می‌کنند که از این فضا استفاده می‌کنند و رشد می‌کنند.
احمد چلبی سیاستمدار فقید و شناخته شده عراقی یکی از این افراد است که خود یکی از مظاهر پیچیدگی امروز سیاست در عراق در نیم‌قرن اخیر محسوب می‌شود. کتاب «آشنای ایران، دوست امریکا» ترجمه‌ای از خاطرات وی است که توسط وحید خضاب ترجمه شده و انتشارات ایران هم آن را منتشر کرده است. وی در خاطراتش بدون پرده‌پوشی از ارتباطات عجیب و غریبش با کشورهای متعدد می‌گوید. احمد چلبی سیاستمدار کردی است که ارتباطات خوبی با ایران دارد و در کتابش آن را ذکر می‌کند و بدون واهمه از تلاش‌هایش برای سقوط دولت صدام می‌گوید و بیان می‌کند چگونه در این راه از همکاری ایران بهره برده است. او که مشهور شده دولت امریکا را برای حمله به عراق مجاب کرده است، به صورت متعدد از جلساتش با سازمان سیا می‌گوید، اینکه چگونه طرح‌های ضد صدام را در کنگره امریکا به تصویب رسانده است و منتظر سقوط صدام مانده است.
یکی دیگر از پیچیدگی‌های احمد چلبی، فعالیت‌های اقتصادی خودش است. او که بشدت ثروتمند است و سهامدار چند بانک است، به هیچ عنوان از مدل فعالیت‌های اقتصادی‌اش حرفی نمی‌‌زند اما به صورت متعدد افراد عراقی و غیرعراقی دخیل در عراق را به فساد متهم می‌کند. با این حال احمد چلبی به‌رغم ارتباطاتش با کشورهایی که از نظر ایران دشمن محسوب می‌شدند اما همچنان با او کار می‌کردند و این از میان خاطرات وی آشکار و عیان است. از نکات جالب خاطرات وی ذکر اتفاقات بعد از حمله امریکا و سقوط صدام است که وی معتقد است اگر ایران همکاری نمی‌کرد هیچ‌گاه امریکا موفق به ساقط کردن صدام و دولت وی نمی‌شود. تحلیل وی نشان می‌دهد ایران با درک موقعیت عراق توانسته از این فرصت برای حضور و نفوذ در عراق به خوبی بهره‌برداری کند.