مفاهمه در نیویورک
حسن بهشتی‌پور
کارشناس مسائل بین‌الملل
سفر هفته آینده مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور به نیویورک مقر سازمان ملل متحد در ادامه سفرهای سالانه رؤسای جمهوری ایران به امریکا صورت می‌گیرد. این سفرها که فرصت مغتنمی جهت استفاه از تریبون سازمان ملل به منظور طرح نقطه نظرات جمهوری اسلامی است، جایگاه شایسته‌ای به شمار می‌آید تا ایران بتواند در آن، سیاست‌های خود را تبیین کرده و پیشنهادهای جدیدی در مورد مسائل جهانی و بین‌المللی در جهت کمک به برقراری صلح و امنیت در دنیا ارائه دهد. رئیس‌جمهور در این سخنرانی مهم می‌تواند به تبیین سیاست‌های جمهوری اسلامی در خصوص مسائل مهمی مانند برجام، بحران‌ها و جنگ‌ها در سطح منطقه، حقوق بشر، خلع سلاح و... بپردازد و افکار عمومی جهانی را با رویکردها و سیاست‌های ایران آشنا کند.
واقعیت این است که ایران همواره در ادوار مختلف برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، پیشنهادهای بسیاری ارائه کرده اما اجرایی شدن آن با اما و اگرهای زیادی روبه رو شده است. از این منظر افزون بر طرح ایده‌های مورد نظر هیأت ایرانی در سازمان ملل باید بستر اجرای آن ذیل تحقق راهبرد کلان جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی فراهم شود. یکی از ابعاد مهم حضور آقای پزشکیان در سازمان ملل، علاوه بر رایزنی‌های دوجانبه در دیپلماسی عمومی او برای تأثیرگذاری بر فضای نخبگانی و رسانه‌ای ارزیابی می‌شود. مشارکت فعال در مصاحبه‌ها و کنفرانس‌های مطبوعاتی که تجمعی از رسانه‌های مهم و متعدد جهان را در خود جای می‌دهد، می‌تواند در راستای دیپلماسی عمومی سازگار باشد.
در هر صورت به نظر می‌رسد که نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل فرصت مهمی است که از فضای رسانه‌ای و سازکارهای گسترده حاکم بر آن در جهت تبیین سیاست‌های ایران استفاده شود. گفت‌و‌گوی رئیس‌جمهور با رسانه‌های مهم و ذی‌نفوذ غربی هم در همین راستا باید در دستور کار قرار گیرد.
محور بعدی که در این گونه سفرها قابل توجه است نشست با ایرانیان مقیم امریکاست. ایرانیان ساکن در نیویورک، کالیفرنیا و سایر ایالت‌های امریکا نفوذ گسترده‌ای در بستر فرهنگی و سیاسی دارند و باید فضایی را مهیا کرد تا این گروه از ایرانیان را برای کمک به کشورشان و سرمایه‌گذاری در ایران جذب کرد؛ امری که فارغ از سیاست اعلامی رئیس دولت چهاردهم مبنی بر ایجاد وفاق و جذب همه ایرانیان در خارج از کشور نیست.
محور دیگری که شاید اصلی‌ترین هدف این سفر هم باشد نشست‌هایی است که با رهبران سایر کشورها برگزار می‌شود. چندین پادشاه، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر از جای جای جهان به مجمع عمومی سازمان ملل می‌آیند که می‌توان با صرف حداقل هزینه و کمترین زمان، در عالی‌ترین سطح با رهبران کشورها گفت‌و‌گو شود. بنابراین ملاقات‌های یک‌جانبه و چندجانبه در راستای دیپلماسی ایران می‌تواند تأثیرگذار باشد و امیدواریم که حداکثر بازدهی را داشته باشد.
گفت‌و‌گوهای دوجانبه رئیس‌جمهور با شمار زیادی از مقامات کشورها بویژه کشورهای حوزه غرب امکان مناسبی را برای ترویج سیاست خارجی دولت جدید ایران و رفع ملاحظات و تبیین خواسته‌های ایران فراهم می‌سازد. بویژه آنکه ایران و جهان غرب در فضایی حاکی از تنش و بی‌اعتمادی قرار دارند که رفع آن زیر سایه یک دیپلماسی هوشمندانه و مبتنی بر زبان مفاهمه امکان‌پذیر خواهد بود.