«ایران» روند هزینه و درآمد ایرانیان را بررسی می‌کند
درآمد و هزینه خانوارها در سال 1402
ایلیا پیرولی
خبرنگار
در سال 1402، با وجود افزایش هزینه خانوارهای دهک‌های دهگانه کشور نسبت به سال 1401، درآمد آنها نیز با رشد مواجه شده است.
تحقق رشد بالای 50 درصد
تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در سال 1402 نسبت به سال 1401، میانگین هزینه‌های سبد مصرفی خانوارهای شهری به 206 میلیون و 525 هزار تومان افزایش یافته که نسبت به به سال 1401 به میزان 50.6 درصد رشد نشان داده است. در همین حال، متوسط درآمد یک خانوار شهری در سال گذشته نسبت به سال 1401 با افزایش مواجه شده و از 166 میلیون و 664 هزار تومان به 256 میلیون و 937 هزار تومان رسیده است که معادل 53.9 درصد با رشد مواجه شده است. به بیانی دیگر به میزان 3.3 درصد درآمد خانوارها بیشتر از هزینه‌هایشان بوده و سهم هزینه‌ها از درآمد خانوارهای شهری حدود 80 درصد بوده که 20 درصد از درآمدشان مصرف نشده و به عنوان پس‌انداز باقی مانده است.
روند صعودی رشد درآمد
در سال گذشته درآمد مشاغل مزدی، آزاد و درآمد غیرشغلی در سطح شهرها به ترتیب 39.8، 63 درصد و 6.1 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. همچنین درآمد مشاغل مزدی، آزاد و غیرشغلی در سطح روستایی نیز به ترتیب 42.8 درصد، 47.6 درصد و 64.6 درصد نسبت به سال 1401 با رشد مواجه شده است. همچنین در این روند، سهم هر یک از منابع درآمدی در کل درآمد شهری به صورت 29.8 درصد از مشاغل مزدی، 16.9 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و 53.3 درصد از درآمدهای غیر شغلی و سهم هر یک از منابع درآمدی در کل درآمد روستایی نیز به صورت 30.2 درصد از مشاغل مزدی، 29.3 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و 40.5 درصد از درآمدهای غیر شغلی بوده است.
وضعیت قابل تأمل
بررسی گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که آهنگ رشد هزینه‌های خانوارهای روستایی نسبت به خانوارهای شهری با کندی همراه بوده است. نشان به آن نشان که رشد هزینه‌های سبد مصرفی این قشر در سال گذشته نسبت به سال 1401 کمتر از 50 درصد بوده است و در کانال 40 درصد قرار گرفته است. هزینه‌های خانوارهای روستایی در سال 1402 به 110 میلیون و 659 هزار تومان رسیده است. این در حالی است که درآمد خانوارهای روستایی در این سال به طور متوسط از مرز 140 میلیون تومان عبور کرده و به 149 میلیون و 292 هزار تومان رسیده است. میزان رشد درآمد خانوارهای روستایی در سال گذشته به 51.4 درصد رسیده است.
بر این اساس، 11.1 درصد رشد درآمد خانوارهای روستایی نسبت به هزینه‌هایشان بیشتر بوده و سهم 74 درصدی از درآمد را به خود اختصاص داده‌اند.
شفاف‌سازی سبد مصرفی
ارزیابی‌ها بیانگر آن است که رشد هزینه خوارکی‌ها در سبد مصرف خانوارهای شهری در سال 1402 نسبت به سال 1401، کمتر از رشد هزینه‌های غیر خوارکی‌ها بوده است. بدین معنا که سهم هزینه خوراکی‌ها 36.6 درصد بوده و رشد هزینه غیر خوراکی‌ها 55.9 درصد بوده است. سنگینی کفه هزینه‌های غیر خوراکی نشان می‌دهد که رشد تورم در گروه غیرخوراکی‌ها در سال 1402 بیشتر از سال 1401 بوده است و خانوارها بیشترین میزان درآمدشان را در این بخش هزینه کرده‌اند.
نشان به آن نشان که ترکیب هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری در سال 1402 نشان می‌دهد که 75.1 درصد هزینه آنها سهم غیر خوراکی‌ها بوده است. در این میان مسکن، سوخت و روشنایی با 56.7 درصد بیشترین میزان هزینه را به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل تأمل اینکه تفریحات، سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی کمترین میزان هزینه را به خود اختصاص داده و کمی بیش از 2 درصد از هزینه‌های خانوارهای شهری را از آن خود کرده‌اند. 24.7 درصد از هزینه‌های خانوارهای شهری به خوراکی‌ها اختصاص داده شده که در این میان گوشت با 24.7 درصد بیشترین میزان هزینه‌کرد را از آن خود کرده است. میوه و سبزی‌ها نیز با 17.3 درصد در رتبه بعدی قرار دارند.
برش
رکوردداری هزینه‌های مسکن
بررسی‌ها بیانگر آن است که در سال گذشته بازار مسکن و اجاره‌بها با رشد تورمی همراه بوده و در عین حال در گروه خوراکی‌ها نیز همچنان گوشت یکه‌تاز گرانی‌ها بوده است. سهم هزینه‌های غیر خوراکی‌ها در خانوارهای روستایی کمتر از خانوارهای شهری بوده و در این سال 60.4 درصد از هزینه‌های خانوارهای روستایی را به خود اختصاص داده است و سهم هزینه‌های خوراکی نیز 39.6 درصد بوده است. مسکن با 35.7 درصد بیشترین سهم هزینه‌های غیر خوراکی و گوشت نیز با 24.2 درصد بیشترین سهم در بین خوراکی‌ها را به خود اختصاص داده است.