۲۰ نکته که باید در مورد استاد فرشچیان بدانید

ایران آنلاین: محمود فرشچیان استاد نگارگر و مینیاتور ایرانی صبح روز شنبه در ایلات متحده درگذشت. آنچه می‌خوانید خلاصه‌ای از زندگی شخصی و حرفه‌ای اوست:

تولد: استاد محمود فرشچيان ۴ بهمن ۱۳۰۸ در شهر اصفهان به دنیا آمد.

بیشتر بخوانید: 

آیدین آغداشلو: وجدان و حجم کار فرشچیان شگفت‌انگیز بود

خانواده و اصالت: پدرش غلامرضا فرشچیان از تاجران فرش اصفهان و مردی هنر دوست بود. او با دیدن اشتیاق فرزندش به هنر نقاشی، او را در ۵ سالگی به کارگاه استاد حاج میرزاآقا امامی (متولد ۱۲۶۰ - متوفی به ۱۳۳۴) فرستاد. 

ورود به هنرستان: فرشچیان سپس وارد هنرستان هنرهای زيبای اصفهان شد. او در هنرستان شاگرد استاد عیسی بهادری (متولد ۱۲۸۴ - متوفی به ۱۳۶۵) [شاگرد کمال الملک (متولد ۱۲۲۶ - متوفی به ۱۳۱۹)] بود.

مهاجرت به اتریش: او سال ۱۳۲۹ وقتی ۲۱ ساله بود دیپلم گرفت و سال ۱۳۳۲ در ۲۴ سالگی به وین اتریش مهاجرت کرد تا به مطالعه و بررسی آثار نقاشان برجسته غرب و هنر آموزی بپردازد.

بازگشت به ایران و استادی دانشگاه: فرشچیان پس از بازگشت به ايران كار خود را در اداره كل هنرهای زيبای تهران آغاز كرد و پس از مدتی به مديريت اداره هنرهای ملی و استادی دانشكده هنرهای زيبای دانشگاه تهران برگزيده شد. در اين ميان با كار و كوشش مداوم و خلق آثار شگفت‌انگيز، آوازه هنری او در ايران و در فراسوی مرزها گسترش يافت.

ازدواج: فرشچیان در سال ۱۳۳۴ با نیادخت قوامی ازدواج کرد. او دارای سه فرزند به نام‌های علی مراد، لیلا و فاطمه بود.

فرزندان: علی مراد فرشچیان پزشک در فلوریدا است و لیلا فرشچیان روان شناس است. فاطمه فرشچیان فرزند دیگر فرشچیان در دهه ۱۳۶۰ به سازمان مجاهدین خلق ایران پیوست و سال ۱۳۶۷ به همراه همسرش ابوذر ورداسبی در عملیات فروغ جاویدان (مرصاد) کشته شد.

سبک نقاشی: فرشچیان بنیان‌گذار مکتب خود در نقاشی ایرانی است. پایبند به شکل کلاسیک همراه با استفاده از تکنیک‌های جدید برای توسعه دامنه نقاشی ایرانی.

خلق تابلوی عصر عاشورا: در سال ۱۳۵۳ تصویرگری کتاب فردوسی را آغاز کرد، سپس سال ۱۳۵۵ در ۴۳ سالگی تابلوی مشهور عصر عاشورا را کشید که نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا دیده شد.

درباره خلق عصر عاشورا: محمود فرشچیان گفته: «سه سال پیش از انقلاب، روز عاشورا، مادرم گفت: برو روضه گوش کن تا چند کلام حرف حساب بشنوی. گفتم: من حالا کاری دارم بعد خواهم رفت. رفتم اتاق، اما خودم ناراحت شدم. حال عجیبی به من دست داد، قلم را برداشتم و تابلوی «عصر عاشورا» را شروع کردم. قلم را که برداشتم همین تابلو شد که الان هست، بدون هیچ تغییری.»

پیشنهاد انتصاب به سکان‌داری وزارت ارشاد:‌ بعد از انقلاب اسلامی مهندس بازرگان از او می خواهد وزیر ارشاد شود اما بعد از رد این مسئولیت با اصرار مدیریت اداره هنرهای ملی که ۱۱ شعبه داشت را به دست می‌گیرد.

اثر ضامن آهو 

تابلو ضامن آهو و شفای دست: فرشچیان در مورد این تابلو که در سال ۱۳۵۸ آن را طراحی کرده گفته: «پزشکان تشخیص داده بودند به مرور زمان و فشار زیاد عصب دستم به شدت آسیب دیده و به راحتی قابل ترمیم نیستد و تاکید کرده بودند دیگر هرگز نباید قلم دست بگیرم و نقاشی کنم. دیگر توان نقاشی نداشتم تا اینکه از امام رئوف، امام رضا درخواست کمک کردم و همان لحظه نذر کردم اگر دستم بهبود یافت ماجرای شفاعت و ضمانت آهو را به تصویر بکشم. شب خواب دیدم تابلو را پیش رو گذاشتم و همه چیز مهیاست اما دستم مشکل دارد، در همان عالم خواب یک چهره مبارک و نورانی به من فرمان داد قلم بردار و آنچه را می خواهی ترسیم کنم. بعد از این خواب هیجان زنده بیدار شدم و دیدم اثری از بیماری در دستم نیست.»

طراحی ضریح امام رضا و امام حسین: در سال ۱۳۷۲ برای طراحی و ساخت ضریح پنجم امام رضا دعوت شد که کار ساخت این ضریح ۱۲ تنی ۵ سال زمان برد تا اینکه از ۲۱ دی ۱۳۷۹ به مدت ۵۵ روز عملیات نصب آن طول کشید. فرشچیان در سال ۱۳۸۷ نیز طراحی ضریح امام حسین را انجام داد.

مهاجرت به آمریکا: بعد از انقلاب دو سال و نیم در اداره کل وزارت ارشاد کار کرد اما در نهایت به آمریکا رفت. طبق گفته خودش ‍پس از ورود به آمریکا و یک میز کار به ارزش ۳۸ دلار می‌خرد و با همین میز میلیون‌ها دلار در آمریکا درآمد به دست می‌آورد.

موزه فرشچیان: موزه استاد فرشچیان در سال ۱۳۸۰ در مجموعه کاخ سعدآباد افتتاح شد.

دانشگاه فرشچیان: در مهر ۱۳۹۷ هم دانشگاه محمود فرشچیان با عنوان کامل دانشگاه هنرهای اسلامی - ایرانی استاد فرشچیان بعنوان زیر مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی افتتاح شد.

اثری از او روی اسکناس ۲۰۰ هزار تومانی: آخرین فعالیتی هم که از او عمومی شدن یک نفش مینیاتوری روی ایرانچک ۲۰۰ هزار تومانی بود که تازه به بازار آمده است. 

درگذشت: سرانجام محمود فرشچیان در تاریخ ۱۸ مرداد سال ۱۴۰۴ بر اثر ابتلا به ذات‌الریه در آمریکا دار فانی را وداع گفت. قرار است پیکر محمود فرشچیان در اصفهان و در کنار آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شود

برخی از آثار:

     تابلوی «ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا

     تابلوی «پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همه مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغولند.

     تابلوی «ابراهیم نبی»: تابلوی ابراهیم ع در آتش، گلستان شدن آتش بر ابراهیم

     تابلوی «عصر عاشورا»

     تابلوی «شمس و مولانا»

     تابلوی «ستایش»

     تابلوهای آسمان چهارم و شام غریبان

     تابلوی «یتیم نوازی علی»

     طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا

بسیاری از آثار او توسط وزیران امور خارجهٔ ایران (دکتر کمال خرازی و دکتر محمدجواد ظریف) به عنوان هدیه به سفرا و وزرای کشورهای خارجی اهدا شده است.

منتخبی از جوایز:

     ۱۳۹۳: نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر

     ۱۳۸۰: چهره ماندگار

     ۱۳۷۲: نشان درجه یک هنر

     ۱۳۵۲: جایزه اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران

     ۱۳۳۱: مدال طلای هنر نظامی، ایران