تحلیلگران از عقب‌نشینی ترامپ و امتیازگیری شی جین‌پینگ در مذاکرات کره‌جنوبی خبر می‌دهند
آتش‌بس موقت تعرفه‌ای واشنگتن و پکن
دو رهبر آمریکا و چین روز پنجشنبه در بوسان کره جنوبی، دیدار کردند و ترامپ از تهدید دو هفته پیش خود مبنی بر افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه‌ها عقب‌نشینی کرد و در عوض میانگین تعرفه‌ها را از ۵۷ به ۴۷ درصد کاهش داد.
گروه جهان: چین و ایالات متحده بر سر آتش‌بس یک ساله در جنگ تجاری خود توافق کرده‌اند، اما این اساساً به معنای یک توافق ظاهری بین ترامپ و شی است نه یک توافق واقعی. این دو رهبر روز پنجشنبه در بوسان کره جنوبی، دیدار کردند و ترامپ از تهدید دو هفته پیش خود مبنی بر افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه‌ها عقب‌نشینی کرد و در عوض میانگین تعرفه‌ها را از ۵۷ به ۴۷ درصد کاهش داد.
در عوض، پکن موافقت کرده است که یک بار دیگر سویای ایالات متحده را خریداری کند و از اعمال کنترل‌های بیشتر روی عناصر کمیاب به مدت یک سال خودداری کند. هر دو طرف از تبادل تلافی‌جویانه بر سر هزینه‌های بندری که می‌توانست ترافیک دریایی جهانی را کاهش دهد، عقب‌نشینی کرده‌اند. طبق اعتراف خود ترامپ، حتی در مورد تایوان نیز بحثی نشد.
به گزارش نیویورک تایمز، پکن در مذاکرات تجاری خود پیروزی بزرگی به دست آورده است، چرا که ایالات متحده را وادار به لغو یک اقدام امنیت ملی کرده که تا پیش از این مطرح نبود. به جای پیشبرد روابط ایالات متحده و چین، به نظر می‌رسد امتیازاتی که ترامپ و شی جین پینگ در دیدار خود در کره جنوبی در روز چهارشنبه بر سر آن توافق کردند، تا حد زیادی زمان را به عقب برگردانده و به شرایط آتش‌بس قبلی بازگشته‌اند.
ترامپ موافقت کرد که برخی از تعرفه‌های خود را لغو کند و هزینه‌های جدید را بر کشتی‌های چینی متوقف کند. چین نیز اعلام کرد که اجرای محدودیت‌های عناصر خاکی کمیاب که در ماه اکتبر اعمال شده بود را به حالت تعلیق در می‌آورد و به خرید سویا از ایالات متحده باز می‌گردد، علاوه بر این، ترامپ وعده جدیدتری برای سرکوب داده است.
اما یکی از عقب‌نشینی‌های ایالات متحده در سابقه‌ای که ایجاد کرد، قابل توجه‌تر بود. دولت ترامپ موافقت کرد که به مدت یک سال قانونی را معلق کند که قرار بود تعداد شرکت‌های چینی را برای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته محدود کند. این قانون که تنها چهار هفته پیش صادر شده بود هدفش افزایش لیست سیاه تجاری شرکت‌های خارجی بود که دسترسی آنها به فناوری‌های پیشرفته تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا محسوب می‌شد.
مقامات و تحلیلگران می‌گویند این اقدام ظاهراً یکی از اولین امتیازاتی است که ایالات متحده در مورد کنترل‌های فناوری مرتبط با امنیت ملی به عنوان بخشی از مذاکرات تجاری داده است. آنها آن را یک پیشرفت بالقوه برای طرف چینی خواندند که مدت‌هاست برای مذاکره با ایالات متحده در مورد این نوع اقدامات که به عنوان کنترل صادرات شناخته می‌شوند، تلاش می‌کند.
به گفته برت فترلی، مدیر ارشد گروه مشاوره آسیا و مشاور سابق امنیت ملی بن ساس، سناتور سابق جمهوری‌خواه، پکن در این اجلاس در هدف بلندمدت خود برای پیوند دادن کنترل‌های صادراتی متمرکز بر امنیت ملی به مذاکرات تجاری گسترده‌تر موفق بوده است. در واقع رقابت فناوری اکنون رابطه ایالات متحده و چین را تعریف می‌کند و در این مرحله شی امتیازات کلیدی از ایالات متحده گرفت.
اگرچه به نظر برخی، روابط بین آمریکا و چین در یک ثبات قرار گرفته است اما برخی از تحلیلگران معتقدند با توجه به تسلط چین بر مواد معدنی حیاتی، دولت ترامپ ممکن است چاره‌ای جز کاهش کنترل‌های فناوری ایالات متحده نداشته باشد. دسامبر گذشته پکن اولین محدودیت‌های خود را بر صادرات مواد معدنی کمیاب اعمال کرد که در ماه آوریل و دوباره در ماه اکتبر در پاسخ به جنگ تجاری ترامپ گسترش یافت. چین بر استخراج و فرآوری مواد معدنی کمیاب و آهنرباهای ساخته شده از آنها که در باتری‌ها و موتورها رایج هستند، تسلط دارد. محدودیت‌های چین زنجیره‌های تأمین سازندگان جهانی خودرو، هواپیما، مهمات و نیمه‌هادی‌ها را تهدید کرد و برخی از شرکت‌ها مجبور به توقف خطوط تولید شدند.
دیپلماسی چین در آپک
در اجلاس آسیا-اقیانوسیه که بلافاصله پس از این دیدار برگزار شد، شی جین‌پینگ از فرصت غیبت ترامپ استفاده کرد تا نقش رهبری منطقه‌ای چین را برجسته کند. در اجلاس آسیا و اقیانوسیه که یک روز بعد از دیدار شی و ترامپ برگزار شد، شی عملاً وزنه ژئوپلیتیکی در این اجلاس اقتصادی بود، در واقع با خروج ترامپ از کره جنوبی، شی تنها رهبر ابرقدرت در اجلاس همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه در شهر گوانگجو بود.
این فرصتی بود تا چین خود را به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان در حضور رهبران ژاپن، کانادا، استرالیا و میزبان، کره جنوبی، معرفی کند و کشورها را تشویق به تقویت زنجیره‌های تأمین صنعتی منطقه‌ای نماید. او از کشورها خواست در برابر «قلدری یک‌جانبه» مقاومت کنند و به‌طور غیرمستقیم از آنها خواست از پیوستن به کمپین کاهش وابستگی به چین که آمریکا دنبال می‌کند، خودداری کنند.
در عین حال، چین با تکیه بر طرح کمربند و جاده و توافق‌های تجاری آسیایی می‌کوشد نفوذ خود را در منطقه تثبیت کند. با این حال رفتار دوگانه پکن، از یک سو دعوت به همکاری و از سوی دیگر تهدید به کنترل صادرات مواد معدنی حیاتی، باعث احتیاط و دوگانگی در واکنش کشورهای منطقه شده است.
این درخواست برای همبستگی تا حدودی تحت تأثیر اقدامات اخیر چین قرار گرفت. در اوایل این ماه، چین پیشنهاد کنترل‌های صادراتی جدید و گسترده‌ای را روی مواد معدنی کمیاب ارائه داد که به پکن قدرت فوق‌العاده‌ای نسبت به سایر کشورها می‌داد. چین حدود ۹۰ درصد از عرضه مواد معدنی جهان را که برای تولید تقریباً همه فناوری‌های مدرن مانند نیمه‌رساناها، باتری‌ها و جت‌ها حیاتی هستند در اختیار دارد.
چین این کنترل‌های عناصر خاکی کمیاب را در پاسخ به اقدامات تجاری ایالات متحده اعمال کرده بود، اما این اقدامات باعث نگرانی سایر کشورها شد.
دیلان لو، دانشیار سیاست عمومی و امور جهانی در دانشگاه فناوری نانیانگ در سنگاپور گفت: «کنترل‌های اخیر عناصر خاکی کمیاب، اعمال نفوذ ژئوپلیتیکی در چهارچوب درگیری اقتصادی ایالات متحده و چین است که از نظرها پنهان نخواهد ماند.»
برش
ارزیابی واقع‌بینانه و محدودیت‌های توافق
جزئیات این توافق همچنان مبهم و برگشت‌پذیر است. در حالی که ترامپ ادعاهای بزرگ‌تری مانند موافقت پکن با خرید تجهیزات کشاورزی و گاز و نفت آلاسکا را مطرح کرد، اظهارات چینی‌ها بسیار محتاطانه‌تر بوده است.
این آتش‌بس فاقد جزئیات و ضمانت اجرایی است و بیشتر یک توافق سیاسی و نمادین میان دو رهبر محسوب می‌شود تا توافق اقتصادی رسمی. واشنگتن فعلاً به حسن نیت چین دلبسته است، بویژه در حوزه مواد معدنی کمیاب که چین بر آن انحصار دارد. این توافق بیشتر یک عقب‌نشینی موقت از لبه بحران است تا حل‌وفصل اختلافات ساختاری؛ همان‌طور که در دوره‌های پیشین نیز دیده شد، موازنه به وجود آمده هر لحظه ممکن است با یک اقدام یا تهدید جدید از هم بپاشد. به‌طور کلی، این تحولات نشان می‌دهد قدرت مانور پکن در حال افزایش و توان برنامه‌ریزی راهبردی واشنگتن در حال کاهش است؛ مسیری که احتمالاً رقابت فناوری و امنیتی دو کشور را به شکل عمیق‌تری تعریف خواهد کرد.
انتهای پیام/