آذری جهرمی: اگر هوش مصنوعی قدرت آینده است، آینده را واگذار کرده‌ایم
وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه اگر هوش مصنوعی قدرت آینده است، گزارش ها می گوید که ما آینده را واگذار کرده‌ایم، گفت: البته همه قدرت آینده الزاما هوش مصنوعی نیست، اما حوزه ای است که همه مولفه های قدرت اعم از نرم و سخت را تحت تاثیر قرار می دهد.
ایران آنلاین: محمدجواد آذری جهرمی روز شنبه در همایش ملی «هوش مصنوعی، ارتباطات انسان- ماشین و آینده» که به همت انجمن ایرانی مطاعات فرهنگی و ارتباطات در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان این مطلب افزود: در یک سخنرانی، فردی گفت فناوری پست، ارتباط شهرها را تسهیل کرد، فناوری تلفن منازل را به هم متصل کرد، موبایل انسان‌ها را به هم متصل کرد و IOT اشیاء را در سطوح مختلف زندگی ما به هم متصل می‌کند.
به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: این مثالی که درخصوص تغییرات و اثرات تغییرات مدل ارتباطی بر سبک زندگی اجتماعی بشر زده شد، به نظریه مانوئل کاستلز درباره اثرات شبکه‌های اجتماعی نزدیک است؛ این نظریه می‌گوید نوع و مدل ارتباطات می‌تواند ساختارهای اجتماعی، نظریه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را تغییر دهد؛ این اتفاق امروز در زندگی ما افتاده است.
آذری جهرمی با اشاره به اینکه تعداد نورون‌های مغزی حیواناتی مانند فیل یا نهنگ از انسان بیشتر است ولی طبیعتا قدرت فهمشان از انسان بیشتر نیست، تصریح کرد: رابطه قدرت پردازش با تعداد نورون‌ها یک رابطه خطی نیست، البته رابطه مستقیم دارند توانایی یادگیری مغز انسان به مراتب از هوش مصنوعی بیشتر است اما توانایی محاسباتی مغز انسان از هوش مصنوعی کمتر است. دانیل کارمن در تشریح مدل‌های یادگیری و پردازشی مغز دو دسته سیستم را برمی‌شمارد یکی شهودی و دیگری مبتنی بر عقلانیت و مدل‌های شبیه ریاضی است.
رقابت شدید کشورها برای دستیابی به قدرت آینده با تکیه بر فناوری
وی با اشاره به رقابت شدید کشورها برای دستیابی به قدرت آینده با تکیه بر فناوری، خاطر نشان کرد: معیارهای قدرت در دنیا تغییر کرده و امروزه کشورهای منطقه مانند امارات، عربستان و ترکیه سرمایه‌گذاری عمده‌ای را در حوزه هوش مصنوعی آغاز کرده‌اند. این کشورها موفقیت خود را بر سه محور اجرا، نوآوری و سرمایه‌گذاری تعریف می‌کنند و ما باید صادقانه وضعیت خود در این رقابت را بسنجیم.
آذرمی جهرمی با اشاره به داده‌های شاخص جهانی استعداد و سرمایه انسانی ادامه داد: در محور سرمایه انسانی، ما رتبه مناسبی داریم اما در زمینه استراتژی دولتی برای توسعه هوش مصنوعی و شرایط رقابتی حکمرانی، کشورهایی مثل عربستان در رتبه‌های برتر منطقه قرار دارند ولی جایگاه ایران مطلوب نیست. در زیرشاخه حکمرانی، ایران از میان ۸۸ کشور، رتبه صدم را دارد و بر خلاف برخی کشورهای منطقه که به نهادسازی و سرمایه‌گذاری جدی پرداخته‌اند، ما هنوز فاصله زیادی تا موقعیت مطلوب داریم.
آذری جهرمی با برشمردن جایگاه ایران در حوزه هوش مصنوعی در بین کشورهای منطقه، اظهار داشت: استعداد یکی از زیر شاخه های محور اصلی اجرای هوش مصنوعی است که کیفیت نیروی انسانی متخصص را مشخص می کند، جایگاه ایران در این شاخص ۶۵، عربستان ۲۵، امارات ۱۵ و ترکیه ۳۰ است.
وی افزود: در حوزه نوآوری و در تولید علم یا در بخش تحقیق ایران رتبه ۱۵ دنیا را دارد و در حوزه استراتژی دولتی در توسعه هوش مصنوعی با رتبه ۷۵ بدترین رتبه را به خود اختصاص داده است.
وزیر اسبق ارتباطات شرایط اجتماعی از جمله پذیرش اجتماعی را یکی دیگر از شاخص های توسعه هوش مصنوعی ادامه داد: در شاخص محیط عملیاتی رتبه ما ۵۵ است در حالی که در استراتژی دولتی در رتبه ۷۵ هستیم یعنی اینکه جامعه از حکومت در زمینه هوش مصنوعی جلوتر است.
آذری جهرمی با بیان اینکه وضعیت رقابت دولتی نیز عربستان رتبه اول، امارات پنجم و ترکیه ۱۵ دارد، اظهار داشت: مشخص است که حکومت ها برای کسب قدرت در آینده در منطقه و دنیا در حال سرمایه گذاری وسیعی هستند و متاسفانه شاخص های مربوط به ایران به هیچ وجه در این زمینه مطلوب نیست.
وی درباره شاخص آمادگی دولت ها برای هوش مصنوعی، اظهار داشت: با در نظر گرفتن تدوین سند ملی هوش مصنوعی، در محور حکمرانی و تبیین چشم انداز رتبه صدم دنیا را داریم در حالی که عربستان در رتبه یکم است؛ ضمن اینکه در موضوعاتی چون سرمایه گذاری، نوآوری و ظرفیت هوش مصنوعی هم رتبه های صدم به بالا را داریم در حالی که رتبه های کشورهای منطقه را در این شاخص ها به خوبی گویاست.
وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: در حوزه نوآوری، کاربست فناوری توسط دولت یا بخش خصوصی و وجود بخش خصوصی چابک در این عرصه، تقریبا در هیچ کدام از شاخص ها جایگاه مطلوبی نداریم.
وی تصریح کرد: اگر هوش مصنوعی قدرت آینده است، این گزارش های امروز به ما می گوید ما آینده را واگذار کرده‌ایم؛ البته همه قدرت آینده الزاما هوش مصنوعی نیست اما حوزه ای است که همه مولفه های قدرت اعم از نرم و سخت را تحت تاثیر قرار می دهد.
آذری جهرمی ادامه داد: این شاخص به ما می گوید ما آینده را باخته ایم و برای آینده برنامه ریزی و تلاشی نکرده ایم و وضعیت ما خوب نیست.
وی با بیان اینکه رتبه ایران در حوزه کسب و کارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، در جایگاه ۱۱۰ دنیاست، به تدوین و ابلاغ سند هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: یکی از اهداف اصلی این سند، تبدیل ایران ۱۰ کشور برتر در حوزه هوش مصنوعی تا افق ۱۴۱۲ است که چشم‌انداز خوبی است اما در سیاست‌گذاری باید بین اهداف و منابع تطابق وجود داشته باشد.
باید زیست بوم هوش مصنوعی ایجاد شود
وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه با حرف و شعار نمی‌توانیم رتبه دهم دنیا را به دست آوریم، اظهار داشت: در اسنادی که در شوراهای عالی تصویب می شود، هدف را بزرگ می گذاریم و این توجیه را داریم که باید اهداف بزرگ بگذاریم که برای رسیدن به آن تلاش کنیم ولی ضرب‌المثلی داریم که می‌گوید سنگ بزرگ نشانه نزدن است.
آذری جهرمی تصریح کرد: برای رسیدن به این هدف، مسیرهایی گذاشته شده که اولین آن ایجاد زیست‌بوم هوش مصنوعی با مشارکت دولت، دانشگاه، صنعت و جامعه است.
وی ادامه داد: یکی از بندهای سند هوش مصنوعی این است که دولت در این عرصه تنها سیاست‌گذار نیست بلکه مشتری آن هم هست؛ اگر امروز رتبه ایران در حوزه کسب و کار مبتنی بر ۱۱۰ است، به این خاطر است که اصلا پروژه‌ای نیست که در ایران سرمایه‌گذاری شود و پروژه‌ها در حد شوخی است.
آذری جهرمی با بررسی تجربه کشورهای منطقه، به نقش مدل حکمرانی و ساختارهای نهادی پرداخت و گفت: امارات وزارت هوش مصنوعی، عربستان یک سازمان مقتدر ملی و ترکیه یک مرکز فناوری اختصاصی دارند. بودجه اختصاص یافته نیز از چند صد میلیون دلار تا ۲۰ میلیارد دلار متغیر است، در حالی که بودجه ایران در این حوزه بسیار محدود است. این کشورها با تعریف ابرپروژه و ورود بخش خصوصی و همکاری‌های بین‌المللی، اکوسیستم هوش مصنوعی خود را توسعه داده‌اند.
دولت باید بازار هوش مصنوعی را ایجاد کند
وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر ایجاد بازار هوش مصنوعی از سوی دولت گفت: دولت و حکمرانی باید بازار حوزه هوش مصنوعی را در مسایلی مثل امنیت، سلامت، آموزش و اقتصاد به کار بگیرد.
وی به سفر اخیر خود به چین اشاره کرد و گفت: نزدیک ۲ ماه پیش سفری به چین داشتم و بازدیدی از یکی از مراکز مدیریت شهری چین داشتم. آنجا روی کنترل هوشمند و مدیریت شهر با استفاده از هوش مصنوعی اقداماتی انجام شده بود که اصلا در مخیله ذهنی ما نمی گنجید؛ اگر دولت اََبَر پروژه هایی را با استفاده از هوش مصنوعی تعریف نکند، کار پیش نمی رود.
آذری جهرمی به موضوع انسداد مرزها و اتباع غیرمجاز اشاره کرد و افزود: مهاجران غیرمجاز از منابع یارانه‌ای کشور که سهم ملت ایران است، استفاده می کنند و حتی حجم زیادی قاچاق سوخت داریم که اینها خجالت دارد آن هم وقتی که ابزار هوش مصنوعی آمده تا در همین زمینه ها به ما کمک کند.
وی خاطر نشان کرد: اگر برای امنیت و کنترل مرزها از هوش مصنوعی استفاده کنیم که ظرفیت آن را هم داریم، استارتاپ های هوش مصنوعی هم شکل می گیرند.
وزیر اسبق ارتباطات تاکید کرد: سند ملی هوش مصنوعی به درستی این مساله را هدف گذاری کرده و خواسته فناوری های کلیدی مانند داده های بزرگ و یادگیری ماشینی و شبکه عصبی سیستم های هوشمند بومی سازی شود.
دولت باید روی سند هوش مصنوعی متمرکز شود
محمدجواد آذری جهرمی در ادامه با تاکید بر اجرای سند هوش مصنوعی اظهار داشت: اگر فرض کنیم این سند هوش مصنوعی اجرا شود و منابع مالی متناسب با سند اختصاص پیدا کند، بخش خصوصی و استارتاپ ها درگیر شوند و برای نورچشمیها نشود، ارتباط های بین المللی گسترش پیدا کند، برنامه های اجرایی واقعی تدوین و پیاده سازی شوند و دو تا آقا زاده در این حوزه کار کنند تا دولتی و غیردولتی‌ها به آن توجه کنند می توان امیدوار بود که شکاف فاجعه بار ما با ترکیه طی سه تا پنج سال کاهش پیدا کند.
وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرد: کاهش شکاف ما با امارات و عربستان در حوزه هوش مصنوعی نیازمند یک دهه سرمایه گذاری هوشمندانه و اجرای چندین پروه ملی هوش مصنوعی است.
وی تاکید کرد: ما اگر بخواهیم جایگاه مطلوبی داشته باشیم نیاز به شروطی دارد؛ ما ظرفیت لازم را در داخل کشور داریم، توان آموزش و نیرو را داریم البته هر چه آموزش می دهیم نیروها در حال مهاجرت هستند چون پروژه هایی برای آنها تعریف نکرده ایم.
وی توسعه سه رکن داده، الگوریتم و ظرفیت پردازشی را سه‌پایه قدرت ملی در حوزه هوش مصنوعی دانست و اذعان داشت: سرمایه انسانی متخصص، زیرساخت پردازشی قدرتمند، اخلاق و نظام مقررات و نهادسازی، ضرورت مسیر است؛ اما هنوز باید در زمینه تامین منابع مالی، ایجاد برنامه‌های اجرایی عملیاتی و گسترش ارتباطات بین‌المللی، اقدامات مؤثری صورت بگیرد تا بتوانیم فاصله با کشورهایی مانند ترکیه و امارات را کاهش دهیم.
آذری جهرمی ضمن تاکید بر اهمیت وجود سند ملی حتی با وجود کاستی‌ها، اعلام کرد: پایبندی بر اجرای این سند و تعریف نقشه راه شفاف برای دستگاهها ضروری است و نهادهای بالادستی باید تلاش خود را بر ضمانت اجرا و تمرکز بر اجرای واقعی برنامه‌ها معطوف کنند تا شکاف فعلی ایران با کشورهای پیشرو کاهش یابد.
آذری جهرمی ادامه داد: دولت باید روی این سند متمرکز شود که پایبندی به سند ایراد دار بهتر از عدم پایبندی به هیچ است؛ باید روی سند فعلی و اجرای آن تمرکز کنیم و نقشه راه دستگاهها را در این مسیر تعریف کنیم.
انتهای پیام/