ارمغان «هستی» برای سلامت جهانیان

مرجان قندی - روزنامه‌نگار: در سال‌های اخیر، نوآوری‌های پزشکان ایرانی در عرصه بین‌المللی توجهات زیادی را به خود جلب کرده‌است. یکی از نمونه‌های برجسته، اختراع هستی سادات حسینی درمانگر زنان در استفاده از سلول‌های بنیادی برای کنترل ویروس اچ پی‌وی و بهبود زخم دهانه رحم است. او با بهره‌گیری از فناوری پیوند سلول‌های بنیادی، برای درمان زخم‌های دهانه رحم و مقابله با ویروس اچ پی وی که مدتی است در محافل خبری و علمی و مجامع تخصصی از آن بسیار صحبت می‌شود و باعث نگرانی‌هایی شده، راهکاری نوین ارائه داده است. این دستاورد، علاوه بر دریافت درجه A استاندارد نوآوری از دبیرکل سازمان جهانی مخترعین (IFIA)، موفق شد مدال گلد پلاس ویژه را از هیأت داوران سوئیس در پنجاهمین نمایشگاه بین‌المللی اختراعات ژنو دریافت کند. نقش نهادهای تخصصی بین‌المللی در حمایت و معرفی چنین اختراعاتی برهیچ‌کس پوشیده نیست. سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) هر سال بهترین نوآوری‌های جهانی را معرفی می‌کند که امسال این اختراع ایرانی را به رسمیت شناخت و جایزه‌ را به آن اختصاص داد. این جایزه در میان مخترعین به نوبل اختراعات معروف است. پژوهشگران و متخصصان اختراع بشردوستانه حسینی را نه‌تنها یک پیروزی علمی، بلکه گامی بزرگ در مسیر سلامت زنان می‌دانند.

اختراعی از دل دغدغه و درد

اچ پی وی، ویروسی که بسیاری از افراد را در سراسر جهان تحت‌تأثیر قرار داده، یکی از اصلی‌ترین علل سرطان دهانه رحم در زنان به شمار می‌رود. این بیماری که می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد، سال‌ها است که توجه متخصصان پزشکی را به خود جلب کرده است. هستی حسینی درمانگر زنان درباره اهمیت این موفقیت که گامی مهم در درمان این بیماری است، می‌گوید: «پس از فارغ‌التحصیلی، تصمیم گرفتم در مناطق محروم ایران فعالیت کنم. با اینکه جزو دانشجویان برتر بودم و شرایطی برایم مهیا بود که دوره طرح را نگذرانم اما دوست داشتم داوطلبانه به منطقه مرزی بروم و به مردم خدمت کنم. جایی که سیستم بهداشت و درمان آن بسیار ضعیف و محدود بود. در آن منطقه، اچ پی وی شیوع بالایی داشت و بیماران با مشکلات جدی مواجه بودند. برخی از بیمارانم به دلیل فشار روانی ناشی از این بیماری، به فکر خودکشی می‌افتادند و حتی نمی‌خواستند موضوع بیماری‌شان در میان اعضای خانواده‌شان مطرح شود. خیلی از آنها حتی کمترین آگاهی از این بیماری نداشتند، مثلاً دختری جوان که به این بیماری مبتلا شده بود گریه می‌کرد و از من می‌پرسید: «ممکن است مادرم که سن بالایی دارد، از من بگیرد؟! آنها حتی ساده‌ترین اطلاعات راجع‌به راه‌های انتقال این ویروس را نمی‌دانستند و احساس کردم که باید به دنبال راه‌حلی برای کمک به آنها باشم.»

سلول‌های بنیادی؛ سربازان امید

او که موفق شده با استفاده از سلول‌های بنیادی در کنترل اچ پی وی و بهبود زخم دهانه رحم گام مهمی بردارد درباره اختراعش و اینکه سلول‌های بنیادی چطور به درمان این بیماری کمک می‌کنند، می‌گوید: «سلول‌های بنیادی توانایی ترمیم و بازسازی سلول‌های آسیب‌دیده را دارند. در این روش، سلول‌های بنیادی به کنترل ویروس کمک می‌کنند و حتی زخم‌های دهانه رحم را بهبود می‌بخشند. این فناوری می‌تواند به افراد مبتلا امید تازه‌ای بدهد.»
این مخترع جوان ادامه می‌دهد: «سختی‌های زیادی وجود داشت. تحقیقات پزشکی شبانه‌روزی بود و بسیاری از روزها بین شیفت‌های بیمارستان و آزمایشگاه در رفت‌وآمد بودم. اما لحظات دشوار باعث شد که تصمیم بگیرم برای یافتن راه‌حل مبارزه کنم. اچ پی وی ۲۰۰ نوع دارد و به شکل برجستگی‌های ریز و بسیار کوچک در دهانه رحم، دهان، گلو و مجاری ادراری بروز پیدا می‌کند. مهم‌ترین نشانه بروز اچ پی وی خونریزی و ترشحات غیرعادی است. از طرفی ویروس اچ پی وی پر خطر و اصلی‌ترین عامل ابتلای زنان به سرطان دهانه رحم در جهان شناخته می‌شود.»

اچ پی وی؛ ضرورت آگاهی و پیشگیری

این درمانگر زنان با تأکید بر اینکه تمرکز اصلی این بیماری روی زنان است، می‌افزاید: «مستندترین راه انتقال اچ پی وی در درجه اول از طریق تماس پوست به پوست یا پوست به مخاط در ناحیه تناسلی و انتقال جنسی است. بنابراین تست پاپ‌اسمیر و بررسی نوع اچ پی وی در بدن از جمله مهم‌ترین روش‌های غربالگری است. از ۶ ماه پس از اولین رابطه جنسی، خانم‌ها باید سالی یک‌بار تست‌ها را انجام دهند تا پیشرفت بیماری قبل از رسیدن به مرحله بحرانی، کنترل شود. اختراع من در ماه‌های آینده برای کنترل اچ پی وی وارد بازار جهانی می‌شود و امیدوارم سختی‌هایی که کشیدم اثر مثبتی و روزنه امید برای کنترل اچ پی وی در جهان داشته باشد.»

هستی حسینی با تأکید بر اینکه اولویت تولید و استفاده از این نوع درمان در ایران بخصوص در سیستان و بلوچستان است، افزود: «مردم آن منطقه دسترسی محدودی به خدمات درمانی دارند. امیدوارم که بتوانم به آنها درباره این بیماری که بسیار شایع است، کمک کنم. خیلی‌ها را می‌بینم که برای درمان یا پیشگیری نمی‌توانند هزینه واکسن و داروهای این بیماری را بدهند و همیشه برای‌شان غصه می‌خوردم اما اگر این اختراع به بازار برسد هزینه‌ بسیار کمتری دارد. دوست داشتم اختراعم چیزی باشد که هر فردی بتواند از آن استفاده کند. متأسفانه بیشتر افرادی که به اچ پی وی مبتلا می‌شوند و برای درمان به من مراجعه می‌کنند میانگین سنی پایینی دارند؛ یعنی اغلب شان ۱۳ تا ۴۰ ساله هستند.»
او یادآور می‌شود: «اچ پی وی در دوران بارداری نباید بر سلامت نوزاد تأثیر بگذارد. اما زنانی که به این ویروس مبتلا شده‌اند با اینکه احتمالش پایین است اما ممکن است در دوران بارداری یا زایمان، این ویروس را به نوزاد متولد نشده خود منتقل کنند. دو راه مناسب برای اجتناب از ابتلا به
اچ پی وی بخصوص در میان زنان وجود دارد؛ داشتن رابطه جنسی ایمن و واکسیناسیون.»

روزی که پرچم ایران در ژنو بالا رفت

به گفته حسینی در مراسم‌هایی که مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو برگزار می‌کند و مقامات پارلمانی حضور دارند به هیچ‌کس خارج از برنامه اجازه صحبت کردن نمی‌دهند. او با اینکه این موضوع را می‌دانست اما از داور اجازه خواست تا پشت تریبون برود و جایزه‌اش را به پدرش تقدیم کند. حسینی می‌گوید: «آنقدر هیجان زده بودم که دستم می‌لرزید. اما زمان این بود که باید می‌رفتم و پرچم کشورم را بالا می‌بردم و به قولی که به پدرم داده بودم، عمل می‌کردم. در نهایت این جایزه را که از هر مدال‌ دیگری که تابه حال گرفته بودم ارزشمندتر بود به پدرم و همه پدران شریف ایران تقدیم کردم. از پدر و مادرم به خاطر همه همراهی‌های‌شان ممنون هستم و امیدوارم از خودم در دنیا اثر مثبتی به جای بگذارم و بتوانم به سهم خودم در سلامت جامعه بخصوص زنان نقش‌آفرینی کنم. خیلی خوشحالم از اینکه بعد از مراسم اهدای جایزه، واکنش‌ها بسیار مثبت بود، بویژه افرادی از کشورهای همسایه به خاطر این دستاورد به من تبریک گفتند. متخصصانی که در این مراسم با من صحبت می‌کردند می‌گفتند این اختراع، اختراعی بشردوستانه است و جان بسیاری را نجات می‌دهد.»

حسینی به‌عنوان زنی فعال در عرصه بین‌المللی از حضور زنان ایرانی در حوزه پزشکی این‌گونه می‌گوید: «خوشبختانه حضور زنان در عرصه‌های علمی نسبت به گذشته رشد زیادی داشته است. در سفرهای اخیرم، بسیاری از دانشجویان دانشگاه‌های شریف و شهید بهشتی را دیدم که بسیار حرفه‌ای تحقیق می‌کردند و ارائه‌های علمی قدرتمندی داشتند.»

امید به تغییر و کنترل اچ پی وی

این درمانگر جوان با بیان پیامی برای امید به کاهش و کنترل اچ پی وی در ایران و جهان می‌گوید: «نترسید! اچ پی وی بیماری‌ای نیست که زندگی شما را نابود کند، مگر اینکه از آن غافل شوید. مراجعه به پزشک، تست‌های غربالگری، سبک زندگی سالم و دوری از استرس می‌تواند این بیماری را کنترل کند. همچنین سیگار، الکل و فشارهای روانی بزرگ‌ترین عوامل تشدید این بیماری هستند. اما اگر مراقب باشید، می‌توانید زندگی سالم و بدون دغدغه‌ای داشته باشید.»

در دنیایی که بیماری‌ها مرز نمی‌شناسند، اختراعی از دل دغدغه یک زن ایرانی، حالا به تکیه‌گاه جهانیان بدل شده است. هستی حسینی نه فقط با سلول‌های بنیادی، بلکه با باور به انسانیت، مرز علم و همدلی را درنوردیده است. این مدال طلا، بیشتر از آن‌که نشانی از موفقیت فردی باشد، سندی بر توان ایرانی برای نجات جان‌هاست.