عزم دولت چهاردهم برای افزایش اختیارات استانداران

ایران آنلاین: یکی از آفت‌های جدی سیستم مدیریتی کشور، تمرکزگرایی بیش از حد و بخشی‌نگری دستگاه‌هاست که باعث شده بیشتر تصمیم‌گیری‌ها در مرکز انجام شود و استانداران اختیار کافی برای اجرای سریع و مستقل امور نداشته باشند؛ این وضعیت منجر به تأخیر، ناکارآمدی و کندی پیشرفت پروژه‌ها شده و همچنین حفظ اختیارات محدود توسط دستگاه‌ها، هماهنگی بین‌بخشی را دشوار کرده و فرصت‌های توسعه‌ای در استان‌ها به ویژه مناطق محروم را محدود کرده است؛ بنابراین، تصمیم به افزایش اختیارات استانداران و تفویض اختیارات وزارتخانه‌ها به استان‌ها گرفته شد تا فرآیند تصمیم‌گیری تسهیل، سرعت اجرای امور افزایش و عدالت منطقه‌ای و توسعه متوازن تحقق یابد.

رهبر انقلاب: باید به استانداران اختیار داده شود که بتوانند در خصوص مسائل تصمیم‌گیری و اقدام کنند

به گزارش برنا، هفتم خردادماه بود که رهبر انقلاب در دیدار با استانداران بر لزوم افزایش اختیار استانداران تأکید کردند و گفتند: استاندار مسئول همه امور استان همچون تولید، محیط زیست، خدمات شهری، بازارچه‌های مرزی و دیپلماسی استانی است؛ البته با وجود تأکید بر این اصل در دولت‌های مختلف، رؤسای جمهور به علت مخالفت برخی وزرا نتوانستند آن را به طور کامل حاکم کنند، اما باید به استانداران اختیار داده شود تا آنها بتوانند در خصوص مسائل، تصمیم‌گیری و اقدام کنند.

بدون افزایش اختیارات استان‌ها، توسعه متوازن محقق نمی‌شود.

در این زمینه، منصور بیجار، استاندار سیستان و بلوچستان، به برنا گفت: تمرکز تصمیم‌گیری در پایتخت، ساختار اداری را به‌شدت حجیم و ناکارآمد کرده است؛ به گونه‌ای که مردم برای گرفتن یک تصمیم ساده باید از شهرستان به مرکز استان و از آنجا به پایتخت مراجعه کنند. طبیعی است که این فرآیند هم پرهزینه و هم زمان‌بر است.

وی تصریح کرد: تنها راهکار واقعی برای کاهش این بروکراسی سنگین، واگذاری اختیارات از مرکز به استان‌ها و از استان‌ها به شهرستان‌هاست. این موضوع نباید محدود به استانداران باشد، بلکه باید مدیران وزارتخانه‌ها در استان‌ها نیز اختیار لازم را داشته باشند تا بتوانند سریع، مؤثر و پاسخگو عمل کنند.

پزشکیان: تفویض اختیارات به استانداران با تعامل و همکاری پیش برود

موضوع افزایش اختیارات استانداران از ابتدای دولت چهاردهم مورد توجه ویژه دولتمردان بوده است، به طوری که رئیس‌جمهور در جلسات مختلف بارها بر این مسئله تأکید داشته است. به عنوان نمونه، مسعود پزشکیان در «نشست استانداران سراسر کشور» که اواخر سال گذشته برگزار شد، گفت: در موضوع تفویض اختیارات، کار به شکل دستوری آن‌چنان که باید پیش نمی‌رود، بلکه باید با تعامل، رسیدن به درک مشترک و همراهی و همکاری همه سیستم جلب شود. تلاش ما بر این است که با مشخص کردن چارچوب اهداف مدنظر، اختیارات لازم احصاء شده و روش‌های استفاده از این اختیارات برای رسیدن به اهداف نیز نهایی و ابلاغ شود.

دبیری: آیین‌نامه اجرایی افزایش اختیارات استانداران تدوین می‌شود

در همین راستا، شهرام دبیری، معاون پارلمانی سابق رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با برنا با اشاره به درخواست‌های متعدد نمایندگان مجلس برای افزایش اختیارات استانداران، از تدوین آیین‌نامه اجرایی افزایش اختیارات استانداران خبر داد و گفت که این درخواست‌ها به دولت منتقل شده و در حال بررسی است. رئیس‌جمهور شخصاً دستور پیگیری این موضوع را داده و جلسات مرتبط با آن در حال برگزاری است.

وی افزود: هدف از این اقدام، بهبود مدیریت اجرایی در سطح استان‌ها و افزایش کارآمدی تصمیم‌گیری‌های محلی است. در همین چارچوب، تدوین یک آیین‌نامه جامع برای تنظیم مقررات مربوط به این افزایش اختیارات در دستور کار قرار دارد. این اصلاحات به‌ویژه در استان‌های مرزی که نیاز به مدیریت منعطف‌تر و چابک‌تری دارند، می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

حمایت رئیس مجلس از افزایش اختیارات استانداران

در پی این موضوع، رئیس مجلس شورای اسلامی سال گذشته با تأکید بر اینکه باید از تمرکزگرایی پرهیز کرد، گفت: باید اجازه دهیم با مدیریت برنامه، استان‌ها استقلال در تصمیم‌گیری داشته باشند و اختیارات به صورت ذاتی به آنها تفویض شود.

وی افزود: نمی‌شود از تهران نشست و برای همه موضوعات تصمیم گرفت. همه باید از پایین‌ترین سطح نامه بنویسند، یکی بگوید نه و یکی بگوید بله تا سال تمام شود.

افزایش اختیارات استانداران زمینه‌ساز بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های استان‌ها است

در این زمینه، سیدمحمدرضا موالی‌زاده، استاندار خوزستان، با اشاره به تدوین آیین‌نامه افزایش اختیارات استانداران به برنا گفت: این آیین‌نامه می‌تواند نقش قابل توجهی در تحقق عدالت منطقه‌ای و پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای استان‌ها داشته باشد.

وی افزود: افزایش اختیارات استانداران، سرعت انجام امور اجرایی را بالا می‌برد و باعث می‌شود ظرفیت‌ها و توانمندی‌های استان‌ها بهتر شناسایی و به کار گرفته شوند.

استاندار خوزستان همچنین بیان کرد: با واگذاری بخشی از اختیارات به استان‌ها، فرآیند تصمیم‌گیری تسهیل شده و نیروهای بومی در مسیر اجرای برنامه‌ها با شتاب و کارآمدی بیشتری به فعالیت خواهند پرداخت.

افزایش اختیارات استانداران با چاشنی تقویت توسعه استانی با حفظ نظارت مرکزی

موضوع افزایش اختیارات استانداران خالی از انتقاد نبوده و مخالفان و منتقدانی دارد. برخی معتقدند که افزایش اختیارات استانداران مصداق فدرالیسم است؛ در حالی که اگر نسبت به این موضوع توجه بیشتری شود، درمی‌یابیم که این مسئله نه تنها مصداق فدرالیسم نیست بلکه موجب تقویت و توسعه سایر استان‌ها و استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت‌های مادی و انسانی شهرهای غیر از پایتخت خواهد شد. با توجه به مسائل ذکر شده، پی می‌بریم که ایران فقط تهران نیست و لازم و ضروری است که به سایر استان‌ها متناسب با ظرفیت‌های هر منطقه توجه شود.

افزایش اختیارات استانداران می‌تواند در تحقق عدالت منطقه‌ای و توسعه متوازن نقش مهمی ایفا کند، چرا که استانداران به عنوان نمایندگان عالی دولت در استان‌ها، شناخت عمیق‌تری از نیازها، ظرفیت‌ها و مشکلات خاص مناطق خود دارند. این شناخت محلی باعث می‌شود تصمیمات اتخاذ شده متناسب با واقعیت‌های هر استان باشد و برنامه‌های توسعه‌ای با هدف رفع محرومیت‌ها و شکاف‌های منطقه‌ای به شکل مؤثرتری اجرا شوند.

البته این نکته نباید دور از چشم بماند که تنها تفویض اختیارات استانداران کافی نیست و باید از پایتخت نظارت صحیح و مستمر بر عملکرد آن‌ها صورت گیرد تا شاهد سوءاستفاده، تبعیض یا عدم تحقق اهداف مدنظر نباشیم و اصلاح ساختار مدیریتی کشور به صورت شفاف و مؤثر پیش رود.