آینده‌ای بدون خشونت در جوامع شهری

مهسا قوی قلب - خبرنگار: خشونت در جوامع شهری یکی از معضلات جدی است که تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افراد دارد. این پدیده نه تنها به امنیت و آرامش شهروندان آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند به نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی نیز دامن بزند. بررسی علل و دلایل خشونت در شهرها از ابعاد اجتماعی می تواند گام اول کاهش آمار آسیب های عدیده ای باشد که دامن گیر جوانان و خانواده ها می شود.  شدت خشونت شهری بیشتر از خشونت های روستایی است و گستره شمولیت و فراوانی آن بسیار بالاتر است.  خشونت های شهری در قالب های خانوادگی ، فیزیکی، جنسی و غیر فیزیکی بروز می کنند.  دزدی، تخریب اموال عمومی، شعارنویسی، سرقت‌های کوچک، آزار رساندن به مردم و مواردی از این دست نیز از جمله خشونت های خیابانی به شمار می روند که همواره به آن پرداخته می شود و تا اندازه‌ زیادی نهادهای حکومتی سعی بر کنترل آن دارند. با این همه به نظر می رسد که همچنان یکی از مهمترین معضلات شهرهای بزرگ است.

دکتر سجاد بهرامی، کارشناس و پژوهشگر اجتماعی درباره علل خشونت در جوامع شهری به «ایران» می گوید: «خشونت در جوامع شهری می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. یکی از مهم‌ترین این عوامل، فقر و نابرابری اقتصادی است. در بسیاری از شهرها، شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی باعث ایجاد تنش و درگیری میان گروه‌های مختلف می‌شود. همچنین، بیکاری و عدم دسترسی به فرصت‌های شغلی مناسب می‌تواند افراد را به سمت رفتارهای خشونت‌آمیز سوق دهد. عوامل فرهنگی نیز نقش مهمی در بروز خشونت دارند. در برخی جوامع، نهادهای اجتماعی مانند خانواده و مدرسه نتوانسته‌اند ارزش‌های مثبت را به درستی منتقل کنند. این امر می‌تواند منجر به شکل‌گیری هنجارهای منفی و رفتارهای خشونت‌آمیز شود. همچنین، تأثیر رسانه‌ها و نمایش‌های خشونت‌آمیز در فیلم‌ها و بازی‌های ویدئویی نیز می‌تواند به عادی‌سازی خشونت در جامعه کمک کند.»

پیامدهای خشونت در جوامع شهری

خشونت در جوامع شهری پیامدهای جدی و گسترده‌ای در حوزه های مختلف و بر اقشار مختلف دارد.
به اعتقاد این پژوهشگر، یکی از مهم‌ترین این پیامدها، آسیب به امنیت عمومی است. افزایش خشونت می‌تواند باعث ترس و اضطراب در میان شهروندان شود و احساس ناامنی را در جامعه گسترش دهد. این امر ممکن است به کاهش کیفیت زندگی و کاهش مشارکت اجتماعی منجر شود. علاوه بر این، خشونت می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد شهری داشته باشد. افزایش جرم و جنایت می‌تواند باعث کاهش سرمایه‌گذاری و گردشگری در شهرها شود. همچنین، هزینه‌های ناشی از خشونت، از جمله هزینه‌های درمانی و امنیتی، می‌تواند بار مالی سنگینی بر دوش دولت‌ها و شهروندان بگذارد.

راهکارهای مقابله با خشونت

برای مقابله با خشونت در جوامع شهری، نیاز به یک رویکرد جامع و چندجانبه داریم.
این را بهرامی می گوید و در ادامه اضافه می کند: «یکی از راهکارهای مؤثر، ارتقاء سطح آموزش و آگاهی در جامعه است. آموزش مهارت‌های حل تعارض و مدیریت خشم می‌تواند به کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز کمک کند. همچنین، برنامه‌های آموزشی در مدارس و خانواده‌ها می‌تواند به شکل‌گیری ارزش‌های مثبت و فرهنگ صلح کمک کند. آموزش مهارت های اجتماعی مانند همدلی، گوش دادن فعال و حل تعارض نیز می تواند به افراد کمک کند تا در مواجهه با مشکلات  از روش های غیر خشونت آمیز استفاده کنند. برنامه های آموزشی باید شامل کارگاه ها و دوره‌هایی باشد که به نوجوانان و جوانان مهارت‌های لازم برای مدیریت احساسات خود را آموزش دهد».

تقویت نهادهای اجتماعی و لزوم حمایت از سازمان‌های غیردولتی

تقویت نهادهای اجتماعی و اقتصادی نیز از دیگر راهکارهای مؤثر است.
 بهرامی بر اهمیت ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش نابرابری‌های اقتصادی تأکید دارد، زیرا این عوامل می‌توانند به کاهش تنش‌ها و درگیری‌ها کمک کنند. برنامه‌هایی که به ایجاد مشاغل پایدار کمک می‌کنند، نه تنها منجر به کاهش فقر می‌شوند بلکه احساس تعلق اجتماعی را نیز تقویت خواهند کرد. حمایت از سازمان‌های غیردولتی و برنامه‌های اجتماعی می‌تواند به بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی جوامع کمک کند. این سازمان‌ها معمولاً برنامه‌هایی برای پیشگیری از جرم، آموزش مهارت‌های زندگی و حمایت از قربانیان خشونت دارند.

اهمیت همکاری میان نهادها

این پژوهشگر معتقد است که در نهایت، همکاری میان نهادهای دولتی، سازمان‌های غیردولتی و جامعه مدنی برای ایجاد یک محیط امن و سالم ضروری است و این همکاری می‌تواند شامل برنامه‌های پیشگیری از جرم، افزایش امنیت محلی و ارتقاء کیفیت زندگی در جوامع شهری باشد. در نتیجه می‌توان گفت، خشونت در جوامع شهری یک چالش پیچیده و چند بعدی است که نیاز به توجه و اقدام فوری دارد.