افزایش بی‌سابقه قیمت برنج در بازار؛ وعده کاهش، اما واقعیت گرانی
بازار برنج ایران این روزها با نوساناتی شدید و قیمت‌هایی غیرمنتظره روبه‌روست. بررسی‌های میدانی از وضعیت عرضه برنج در مازندران نشان می‌دهد که کمبود محصول و افزایش تقاضا به‌ویژه در آستانه ماه محرم، موجب رشد جهشی قیمت‌ها شده است. قیمت برنج‌های کیفی مانند طارم محلی و هاشمی در برخی نقاط تا کیلویی ۳۰ میلیون ریال رسیده است؛ افزایشی که بسیاری از مصرف‌کنندگان را شوکه کرده است.
فروغ احمدی _ ایران آنلاین: آمارها حکایت از آن دارد که برخلاف سال گذشته که در همین ایام حدود ۱۰ درصد از محصول کشاورزان در انبارها موجود بود، اکنون هیچ محصولی از سوی کشاورزان در شالیکوبی‌های مازندران باقی نمانده و همه برنج‌ها به فروش رفته‌اند. کارشناسان نیز این وضعیت را ناشی از اصل کلاسیک عرضه و تقاضا می‌دانند؛ عرضه کم، قیمت را بالا برده است. برنج‌هایی که اکنون در بازار عرضه می‌شوند، اغلب توسط واسطه‌ها با یک‌سوم قیمت فعلی از تولیدکنندگان خریداری شده‌اند.
روند افزایشی قیمت، برای خانواده‌های مازندرانی نیز باورناپذیر شده است. قیمت برنجی که سال گذشته بین ۷۵۰ تا ۹۰۰ هزار ریال معامله می‌شد، ابتدا در اردیبهشت‌ماه امسال به ۱.۵ میلیون ریال رسید و حالا از مرز سه میلیون ریال عبور کرده است. بررسی فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز نشان می‌دهد که برنج‌های کیفی داخلی در بسته‌بندی‌های ۱۰ کیلویی به‌صورت محدود با نرخ هر کیلو ۲.۵ تا ۲.۷ میلیون ریال عرضه می‌شود.
در همین حال، قیمت برنج‌های وارداتی نیز روند افزایشی داشته است. برای نمونه، قیمت هر کیلو برنج محسن به حدود یک میلیون و ۵۰ هزار ریال و برخی انواع دیگر همچون برنج طبیعت به حدود ۹۰ میلیون ریال رسیده است. با وجود این افزایش واردات، تأثیر محسوسی بر کاهش قیمت برنج داخلی مشاهده نمی‌شود.
امیدواری کشاورزان به تعادل قیمت برنج تازه برداشت‌شده
بر اساس اعلام رسمی، امسال ۲۲۸ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری مازندران زیر کشت برنج رفته‌اند. برداشت محصول در مناطق مرکزی استان از جمله آمل، بابل، محمودآباد، فریدونکنار و بابلسر تا کمتر از ۲۰ روز آینده آغاز خواهد شد.
کشاورزان انتظار ندارند که برنج تازه برداشت‌شده با قیمت‌های کنونی در بازار عرضه شود، اما امیدوارند که نرخ نهایی با در نظر گرفتن هزینه‌های سنگین تولید مانند نهاده‌ها و دستمزدها، منطقی و منصفانه باشد. آنها هشدار می‌دهند که اگر قیمت هر کیلو برنج جدید کمتر از ۱.۷ میلیون ریال باشد، تولید برایشان صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
برنجکاری یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های کشاورزی در مازندران است و این استان با سهم ۴۲ درصدی در تأمین برنج کشور، بیش از یک میلیون تن محصول تولید می‌کند. با اینکه تنها ۲.۵ درصد از زمین‌های کشاورزی کشور در اختیار مازندران است، این منطقه سهم ۷ درصدی در تولیدات کشاورزی و ۱۱ درصدی در ارزش اقتصادی محصولات کشور دارد.
چشم‌انداز بازار؛ کاهش قیمت یا تداوم گرانی؟
با نزدیک شدن به زمان برداشت برنج داخلی و همچنین آغاز ترخیص برنج‌های وارداتی، انتظار می‌رود قیمت‌ها کاهش یابد. اما در حال حاضر، بازار همچنان با قیمت‌های بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند. حتی برنج‌های تنظیم بازاری نیز با نرخ‌هایی فراتر از مصوب به فروش می‌رسند و دستگاه‌های نظارتی عملکردی مؤثر نداشته‌اند.
قیمت برنج‌های معطر ایرانی در برخی موارد از ۳۰۰ هزار تومان (معادل سه میلیون ریال) نیز فراتر رفته است. در عین حال، برنج‌های وارداتی با وجود تخصیص ارز دولتی و پرداخت یارانه، با قیمت‌هایی بالاتر از نرخ مصوب در بازار به فروش می‌رسند. بر اساس مصوبه رسمی، قیمت هر کیلو برنج هندی نباید بیش از ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان و برنج پاکستانی بیش از ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان باشد، اما در بازار این ارقام به ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان رسیده‌اند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که ضعف نظارت و نبود برخورد تعزیراتی با متخلفان، یکی از دلایل اصلی بی‌ثباتی بازار است. با این حال، امیدواری‌هایی وجود دارد که طی ۱۰ روز آینده با ورود برنج تازه و ترخیص محموله‌های وارداتی، شاهد افت محسوس قیمت‌ها باشیم؛ هرچند این کاهش ممکن است برای خریدارانی که اخیراً برنج را با قیمت بالا تهیه کرده‌اند، زیان‌آور باشد.
پیش‌بینی می‌شود امسال تولید برنج کشور به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن برسد. به‌ویژه اگر نظارت‌ها تشدید و عرضه به‌موقع انجام شود، می‌توان امیدوار بود قیمت‌ها در مسیر کاهشی قرار گیرد. مسئولان هم وعده داده‌اند که با شروع فصل برداشت و افزایش عرضه، بازار به تعادل خواهد رسید.
اما چرا برنج گران شد؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل در شکل‌گیری این وضعیت دخیل بوده‌اند. از جمله نبود قیمت‌گذاری شفاف، دپوی محصول توسط دلالان، محدودیت‌های مقطعی واردات و افزایش نرخ ارز.
در این بین، نبود نظارت مؤثر از سوی نهادهای مسئول باعث شده تا برخی فروشندگان به‌دلخواه قیمت‌گذاری کرده و مصرف‌کنندگان را در تنگنای اقتصادی قرار دهند.
در نهایت، گرچه مسئولان از کاهش قریب‌الوقوع قیمت برنج سخن می‌گویند، اما تجربه بازار و مشاهدات روزمره، همچنان از تداوم نابسامانی‌ها حکایت دارد. کاهش قیمت‌ها در گروی عرضه به‌موقع، شفافیت بازار و برخورد جدی با واسطه‌گری است؛ مسیری که فعلاً نشانه‌های روشنی از تحقق آن دیده نمی‌شود.
انتهای پیام/