واکاوی تنش‌های اخیر در اقلیم کردستان عراق؛ از اختلافات مِلکی تا نارضایتی‌های معیشتی
درگیری مسلحانه اخیر میان نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان و اعضای عشیره هِرکی در منطقه خبات، بار دیگر توجه‌ها را به شکاف‌های اجتماعی، اقتصادی در شمال عراق جلب کرده و البته که ریشه‌های آن را باید در بحران‌های معیشتی، توقف صادرات نفت در اقلیم جست‌وجو کرد.
ایران آنلاین: ساعاتی پیش خبری منتشر شد مبنی بر درگیری مسلحانه بین یک قبیله کُرد (هِرکی) و نیروهای پیشمرگه در اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق که منجر به کشته و زخمی شدن نفراتی هم شده است. این تنش‌ها عمدتا ریشه در اختلافات مِلکی، نارضایتی‌های معیشتی دارد و نباید آن را تنشی سیاسی؛ کودتا یا مواردی از این دست قلمداد کرد.
نارضایتی‌های معیشتی در منطقه اقلیم شمال عراق ناشی از بحران پرداخت حقوق کارمندان و توقف صادرات نفت اقلیم از مارس ۲۰۲۳ میلادی هست که مدتی است هر دو موضوع به عنوان بخشی از پرونده اختلافات میان دولت مرکزی بغداد و مسئولان اقلیم مطرح شده و پیرامون آن مقامات و کارشناسان دو طرف نشست‌های متعددی را داشته و به ارائه استدلال های خود پرداخته اند؛ ولی تا کنون نتیجه‌ای در برنداشته است.
به گزارش ایرنا، نقطه شروع این درگیری و تنش میان دو طرف در منطقه خبات اربیل زمانی بود که نیروهای پیشمرگه اربیل به دنبال دستگیری «خورشید هِرکی» (فرمانده نظامی و شخصیت شناخته شده آن عشیره) به دستور مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم بودند که نیروهای محافظ خورشید هِرکی با تیراندازی مانع این کار شدند. آنطور که منابع خبری اعلام کردند؛ دلیل حکم دستگیری وی و اتهام وارده به خورشید هِرکی اختلافات ملکی با عشیره گوران بوده است.
دلایل این موضوع هر چه که باشد نتیجه آن مشخص است؛ وحدت داخلی اقلیم شمال عراق به چالش کشیده می‌شود و پیامدهایی را هم برای ثبات عراق و منطقه به همراه خواهد داشت. فراخوان رئیس عشیرۀ هِرکی برای بسیج هرکیان و تظاهرات ضدحکومتی هم نشانه‌ای از تشدید شکاف میان جامعه محلی با مسئولان حزب دموکرات کردستان عراق است.
بر اساس گزارشات منتشر شده در جریان درگیری‌های اولیه، طرفداران هرکی مقاومت شدیدی از خود نشان دادند و دو تن از نیروهای زیروانی را به اسارت گرفتند. علاوه بر این گزارش‌ها از انهدام دو دستگاه هامر نظامی متعلق به نیروهای پیشمرگه اربیل حکایت می‌کند.
آنطور که منابع خبری محلی از این تنش گزارش داده‌اند؛ فضای تنش آلود اقلیم شمال عراق به تجمعات گسترده و تظاهرات ضد حکومتی در شهر قلادزی استان سلیمانیه منجر شده و شهروندان این شهر با حضور در خیابان‌ها، شعارهایی علیه مسئولان حزب دموکرات کردستان (پارتی) داده و نارضایتی خود را ابراز کردند. عمده نارضایتی مردم این منطقه ریشه در بحران معیشتی و نابرابری‌های اقتصادی است که از سال ۲۰۲۰ در سلیمانیه و دیگر مناطق اقلیم شمال عراق به وضوح دیده می‌شود.
در بحث رسانه‌ای و روایت‌های منتشر شده از این درگیری‌ها در داخل منطقه اقلیم هم به این نکته اشاره داشته باشیم که شبکه کردستان ۲۴ در زمان اوج این تنش‌ها بدون پرداختن به این مساله در خصوص تحولات لبنان به ارائه تحلیل می‌پرداخته که به نوعی نشان از تلاش مسئولان اربیل در کنترل روایت‌ها دارد. از طرف دیگر هم ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی نشان میدهد که خورشید هرکی اعلام کرده که با ۲۰ هزار نفر نیرویی که دارد عقب نشینی نخواهد کرد.
آنطور که درپُست‌های منتشر شده فضای مجازی از سوی نیروهای نزدیک به «خورشید هرکی» اعلام می‌شود؛ این شخصیت شناخته شده عشیره هرکی نیروهای پیشمرگه اربیل را تهدید کرده که اگر نیروهایشان را در اسرع وقت عقب نکِشند، «پالایشگاه‌های نفت کرکوک و لاناز» را منفجر خواهد کرد؛ شریان اقتصادی اربیل را قطع خواهد کرد و خط لوله نفت اقلیم به ترکیه را هدف قرار خواهند داد.
حال باید منتظر ماند و دید که در ساعات و روزهای آینده مسئولان منطقه اقلیم شمال عراق و دولت مرکزی این کشور نسبت به این اتفاقات چه واکنشی خواهند داشت و تحولات به کدام سوی حرکت خواهند کرد. آنچه مشخص است اینکه منطقه برای تنش و درگیری جدید ظرفیت ندارد و در صورت تداوم و تعمیق این تنش آثار و پیامدهای منفی برای عراق و سایر کشورهای منطقه در بر خواهد داشت.
انتهای پیام/