تغییرات بالقوه در دیپلماسی خاورمیانهای روسیه
تهمینه عبدالواسع کارشناس ارشد مسائل آسیا و همکاریهای بینالمللی در دانشگاه دوستی ملل روسیه در یادداشتی نوشت: پایان حضور میخائیل بوگدانوف در سمت معاون وزیر امور خارجه روسیه و نماینده ویژه این کشور در امور خاورمیانه و آفریقا، لحظهای سرنوشتساز در سیاست خارجی روسیه بهشمار میرود. بوگدانوف بهعنوان یکی از معماران اصلی استراتژی روسیه در این منطقه، نقش محوری در هدایت و پیشبرد منافع کرملین ایفا میکرد و اکنون با غیبت او، آینده سیاست منطقهای روسیه با ابهاماتی روبهرو شده است.
ایران آنلاین: با بیش از پنجاه سال سابقه در عرصه دیپلماسی، بوگدانوف نقش کلیدی در ایجاد و تقویت روابط روسیه با بازیگران اصلی منطقه از جمله سوریه، ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس داشت. او یکی از معدود مقاماتی بود که رهبران منطقه برای گفتوگو به سراغش میآمدند؛ اعتبار و تجربه او نهتنها مبنایی برای تصمیمگیریها، بلکه نماد ثبات در سیاست خاورمیانهای روسیه بود.
بوگدانوف توانایی منحصربهفردی در ایجاد ارتباطات شخصی و جلب اعتماد رهبران کشورهای عربی، ایران و دیگر کنشگران کلیدی داشت. او کسی بود که مذاکرات صریح و مستقیم با وی امکانپذیر بود. اکنون، با کنار رفتن او، حفظ این روابط اعتمادآمیز دشوارتر خواهد شد، بویژه در شرایط بیثبات فعلی منطقه. جانشین احتمالی او، ممکن است رویکردی متفاوت در پیش گیرد و میزان تأثیرگذاری او به توانایی در کسب همان سطح از اعتماد بستگی دارد.
بیتردید، روسیه همچنان بهعنوان بازیگری فعال در خاورمیانه باقی خواهد ماند، اما استراتژی آن ممکن است دچار تغییراتی شود. بوگدانوف مدافع سرسخت چندقطبیسازی، مقابله با نفوذ غرب و تقویت حضور روسیه از طریق دیپلماسی، ائتلافهای نظامی و مشارکت در روندهای صلح بود. پس از او، این مسیر احتمالاً ادامه خواهد یافت، اما شاید با تغییر تمرکز؛ مثلاً بهسوی افزایش همکاری اقتصادی با برخی کشورهای منطقه یا تعمیق روابط با چین و هند.
یکی از مهمترین دستاوردهای بوگدانوف، حمایت قاطع از دولت سوریه به رهبری بشار اسد و نیز تقویت پیوندهای روسیه با ایران بود. این دو محور، به احتمال زیاد همچنان در اولویت سیاست خارجی کرملین باقی خواهند ماند، اما روشهای اجرایی در این زمینه ممکن است مورد بازبینی قرار گیرند.
از منظر عملی، این بازنگری میتواند به تغییر در قالبهای همکاری، ایجاد کانالهای دیپلماتیک جدید یا ارزیابی مجدد راهبردهای نظامی و اقتصادی منجر شود. آینده سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه تا حد زیادی به توانایی این کشور در انطباق با واقعیتهای جدید منطقهای و جهانی بستگی دارد. روسیه به احتمال زیاد تلاش خواهد کرد که نقش خود را در برابر رقبایی چون ایالات متحده، چین و قدرتهای منطقهای مانند ترکیه و عربستان تقویت کند.
اما برای دستیابی به این هدف، سیاست جدید روسیه باید نهتنها دستاوردهای پیشین را حفظ کند، بلکه در برابر تحولات سیاسی در کشورهایی چون لبنان، عراق، یمن و البته سوریه نیز انعطافپذیر و فعال باقی بماند. در سالهای پیشرو، ممکن است روسیه بار دیگر در مسیر افزایش نقش فعال در حلوفصل دیپلماتیک منازعات منطقهای قرار گیرد، چراکه غیبت بوگدانوف ممکن است نیازمند رویکردها و رهبری تازه در دستگاه دیپلماسی کرملین باشد.
انتهای پیام/