نقش آفرینی جدید پکن

ایران آنلاین: سفر عراقچی به شرق، نه تنها می‌تواند پاسخی به تحولات احتمالی باشد بلکه نشانه‌ای از آغاز مرحله‌ای تازه نیز خواهد بود که در آن، پکن به عنوان شریک راهبردی اقتصادی نقش جدیدی را نیز برعهده خواهد گرفت.

جنگ علیه ایران و آزمون پکن
چین در جریان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل با بیانیه‌هایی شدیداللحن در شورای امنیت، تجاوز اسرائیل را محکوم و بر لزوم توقف فوری درگیری تأکید کرد. نماینده چین در سازمان ملل، حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را عبور از خط قرمز خواند و خواستار خویشتنداری شد. 
این واکنش اولیه به ‌تدریج به دیپلماسی فعال‌تر بدل شد که از تماس مستقیم وزیر خارجه چین با عباس عراقچی برای پیشنهاد میانجی ‌گری گرفته تا صدور بیانیه مشترک در سازمان همکاری شانگهای علیه اسرائیل را شامل می‌شد.
در این میان، تهران نیز با تأکید بر توان دفاع مستقل از پکن درخواستی برای کمک نظامی نکرد که به چین اجازه داد به اصل عدم مداخله پایبند بماند. 

احیای ظرفیت‌های چندجانبه‌گرایی
سفر اخیر عراقچی به چین و رایزنی‌های فشرده پیشین او با مقام‌های روس و چینی با تکیه بر چنین رویکردی قابل درک است؛ رویکردی که از یک طرف بر شرکای شرقی عضو دائم شورای امنیت چشم دوخته است و از سوی دیگر برای احیای ظرفیت‌های چندجانبه ‌گرایی، بویژه در قالب نهادهایی چون سازمان همکاری شانگهای و بریکس می‌کوشد. 
در همین چهارچوب، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه با تأکید بر ماهیت استراتژیک روابط ایران با چین و روسیه تصریح می‌کند که هر دو کشور همواره در چهارچوب برجام با تهران در تماس نزدیک بوده‌اند و آمادگی خود را برای ایفای نقشی فعال در حل‌ وفصل پرونده هسته‌ای اعلام کرده‌اند؛ هرچند به ‌گفته او تاکنون بسته پیشنهادی مشخصی از سوی این دو کشور ارائه نشده است. 
با این حال، تنش‌های فزاینده با اروپا خصوصاً در پی تهدیدهای مکرر به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، عملاً این تلقی را تقویت کرده است که تهران دیگر اروپا را بازیگری بی‌طرف یا حتی مؤثر در روند احیای برجام نمی‌داند؛ چنانکه سخنگوی  وزارت خارجه  با اشاره به قصور کشورهای اروپایی، هشدار می‌دهد که توسل به این سازوکار در شرایط کنونی، به معنای حذف عملی خود آنان از صحنه مذاکرات خواهد بود؛ امری که نه ‌تنها مطلوب ایران نیست، بلکه می‌تواند به زیان مستقیم اروپا در معادلات آینده منجر شود. بر این بستر، سناریوی ورود فعال‌‌تر چین به پرونده، اگرچه هنوز از سطح گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای فراتر نرفته است اما می تواند گامی موثر باشد؛ گامی که اگر به تحقق بینجامد، می‌تواند الگوی جدیدی از دیپلماسی هسته‌ای را رقم بزند. 
به این ترتیب همراستا با حضور وزیر خارجه ایران در چین، پرسش‌های تازه‌ای درباره آینده نقش نظامی این کشور در منطقه و روابط دفاعی با ایران نیز مطرح شده است. 
نشست اخیر وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای و درخواست ایران برای ایفای نقش پررنگ‌تر چین، نشانه‌ای از این‌ گذار  احتمالی است.