آموزش «فرهنگ» فوتبالی

گروه ورزشی:   اینکه چطور آکادمی آژاکس در هر دهه بخش بزرگی از استخوان‌بندی تیم ملی فوتبال هلند را تشکیل می‌دهد، آکادمی لاماسیا اعجوبه‌هایی چون لیونل مسی و لامین یامال را پرورش می‌دهد یا چطور پرورش‌یافتگان آکادمی پارتیزان صربستان در  ۳۱ لیگ برتر اروپا به ۸۵ بازیکن می‌رسند، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری مشخص برای پرورش استعدادها در فوتبال دارد.

بر خلاف فوتبال ایران که در مدارس فوتبال، بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها به میزان سرمایه افراد حاضر در آکادمی و روابط برخی افراد خاص با خانواده بازیکنان برمی‌گردد، در فوتبال جهان، خط‌مشی مشخصی برای بازیکن‌سازی در رده‌های پایه وجود دارد و هر باشگاه بر اساس اصول خود، فرهنگ فوتبالی ویژه‌اش را به بازیکنان حاضر در آکادمی آموزش می‌دهد.

هماهنگی بین تیم‌های آکادمی و تیم بزرگسالان، یکی از حلقه‌های مفقوده فوتبال ایران است که در باشگاه‌های اروپایی دیده می‌شود. به طور مثال آموزش‌های آکادمی بارسلونا، نحوه بازی تیم بزرگسالان این تیم را تعیین می‌کند یا بازیکنان در آکادمی‌های آژاکس و منچسترسیتی، بر اساس مدل بازی تیم بزرگسالان تمرینات خود را در نظر می‌گیرند. 

تأکید بر آموزش نه تکیه بر نتیجه‌گرایی

نتیجه‌گرایی در فوتبال پایه، یکی از آفت‌هایی است که گریبانگیر فوتبال ایران در رده‌های سنی شده است، در حالی که در فوتبال جهان، تمرکز بیشتری روی آموزش و یادگیری وجود دارد و در مسیر حرفه‌ای یک فوتبالیست جوان که به تازگی پا به این عرصه گذاشته، پیوستن به آکادمی فوتبال فقط انجام یک بازی نیست. این یک پله به سوی توسعه فردی فراگیر است. آکادمی‌های معتبر فوتبال در جهان، چیزی بیش از افزایش مهارت ارائه می‌دهند.

آن‌ها در شکل دادن به جنبه‌های فیزیکی، ذهنی و عاطفی یک ورزشکار جوان نقش اساسی دارند. برای رسیدن به یک نقطه درست در این فرآیند، آکادمی‌ها نیازمند چند ویژگی مشخص هستند. برای مثال، استفاده از مربیانی که بجز توانایی فنی، توانایی کار با بازیکنان جوان از لحاظ روانی را هم دارند؛ خود فرآیند کار با یک مربی، روی رشد یک بازیکن جوان اثرگذاری ویژه‌ای دارد.

به گفته انجمن صنعت ورزش و تناسب اندام، مربیگری تخصصی به طور چشمگیری شانس موفقیت و لذت در ورزش را افزایش می‌دهد. فراتر از جنبه‌های جسمی و ذهنی، آکادمی‌های فوتبال نقش مهمی در شکل دادن به شخصیت کودکان و نوجوانان دارند. ورزشکاران جوان از طریق حضور در فضای ساختارمند، نظم و انضباط و احساس مسئولیت را توسعه می‌دهند. در مدرسه MBP شهر بارسلونا که یکی از معتبرترین مدارس مربیگری فوتبال در دنیاست، به مربیان آموخته می‌شود نتیجه در فوتبال پایه اولویت پایین‌تری دارد؛ چرا که اگر به بازیکنی آموزش داده شود که برنده شدن مهم‌ترین چیز است، وقتی موفق نمی‌شود، احساس ناامیدی می‌کند و در نتیجه زمانی که با فعالیت‌های دیگر، اوقات فراغت یا روابط بین فردی تعارض پیدا می‌کند، ممکن است در نهایت فوتبال را کنار بگذارد.

هدف‌گذاری مشخص

آکادمی‌های بزرگ فوتبال جهان معمولاً در خط‌مشی خود، هدف‌گذاری مشخصی برای برنامه سالانه‌شان دارند. به طور مثال باشگاه آژاکس، هدف حضور سه بازیکن آکادمی در تیم بزرگسالان برای هر دو فصل با آموزش کنترل توپ، جایگیری، عادت به تحرک در زمین، ذهنیت، تکنیک، هوش، سرعت و شخصیت بر اساس فرهنگ بازی تیم را دنبال می‌کند.

یا برای مثال در پروژه آکادمی آرسنال که از سال ۱۹۹۶ آغاز شد، رویه‌ای وجود داشت که بازیکن حاضر در این تیم، باید با انگیزه، باهوش و برای باشگاه سودده باشد. یا در آکادمی دینامو زاگرب که از مهم‌ترین آکادمی‌‌های فوتبال اروپاست و بازیکنانی چون لوکا مودریچ را تربیت کرده، هدف این است که از هر رده سنی حداقل دو بازیکن به تیم اصلی دینامو زاگرب برسند.

جالب اینکه این آکادمی مانند سایر آکادمی‌های برتر فوتبال اروپا، برنامه مشخصی برای هر رده سنی دارد و آموزش پله به پله از کار تکنیکی در نونهالان گرفته تا آغاز کار تاکتیکی و بدنسازی در نوجوانی، در برنامه این آکادمی مشخص است. این برنامه‌ها، در اکثر آکادمی‌های درست فوتبال جهان وجود دارند اما در فوتبال ایران، این هماهنگی بین تیم بزرگسالان و آکادمی و هدف‌گذاری مشخص از سوی باشگاه برای برنامه پله به پله رشد بازیکنان، چندان دیده نمی‌شود.