«ایران» در گفتوگو با پژوهشگران روابط بین الملل بررسی کرد
تاکتیک تعلیق ماشه
مذاکرات هسته‌ای ایران و سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان روز جمعه در استانبول برگزار شد. یک روز پیش از آن خبرگزاری رویترز پرده از پیشنهادی تازه از سوی تروئیکای اروپایی برداشت که نه تنها با استقبال تهران مواجه نشد، بلکه از نگاه ناظران، تلاشی آشکار برای تعلیق فضای مذاکرات و انحراف از مسیر اصلی گفتوگو تلقی شد.
ایران آنلاین: بر اساس گزارش رویترز، سه کشور اروپایی پیشنهاد داده‌اند که «مکانیسم ماشه» به مدت شش ماه دیگر تمدید شود. اما این پیشنهاد به زعم مقامات ایرانی از جمله سخنگوی وزارت امور خارجه «فاقد هرگونه اعتبار حقوقی یا مشروعیت سیاسی است» ونه تنها گامی به سوی حل اختلافات نیست بلکه تاکتیکی برای فرسایشی کردن روند گفت‌وگوها و افزودن بر مطالبات یک‌جانبه اروپا تلقی شده است. با این حال برخی ناظران نیز معتقدند که پیشنهاد اروپا با هدف بها دادن به فضای گفتوگو و پرهیز از تحت فشار قرار گرفتن طرفین در تصمیم‌گیری در صورت احراز شدن عزم جدی اروپا برای چاره‌جویی و حل و فصل اختلافات گزینه منفی نخواهد بود. در همین راستا «ایران» در گفتوگو با اساتید دانشگاه به بررسی این موضوع پرداخته است.
اهداف چندگانه اروپا از تمدید اسنپ بک
سید جلال دهقانی فیروزآبادی،استاد روابط بین‌الملل: هدف اصلی اروپا از پیشنهاد تمدید «مکانیسم ماشه»، اقدامی تاکتیکی و ایذایی است. در صورتی که تهران و واشنگتن به توافق نهایی دست نیابند، اروپا در نهایت این مکانیسم را فعال خواهد کرد زیرا آنچه در عرصه سیاست بین‌الملل تعیین‌کننده است، توازن قدرت و تصمیمات سیاسی است، نه الزاماً مشروعیت حقوقی. اروپا با طرح تمدید این مکانیسم، اهداف متعددی را دنبال می‌کند: نخست، بازگشت از حاشیه به متن مذاکرات هسته‌ای و احیای نقش مؤثر خود در این پرونده؛ دوم، تلاش برای کسب امتیاز از هر دو طرف ایران و آمریکا؛ سوم، تثبیت و تحکیم ادعای خود مبنی بر برخورداری از حق فعال‌سازی اسنپ‌بک و چهارم، اروپا در صدد کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران و سطح ذخایر اورانیوم با غنای بالا است. حتی در صورت مذاکرات ایران و آمریکا، اروپا با بهره‌گیری از اهرم فشار اسنپ‌بک خواهد کوشید نقش مستقل خود را حفظ کند؛ از جمله مشروط‌سازی روند گفت‌وگوها به محدودسازی توان موشکی ایران. در نتیجه، باید این واقعیت را پذیرفت که تمدید مکانیسم ماشه نه با هدف حل بحران بلکه با نیت خرید زمان و حفظ ابزار فشار بر ایران مطرح شده است. باید گفت تمدید مکانیسم ماشه، نه راه حل، بلکه تعویق بحران است؛ ابزاری برای نقش‌آفرینی اروپا و نه پاسخی به بن‌بست سیاسی موجود.
قرائت حقوقی ایران و برداشت سیاسی اروپا
عابد اکبری، کارشناس مسائل اروپا: مذاکرات اخیر ایران و اروپا در استانبول، اگرچه از منظر دیپلماتیک گامی در مسیر باز نگه‌داشتن کانال‌های ارتباطی ارزیابی می‌شود اما در عمل نمایانگر تضاد بنیادین میان قرائت حقوقی ایران و برداشت‌های سیاسی طرف اروپایی از مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بود.
اروپا در تلاش است با نزدیک شدن به موعد پایان محدودیت‌های مندرج در ضمائم قطعنامه ۲۲۳۱ و بندهای مرتبط با مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها بار دیگر ادبیاتی از جنس «مقابله با تهدید قریب‌الوقوع» را فعال کند. قرائت طرف اروپایی از این ابزار، عمدتاً از منظر منافع مقطعی و فشار سیاسی تنظیم می‌شود. آمریکا با خروج رسمی از برجام عملاً جایگاه حقوقی خود را به‌عنوان مشارکت‌کننده در توافق از دست داد. اما آنچه در این میان تأمل‌برانگیزتر است، نه رفتار واشنگتن، که سکوت ساختاری اروپا در قبال این نقض صریح تعهدات است. نگرانی تروئیکای اروپایی در درجه اول معطوف به نزدیک شدن به مهلت‌های زمانی مهم در متن برجام است.این نگرانی بازتاب ضعف اروپا در حفظ موازنه درون توافق و ترس از تبعات سیاسی آن در فضای داخلی خود است. اروپا نگران آن است که بدون آنکه نتیجه‌ای ملموس از مسیر مذاکرات حاصل شده باشد، ناچار به عمل به تعهداتی شود که پیش‌تر بدان پایبند شده، اما در عمل آنها را به تأخیر انداخته است.
انتهای پیام/